Кітайскі каляндар: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат змяніў: br:Deiziadur sinaat |
др clean up, replaced: пэрс → перс, ягонае → яго, ўстановаў → ўстаноў, зрабіліся → сталі using AWB (7893) |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Кіта́йскі калянда́р''' — [[месяцова-сонечны каляндар]], заснаваны адначасова на фазах Месяца і вярчэнні сонца і аб’ядноўвае ў сабе элементы як месячнага, так і сонечнага календароў. У [[Кітай|Кітаі]] ў шырокі ўжытак увайшоў [[Грэгарыянскі каляндар]], але месяцовы каляндар, як і раней, выкарыстоўваецца для вызначэння датаў традыцыйных святаў, як, напрыклад, «Свята вясны» («Аджэ»), «Свята сярэдзіны восені» і іншых. |
'''Кіта́йскі калянда́р''' — [[месяцова-сонечны каляндар]], заснаваны адначасова на фазах Месяца і вярчэнні сонца і аб’ядноўвае ў сабе элементы як месячнага, так і сонечнага календароў. У [[Кітай|Кітаі]] ў шырокі ўжытак увайшоў [[Грэгарыянскі каляндар]], але месяцовы каляндар, як і раней, выкарыстоўваецца для вызначэння датаў традыцыйных святаў, як, напрыклад, «Свята вясны» («Аджэ»), «Свята сярэдзіны восені» і іншых. |
||
Таксама месяцовы каляндар выкарыстоўваюць [[астролаг]]і, напрыклад, для вызначэння найспрыяльнейшых дзён для [[вяселле|вяселляў]] альбо для адчынення |
Таксама месяцовы каляндар выкарыстоўваюць [[астролаг]]і, напрыклад, для вызначэння найспрыяльнейшых дзён для [[вяселле|вяселляў]] альбо для адчынення ўстаноў. Фазы Месяца вызначаюцца з дапамогай месяцовага календара, разбітага на месяцы згодна з месяцовым цыклам. |
||
У Кітаі месяцовы каляндар атрымаў назву «сельскагаспадарчы» (農曆 nónglì), а грыгарыянскі каляндар называецца «звычайным» (公曆 gōnglì), «заходнім» (西曆 xīlì) альбо «сонечным» (日曆 rìlì). Пасля ўвядзення грэгарыянскага календара яго таксама называлі «новым», а месяцовы каляндар — адпаведна — старым. |
У Кітаі месяцовы каляндар атрымаў назву «сельскагаспадарчы» (農曆 nónglì), а грыгарыянскі каляндар называецца «звычайным» (公曆 gōnglì), «заходнім» (西曆 xīlì) альбо «сонечным» (日曆 rìlì). Пасля ўвядзення грэгарыянскага календара яго таксама называлі «новым», а месяцовы каляндар — адпаведна — старым. |
||
Радок 9: | Радок 9: | ||
Іншыя падобныя календары альбо цалкам ідэнтычная кітайскаму (напрыклад, карэйскі), альбо падобныя да кітайскага, але маюць пэўныя адрозненні (у в'етнамскім календары — Трус у задыякальным цыкле заменены на Ката; у тыбетскім календары — змененыя некалькі задыякальных назваў жывёлаў; у японскім календары — зменены прынцып падзялення, з-за чаго з'яўляюцца адрозненні ў гадах з іншымі календарамі). |
Іншыя падобныя календары альбо цалкам ідэнтычная кітайскаму (напрыклад, карэйскі), альбо падобныя да кітайскага, але маюць пэўныя адрозненні (у в'етнамскім календары — Трус у задыякальным цыкле заменены на Ката; у тыбетскім календары — змененыя некалькі задыякальных назваў жывёлаў; у японскім календары — зменены прынцып падзялення, з-за чаго з'яўляюцца адрозненні ў гадах з іншымі календарамі). |
||
Элементы кітайскага (кітайска-уйгурскага) календара дзякуючы мангольскім захопам |
Элементы кітайскага (кітайска-уйгурскага) календара дзякуючы мангольскім захопам сталі таксама здабыткам [[іслам]]скіх народаў. Назвы жывёл, перакладзеныя з мангольскай мовы на турэцкую, выкарыстоўваліся для вядзення храналагічных запісаў, чыноўніцкіх і гістарычнах дакументаў на тэрыторыях, дзе былі пашыраныя [[персідская мова|персідская]] і [[турэцкая мова|турэцкая]] мовы ад [[Малая Азія|Малой Азіі]] да [[Індыя|Індыі]], пачынаючы з сярэднявечча і на найноўшага часу. У [[Іран]]е месяцовы каляндар заставаўся ў побыце сялян і збіральнікаў падаткаў да часу забароны на яго выкарыстанне ў [[1925]] годзе. |
||
{{Накід}} |
{{Накід}} |
Версія ад 23:29, 22 жніўня 2012
Кіта́йскі калянда́р — месяцова-сонечны каляндар, заснаваны адначасова на фазах Месяца і вярчэнні сонца і аб’ядноўвае ў сабе элементы як месячнага, так і сонечнага календароў. У Кітаі ў шырокі ўжытак увайшоў Грэгарыянскі каляндар, але месяцовы каляндар, як і раней, выкарыстоўваецца для вызначэння датаў традыцыйных святаў, як, напрыклад, «Свята вясны» («Аджэ»), «Свята сярэдзіны восені» і іншых.
Таксама месяцовы каляндар выкарыстоўваюць астролагі, напрыклад, для вызначэння найспрыяльнейшых дзён для вяселляў альбо для адчынення ўстаноў. Фазы Месяца вызначаюцца з дапамогай месяцовага календара, разбітага на месяцы згодна з месяцовым цыклам.
У Кітаі месяцовы каляндар атрымаў назву «сельскагаспадарчы» (農曆 nónglì), а грыгарыянскі каляндар называецца «звычайным» (公曆 gōnglì), «заходнім» (西曆 xīlì) альбо «сонечным» (日曆 rìlì). Пасля ўвядзення грэгарыянскага календара яго таксама называлі «новым», а месяцовы каляндар — адпаведна — старым.
Варыянты
Іншыя падобныя календары альбо цалкам ідэнтычная кітайскаму (напрыклад, карэйскі), альбо падобныя да кітайскага, але маюць пэўныя адрозненні (у в'етнамскім календары — Трус у задыякальным цыкле заменены на Ката; у тыбетскім календары — змененыя некалькі задыякальных назваў жывёлаў; у японскім календары — зменены прынцып падзялення, з-за чаго з'яўляюцца адрозненні ў гадах з іншымі календарамі).
Элементы кітайскага (кітайска-уйгурскага) календара дзякуючы мангольскім захопам сталі таксама здабыткам ісламскіх народаў. Назвы жывёл, перакладзеныя з мангольскай мовы на турэцкую, выкарыстоўваліся для вядзення храналагічных запісаў, чыноўніцкіх і гістарычнах дакументаў на тэрыторыях, дзе былі пашыраныя персідская і турэцкая мовы ад Малой Азіі да Індыі, пачынаючы з сярэднявечча і на найноўшага часу. У Іране месяцовы каляндар заставаўся ў побыце сялян і збіральнікаў падаткаў да часу забароны на яго выкарыстанне ў 1925 годзе.