Селен: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненне
дапаўненне
Радок 1: Радок 1:
[[File:Selen 1.jpg|thumb|Чорная, шэрая і чырвоная мадыфікацыі селену]]
'''Селен''' ({{lang-la|Selenium}}) '''Se''' — [[хімічны элемент]] VI групы [[Перыядычная сістэма элементаў|перыядычнай сістэмы]]; атамны нумар 34; атамная маса 78,96. Адкрыты ў 1817 годзе Ё. Я. Берцэліусам.
'''Селен''' ({{lang-la|Selenium}}) '''Se''' — [[хімічны элемент]] VI групы [[Перыядычная сістэма элементаў|перыядычнай сістэмы]]; [[атамны нумар]] 34; [[атамная маса]] 78,96. Адкрыты ў [[1817]] годзе [[Ёнс Якаб Берцэліус|Ё. Я. Берцэліусам]].


Прыродны селен складаецца з 6 стабільных [[ізатоп]]аў. Асноўны — <sup>80</sup>Se (49,82 %). Мае некалькі алатрофных мадыфікацый. Устойлівая крышталічная мадыфікацыя — шэры («металічны») селен. Яго шчыльнасць 4800 кг/м³, тэмпература плаўлення 221 °C, тэмпература кіпення 685 °C. На паветры ўстойлівы. З'яўляецца паўправадніком.
Прыродны селен складаецца з 6 стабільных [[ізатоп]]аў. Асноўны — <sup>80</sup>'''Se''' (49,82 %). Мае некалькі алатрофных мадыфікацый. Устойлівая крышталічная мадыфікацыя — шэры («металічны») селен. Яго [[шчыльнасць]] 4807<ref>{{кніга|аўтар=Болсун А. Н.|загаловак=Краткий словарь физических терминов|адказны=Сост. А. И. Болсун|месца=Мн.|выдавецтва=Вышэйшая школа|год=1979|старонкі=310|старонак=416|тыраж=30&nbsp;000}}{{ref-ru}}</ref> кг/м³, [[тэмпература плаўлення]] 221 °C, [[тэмпература кіпення]] 685 °C. На паветры ўстойлівы. З'яўляецца тыповым [[паўправаднік]]ом.


== Прыродныя крыніцы ==
== Прыродныя крыніцы ==


Рассеяны ў прыродзе элемент. Пастаянны спадарожнік [[сера|серы]]. Не ўтварае ўласных мінералаў, а ўваходзіць у склад сульфідных мінералаў [[медзь|медзі]], [[цынк]]у, [[свінец|свінцу]].
Рассеяны ў прыродзе элемент. У [[Зямная кара|зямной кары]] ўтрымліваецца каля 6×10<sup>-5</sup> % па масе. Пастаянны спадарожнік [[сера|серы]]. Не ўтварае ўласных [[мінерал]]аў, а ўваходзіць у склад сульфідных мінералаў [[медзь|медзі]], [[цынк]]у, [[свінец|свінцу]].


== Выкарыстанне ==
== Прымяненне ==


Выкарыстоўваецца для вырабу выпрамляльнікаў пераменнага току, вентыльных фотаэлементаў.
Выкарыстоўваецца для вырабу выпрамляльнікаў [[Пераменны ток|пераменнага току]], вентыльных [[фотаэлемент]]аў, у якасці [[люмінафор]]аў у тэлевізійных, аптычных прыладах.


Акісляльнік і каталізатар арганічнага сінтэзу.
Акісляльнік і каталізатар арганічнага сінтэзу.


Адзін з важнейшых мікраэлементаў для разумовай дзейнасці [[чалавек]]а.
Адзін з важнейшых [[мікраэлемент]]аў для разумовай дзейнасці [[чалавек]]а.

{{зноскі}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=14|старонкі=305|старонак=512|isbn=985-11-0238-5 (Т. 14)|тыраж=10&nbsp;000}}
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=14|старонкі=305|старонак=512|isbn=985-11-0238-5 (Т. 14)|тыраж=10&nbsp;000}}
* {{кніга|аўтар=Болсун А. Н.|загаловак=Краткий словарь физических терминов|адказны=Сост. А. И. Болсун|месца=Мн.|выдавецтва=Вышэйшая школа|год=1979|старонкі=310|старонак=416|тыраж=30&nbsp;000}}{{ref-ru}}


== Спасылкі ==
⚫
[[Катэгорыя:Хімічныя элементы]]
* [http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Селен/ Селен] // [[Вялікая савецкая энцыклапедыя]] {{ref-ru}}
* {{commons|Category:Selenium}}


{{Кампактная перыядычная табліца}}
{{Кампактная перыядычная табліца}}

⚫
[[Катэгорыя:Хімічныя элементы]]


{{Normdaten
{{Normdaten

Версія ад 19:14, 20 верасня 2012

Чорная, шэрая і чырвоная мадыфікацыі селену

Селен (лац.: Selenium) Se — хімічны элемент VI групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 34; атамная маса 78,96. Адкрыты ў 1817 годзе Ё. Я. Берцэліусам.

Прыродны селен складаецца з 6 стабільных ізатопаў. Асноўны — 80Se (49,82 %). Мае некалькі алатрофных мадыфікацый. Устойлівая крышталічная мадыфікацыя — шэры («металічны») селен. Яго шчыльнасць 4807[1] кг/м³, тэмпература плаўлення 221 °C, тэмпература кіпення 685 °C. На паветры ўстойлівы. З'яўляецца тыповым паўправадніком.

Прыродныя крыніцы

Рассеяны ў прыродзе элемент. У зямной кары ўтрымліваецца каля 6×10-5 % па масе. Пастаянны спадарожнік серы. Не ўтварае ўласных мінералаў, а ўваходзіць у склад сульфідных мінералаў медзі, цынку, свінцу.

Выкарыстанне

Выкарыстоўваецца для вырабу выпрамляльнікаў пераменнага току, вентыльных фотаэлементаў, у якасці люмінафораў у тэлевізійных, аптычных прыладах.

Акісляльнік і каталізатар арганічнага сінтэзу.

Адзін з важнейшых мікраэлементаў для разумовай дзейнасці чалавека.

Зноскі

  1. ↑ Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 310. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)

Літаратура

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 305. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (Т. 14).
  • Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 310. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Селен&oldid=1304036"