Сцерлядзь: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.3) (робат дадаў: vi:Cá tầm nhỏ
ілюстрацыя
Радок 54: Радок 54:
| ncbi = 7906
| ncbi = 7906
}}
}}
[[Выява:1997. Stamp of Belarus 0227.jpg|250px|thumb|Паштовая марка Беларусі]]

[[Выява:Dnieper-Sozh reserve (silver) rv.gif|250px|thumb|Памятная манета Беларусі]]
'''Сце́рлядзь''', мясцовая назва '''чачуга''' (''Acipenser ruthenus'') — від рыб сямейства асятровых.
'''Сце́рлядзь''', мясцовая назва '''чачуга''' (''Acipenser ruthenus'') — від рыб сямейства асятровых.


Радок 67: Радок 68:
Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады.
Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады.


==Распаўсюджанне==
== Распаўсюджанне ==
Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк [[Чорнае мора|Чорнага]], [[Каспійскае мора|Каспійскага]] мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк.
Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк [[Чорнае мора|Чорнага]], [[Каспійскае мора|Каспійскага]] мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк.


Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна [[Чорнае мора|Чорнага мора]]. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў [[Бярэзіна|Бярэзіне]] і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у [[Бярэзінскі біясферны запаведнік|Бярэзінскім запаведніку]], басейне [[Рака Дняпро|Дняпра]], [[Рака Сож|Сожа]] і г. д.).
Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна [[Чорнае мора|Чорнага мора]]. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў [[Бярэзіна|Бярэзіне]] і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у [[Бярэзінскі біясферны запаведнік|Бярэзінскім запаведніку]], басейне [[Рака Дняпро|Дняпра]], [[Рака Сож|Сожа]] і г. д.).


==Спробы інтрадукцыі==
== Спробы інтрадукцыі ==
З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках [[Вілія]], [[Нёман]], [[Заходняя Дзвіна]], але беспаспяхова.
З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках [[Вілія]], [[Нёман]], [[Заходняя Дзвіна]], але беспаспяхова.


У 1948 - 1954 гг. у [[Заходняя Дзвіна|Дзвіну]] (у межах [[Латвія|Латвіі]]) і [[Нёман]] (у межах [[Літва|Літвы]]) было выпушчана 5000 малявак сцерлядзі. Аднак, у выніку даўгагадовых назіранняў адзначалася толькі памяньшэнне іх колькасці. На тэрыторыю Беларусі на нераст рыбы не заходзілі.
У 1948—1954 гг. у [[Заходняя Дзвіна|Дзвіну]] (у межах [[Латвія|Латвіі]]) і [[Нёман]] (у межах [[Літва|Літвы]]) было выпушчана 5000 малявак сцерлядзі. Аднак, у выніку даўгагадовых назіранняў адзначалася толькі памяньшэнне іх колькасці. На тэрыторыю Беларусі на нераст рыбы не заходзілі.


У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на [[Рака Прыпяць|р. Прыпяць]].
У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на [[Рака Прыпяць|р. Прыпяць]].


У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і [[бялуга|бялугі]] - бесцер.
У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і [[бялуга|бялугі]] — бесцер.


==Ахова==
== Ахова ==
{{Чырвоная кніга Беларусі|жывёла|95|I}}
{{Чырвоная кніга Беларусі|жывёла|95|I}}
З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.
З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.


==Знешнія спасылкі==
== Знешнія спасылкі ==
*[http://bagor.net/news/sterljad/2010-07-03-1101 Выпадак сучаснага злову сцерлядзі ў Дняпры]
* [http://bagor.net/news/sterljad/2010-07-03-1101 Выпадак сучаснага злову сцерлядзі ў Дняпры]
*[http://www.wildlife.by/node/12650 В воды Припяти повторно выпустили стерлядь]
* [http://www.wildlife.by/node/12650 В воды Припяти повторно выпустили стерлядь]


[[Катэгорыя:Асятровыя]]
[[Катэгорыя:Асятровыя]]

Версія ад 17:59, 4 кастрычніка 2012

Сцерлядзь

Выстава «Pod hladinou Vltavy», Прага
Навуковая класіфікацыя
Царства: Жывёлы
Надклас: Рыбы
Клас: Касцявыя рыбы
Атрад: Асятрападобныя
Сямейства: Асятровыя
Род: Асятры
Від: Сцерлядзь
Навуковая назва
Acipenser ruthenus Linnaeus, 1758
ITIS  161079
NCBI  7906
Паштовая марка Беларусі
Памятная манета Беларусі

Сце́рлядзь, мясцовая назва чачуга (Acipenser ruthenus) — від рыб сямейства асятровых.

Апісанне

Сцерлядзь самыя маленькая і адзіная цалкам прэснаводная з асятровых рыб. Звычайная мае даўжыню 40-60 см і вагу 0,3-1,0 кг. Цела вераценападобнае, пакрытае дробнымі касцявымі пласцінкамі. Уздоўж тулава маецца пяць шэрагаў буйных касцявых пласцінак. Спінныя пласцінкі датыкаюцца адна да адной, бакавыя — шчыльна прыціснуты паміж сабой. Грудныя плаўнікі ў сцерлядзі доўгія, шырокія. Спінны і анальны плаўнікі — невялікія, пасунуты назад. Хваставы плаўнік асіметрычны. На сярэдзіне рыла паміж вачамі і верхнім краем жабернай шчыліны маецца невялікая адтуліна, якая характэрна толькі для асятровых рыб. Рот размешчаны на ніжнім баку галавы і мае мясістыя губы. З іх дапамогаю сцерлядзь можа высоўваць яго вонкі і захопліваць ежу. Наперадзе рота маюцца чатыры вусікі. Спіна сцерлядзі цёмна-бурая, бруха жаўтаватае або белаватае, плаўнікі шэрыя.

Біялагічныя асаблівасці

Жыве сцерлядзь ля дна рэк у самых глыбокіх месцах — праточных ямінах з пясчаным або галечным дном. У стаячыя воды заходзіць толькі ў час кармёжкі. Прычым зімуе яна ў нізоўі рэк. Вясной падымаецца ў іх вярхоўі. На гэта ім патрабуецца 4-5 тыдняў. Сілкуецца галоўным чынам ракападобнымі, чарвякамі, лічынкамі хіранамід і іншымі насякомымі.

Нерасціцца таксама на вялікай глыбіні пры высокім узроўні вады ў другой палове красавіка — пачатку траўня. Тэмпература ў рацэ пры гэтым павінна быць не меней 10 °C. Ікрынкі вельмі моцна прыклейваюцца да субстракта. Лічынкі з'яўляюцца ў ікрынках праз 6-9 дзён і спачатку сілкуюцца за кошт жаўтка. Малькі першы час трымаюцца ля нерасцілішча і толькі як трошку падрастуць пачынаюць выходзіць на заіленыя ўчасткі, дзе маецца болей корму.

Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады.

Распаўсюджанне

Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк Чорнага, Каспійскага мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк.

Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна Чорнага мора. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў Бярэзіне і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у Бярэзінскім запаведніку, басейне Дняпра, Сожа і г. д.).

Спробы інтрадукцыі

З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках Вілія, Нёман, Заходняя Дзвіна, але беспаспяхова.

У 1948—1954 гг. у Дзвіну (у межах Латвіі) і Нёман (у межах Літвы) было выпушчана 5000 малявак сцерлядзі. Аднак, у выніку даўгагадовых назіранняў адзначалася толькі памяньшэнне іх колькасці. На тэрыторыю Беларусі на нераст рыбы не заходзілі.

У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на р. Прыпяць.

У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і бялугі — бесцер.

Ахова

Зубр еўрапейскі Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.
 I катэгорыя (CR) 

З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.

Знешнія спасылкі