Лебедзь-шыпун

? Лебедзь-шыпун
Лебедзь-шыпун
Навуковая класіфікацыя
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Падраздзел:	Другаснаротыя
Тып:	Хордавыя
Падтып:	Хрыбетныя
Надклас:	Чатырохногія
Клас:	Птушкі
Парадак:	Гусепадобныя
Сямейства:	Качыныя
Род:	Лебедзі
Від:	Лебедзь-шыпун
Навуковая назва
Cygnus olor Gmelin, 1789
Сістэматыка на ВікіВідах Выявы ў ВікіСховішчы ITIS   174985 NCBI   8869

Лебедзь-шыпун (Cygnus olor) — птушка з сямейства качыных.

Агульная характарыстыка

У дарослых птушак белае апярэння, вельмі доўгая шыя, выцягнутае цела і галава сярэдняй велічыні з аранжавай-чырвонай дзюбай, каля асновы якога ёсць характэрны чорны нараст. Шыпун названы з-за гукаў, якія выдаюцца пры раздражненні. У даўжыню можа дасягаць 180 см, маса самак 5,5—6 кг, самцоў 8—13 кг. Размах крылаў лебедзя-шыпуна каля 240 см. Шыя таўсцейшая, чым у клікуна (Cygnus cygnus), таму здаецца больш кароткай. Чароды лебедзі не ўтвараюць, трымаюцца парамі. Пары захоўваюцца на ўвесь перыяд жыцця.

Распаўсюджванне

Лебедзь-шыпун насяляе ў паўночнай частцы Еўропы і Азіі. Паўсюль даволі рэдкі. Аднак пры дапамозе чалавека гэты від лебедзяў паспяхова прыжыўся ў Паўночнай Амерыцы, Паўднёвай Афрыцы, Аўстраліі і Новай Зеландыі.

Рэдкі від птушак. Знік на тэрыторыі Беларусі напрыканцы XIX — пачатку XX стст. у выніку знішчэнне. З'яўленне і аднаўленне птушак звязана з іх рассяленнем з Літвы і Польшчы.

Лад жыцця

Па ладу жыцця шыпун шмат у чым падобны з клікуном. Насяляе парослыя воднай расліннасцю вадаёмы — ліманы, азёры часам балоты. Калі плавае, шыпун часта выгінае шыю ў форме літары «S».

Харчаванне

Характэрны нараст каля асновы дзюбы

Асноўны корм — водныя расліны.

Размнажэнне

Лебедзь-шыпун гняздуецца каля вады ў трыснягу на дробных азёрах або на затоках вялікіх рэк воддаль ад чалавечага жылля. Птушаняты ўсюды ідуць са сваёй маці, знаходзячыся ў яе на спіне.

Лебедзь-шыпун і чалавек

Паляванне на лебедзяў было цалкам забаронена ў 1960-х гадах. З тых часоў назіраецца пастаянны рост колькасці лебедзяў у выніку аховы і падкормкі людзьмі. Шыпун лёгка прыжываецца у няволі і паўняволі, часта ўтрымліваецца на вадаёмах гарадскіх паркаў, садоў, розныя санаторыяў як дэкаратыўная птушка.

Занесеныя ў Чырвоныя кнігі Рэспублікі Беларусь (1993), Рэспублікі Башкартастан, Свярдлоўскай і Чэлябінскай абласцей.

Спасылкі

• slounik.org

Галерэя

• 
  Два лебедзя-шыпуна
• 
  Самка лебедзя-шыпуна і дзевяць птушанят
• 
  Малады лебедзь-шыпун каля Хельсінкі (Фінляндыя)

Літаратура

• Бейчек В., Штясны К. Птицы. Иллюстрированная энциклопедия. — М.: Лабиринт-пресс, 2001.
• Акимушкин И. Мир животных. Птицы, рыбы, земноводные и пресмыкающиеся. — М.: Мысль, 1995.
• Мир животных в 7 тт. Т.6 Птицы. — М.: Просвещение, 1986.