Сцерлядзь: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат дадаў: vi:Cá tầm nhỏ |
ілюстрацыя |
||
Радок 54: | Радок 54: | ||
| ncbi = 7906 |
| ncbi = 7906 |
||
}} |
}} |
||
[[Выява:1997. Stamp of Belarus 0227.jpg|250px|thumb|Паштовая марка Беларусі]] |
|||
[[Выява:Dnieper-Sozh reserve (silver) rv.gif|250px|thumb|Памятная манета Беларусі]] |
|||
'''Сце́рлядзь''', мясцовая назва '''чачуга''' (''Acipenser ruthenus'') — від рыб сямейства асятровых. |
'''Сце́рлядзь''', мясцовая назва '''чачуга''' (''Acipenser ruthenus'') — від рыб сямейства асятровых. |
||
Радок 67: | Радок 68: | ||
Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады. |
Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады. |
||
==Распаўсюджанне== |
== Распаўсюджанне == |
||
Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк [[Чорнае мора|Чорнага]], [[Каспійскае мора|Каспійскага]] мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк. |
Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк [[Чорнае мора|Чорнага]], [[Каспійскае мора|Каспійскага]] мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк. |
||
Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна [[Чорнае мора|Чорнага мора]]. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў [[Бярэзіна|Бярэзіне]] і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у [[Бярэзінскі біясферны запаведнік|Бярэзінскім запаведніку]], басейне [[Рака Дняпро|Дняпра]], [[Рака Сож|Сожа]] і г. д.). |
Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна [[Чорнае мора|Чорнага мора]]. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў [[Бярэзіна|Бярэзіне]] і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у [[Бярэзінскі біясферны запаведнік|Бярэзінскім запаведніку]], басейне [[Рака Дняпро|Дняпра]], [[Рака Сож|Сожа]] і г. д.). |
||
==Спробы інтрадукцыі== |
== Спробы інтрадукцыі == |
||
З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках [[Вілія]], [[Нёман]], [[Заходняя Дзвіна]], але беспаспяхова. |
З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках [[Вілія]], [[Нёман]], [[Заходняя Дзвіна]], але беспаспяхова. |
||
У |
У 1948—1954 гг. у [[Заходняя Дзвіна|Дзвіну]] (у межах [[Латвія|Латвіі]]) і [[Нёман]] (у межах [[Літва|Літвы]]) было выпушчана 5000 малявак сцерлядзі. Аднак, у выніку даўгагадовых назіранняў адзначалася толькі памяньшэнне іх колькасці. На тэрыторыю Беларусі на нераст рыбы не заходзілі. |
||
У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на [[Рака Прыпяць|р. Прыпяць]]. |
У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на [[Рака Прыпяць|р. Прыпяць]]. |
||
У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і [[бялуга|бялугі]] |
У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і [[бялуга|бялугі]] — бесцер. |
||
==Ахова== |
== Ахова == |
||
{{Чырвоная кніга Беларусі|жывёла|95|I}} |
{{Чырвоная кніга Беларусі|жывёла|95|I}} |
||
З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі. |
З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі. |
||
==Знешнія спасылкі== |
== Знешнія спасылкі == |
||
*[http://bagor.net/news/sterljad/2010-07-03-1101 Выпадак сучаснага злову сцерлядзі ў Дняпры] |
* [http://bagor.net/news/sterljad/2010-07-03-1101 Выпадак сучаснага злову сцерлядзі ў Дняпры] |
||
*[http://www.wildlife.by/node/12650 В воды Припяти повторно выпустили стерлядь] |
* [http://www.wildlife.by/node/12650 В воды Припяти повторно выпустили стерлядь] |
||
[[Катэгорыя:Асятровыя]] |
[[Катэгорыя:Асятровыя]] |
Версія ад 17:59, 4 кастрычніка 2012
Сцерлядзь | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Выстава «Pod hladinou Vltavy», Прага | ||||||||
Навуковая класіфікацыя | ||||||||
Царства: | Жывёлы | |||||||
Надклас: | Рыбы | |||||||
Клас: | Касцявыя рыбы | |||||||
Атрад: | Асятрападобныя | |||||||
Сямейства: | Асятровыя | |||||||
Род: | Асятры | |||||||
Від: | Сцерлядзь | |||||||
Навуковая назва | ||||||||
Acipenser ruthenus Linnaeus, 1758 | ||||||||
|
Сце́рлядзь, мясцовая назва чачуга (Acipenser ruthenus) — від рыб сямейства асятровых.
Апісанне
Сцерлядзь самыя маленькая і адзіная цалкам прэснаводная з асятровых рыб. Звычайная мае даўжыню 40-60 см і вагу 0,3-1,0 кг. Цела вераценападобнае, пакрытае дробнымі касцявымі пласцінкамі. Уздоўж тулава маецца пяць шэрагаў буйных касцявых пласцінак. Спінныя пласцінкі датыкаюцца адна да адной, бакавыя — шчыльна прыціснуты паміж сабой. Грудныя плаўнікі ў сцерлядзі доўгія, шырокія. Спінны і анальны плаўнікі — невялікія, пасунуты назад. Хваставы плаўнік асіметрычны. На сярэдзіне рыла паміж вачамі і верхнім краем жабернай шчыліны маецца невялікая адтуліна, якая характэрна толькі для асятровых рыб. Рот размешчаны на ніжнім баку галавы і мае мясістыя губы. З іх дапамогаю сцерлядзь можа высоўваць яго вонкі і захопліваць ежу. Наперадзе рота маюцца чатыры вусікі. Спіна сцерлядзі цёмна-бурая, бруха жаўтаватае або белаватае, плаўнікі шэрыя.
Біялагічныя асаблівасці
Жыве сцерлядзь ля дна рэк у самых глыбокіх месцах — праточных ямінах з пясчаным або галечным дном. У стаячыя воды заходзіць толькі ў час кармёжкі. Прычым зімуе яна ў нізоўі рэк. Вясной падымаецца ў іх вярхоўі. На гэта ім патрабуецца 4-5 тыдняў. Сілкуецца галоўным чынам ракападобнымі, чарвякамі, лічынкамі хіранамід і іншымі насякомымі.
Нерасціцца таксама на вялікай глыбіні пры высокім узроўні вады ў другой палове красавіка — пачатку траўня. Тэмпература ў рацэ пры гэтым павінна быць не меней 10 °C. Ікрынкі вельмі моцна прыклейваюцца да субстракта. Лічынкі з'яўляюцца ў ікрынках праз 6-9 дзён і спачатку сілкуюцца за кошт жаўтка. Малькі першы час трымаюцца ля нерасцілішча і толькі як трошку падрастуць пачынаюць выходзіць на заіленыя ўчасткі, дзе маецца болей корму.
Па меры таго, як у рацэ падае ўзровень вады, сцерлядзь паступова пачынае перамяшчацца з вярхоўяў у нізоўі. Гэты працэс распачынаецца на пачатку лета і сканчваецца глыбокай восенню. Расце сцерлядзь вельмі хутка. Так, ужо да першай восені яна дасягае 15-20 см пры вазе 75-100 г. Працягвае яна расці хуткімі тэмпамі і ў далейшыя гады.
Распаўсюджанне
Сустрэць сцерлядзь можна ў басейнах рэк Чорнага, Каспійскага мораў, а таксама ў шэрагу сібірскіх рэк.
Да пач. XX ст. сцерлядзь з'яўлялася звычайнай прамысловай рыбай у большасці беларускіх рэк басейна Чорнага мора. Яшчэ ў першай палове ХХ ст. яна была досыць шматлікай ў Бярэзіне і з'яўлялася прамысловым відам. Зараз сустракаюцца толькі асобныя экземпляры (напр. у Бярэзінскім запаведніку, басейне Дняпра, Сожа і г. д.).
Спробы інтрадукцыі
З сяр. XIX ст. праводзілася акліматызацыя волжскай сцерлядзі ў рэках Вілія, Нёман, Заходняя Дзвіна, але беспаспяхова.
У 1948—1954 гг. у Дзвіну (у межах Латвіі) і Нёман (у межах Літвы) было выпушчана 5000 малявак сцерлядзі. Аднак, у выніку даўгагадовых назіранняў адзначалася толькі памяньшэнне іх колькасці. На тэрыторыю Беларусі на нераст рыбы не заходзілі.
У наш час спробы зарыблення стерлядзю праводзяцца на р. Прыпяць.
У садковых гаспадарках вырошчваецца адносна непатрабавальны гібрыд сцерлядзі і бялугі — бесцер.
Ахова
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. I катэгорыя (CR) |
З 1981 від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.