Мухамор чырвоны: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
JerzyKundrat (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
||
| Радок 111: | Радок 111: | ||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Базідыяльныя грыбы]] |
||
{{Link FA|en}} |
{{Link FA|en}} |
||
Версія ад 11:20, 23 кастрычніка 2012
| Мухамор чырвоны | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Навуковая класіфікацыя | ||||||
| Царства: | Грыбы | |||||
| Аддзел: | Базідыямікота | |||||
| Клас: | Агарыкаміцэты | |||||
| Парадак: | Агарыкавыя | |||||
| Сямейства: | Amanitaceae | |||||
| Род: | Мухамор | |||||
| Падрод: | Amanita | |||||
| Від: | Мухамор чырвоны | |||||
| Навуковая назва | ||||||
| Amanita muscaria (L.) Hook. 1797 | ||||||
| ||||||
Мухамор чырвоны (Amanita muscaria) - атрутны псіхаактыўны грыб рода Мухамор (Amanita) парадка Agaricales (Agaricales), адносіцца да базідыяміцэтаў.
У наш час мухамор чырвоны вядомы ў асноўным сваімі галюцынагеннымі ўласцівасцямі, дзякуючы яго галоўнаму псіхаактыўнаму кампаненту - мусцымолу. Мухамор чырвоны выкарыстоўваўся як ап'яняльнае рэчыва і лекавая расліна у Сібіры і меў рэлігійнае значэнне ў мясцовай культуры.
Назвы
- Agaricus muscarius L. 1753
- Amanitaria muscaria (L.) E.-J. Gilbert 1941
- Venenarius muscarius (L.) Earle 1909
У шматлікіх еўрапейскіх мовах назва гэтага грыба адбываецца ад старадаўняга яго спосабу прымянення - у якасці сродку супраць мух (англ.: fly agaric, ням.: Fliegenpilz, фр.: amanite tue-mouches), лацінскі відавы эпитет тоже происходит от слова «муха» (лац.: musca). У славянскіх мовах слова «мухамор» (польск.: muchomor, балг.: мухоморка, чэшск.: muchomůrka и др.) стала назвай рода Amanita.
Варыяцыі
- Amanita muscaria var. formosa Pers. 1800
- Amanita muscaria var. alba Peck 1896
- Amanita muscaria var. aureola (Kalchbr.) Quél. 1886
- Amanita muscaria var. flavivolvata (Singer) Dav. T. Jenkins 1977
- Amanita muscaria var. fuligineoverrucosa Neville, Poumarat & B. Clément 2002
- Amanita muscaria var. guessowii Veselý 1933
- Amanita muscaria var. inzengae Neville & Poumarat 2002
- Amanita muscaria var. puella (Batsch) Pers. 1801
Апісанне
Капялюшык памерам ад 5 да 20 см[1]. Форма яго ў пачатку паўшарападобная, затым раскрываецца да плоскай. Скурка ярка-чырвоная, рознай гушчыні колеру, бліскучая, усеяная белымі барадаўчатая шматкамі, па краях расчыненых капялюшыкаў бывае прыкметная штрыхаватасць.
Мякаць белая, пад скуркай светла-аранжавая або светла-жоўтая, без паху, з саладкаватым густам[1].
Пласцінкі шырынёй 0,8-1,2 см, белыя або крэмавыя, частыя, свабодныя, маюцца шматлікія прамежкавыя пласцінкі.
Ножка цыліндрычная, вышынёй 8-20 і дыяметрам 1-2,5 см, белая або жаўтлявая, з клубнепадобна-патоўшчаным аснаваннем, у спелых грыбоў полая.
Рэшткі пакрываў. Шматкі на скурцы капялюшыка ватовыя, белыя, могуць адпадаць. Плёнчатыя колцы ў верхняй частцы ножкі, якія звісаюць, устойлівыя, бакі часта няроўныя, верхняя паверхня часам злёгку рубчатая. Вольва прырослая, шматслаёвая, вельмі далікатная, мае выгляд некалькіх колцаў з бялёсых бародавак каля аснавання ножкі.
Споравы парашок бялёсы, споры 9 × 6,5 мкм, эліпсаідальныя, гладкія[1].
Зменлівасць
Колер скуркі можа быць розных адценняў ад памяранцава-чырвонага да ярка-чырвонага, з узростам святлее. У маладых грыбоў шматкі на плешцы адсутнічаюць рэдка, у старых могуць змыцца дажджом. Пласцінкі часам набываюць светла-жоўты адценне.
На паўночным усходзе Паўночнай Амерыкі распаўсюджаная форма Amanita muscaria var. formosa з больш светлым жоўтым або жоўта-аранжавым капялюшыкам.
Экалогія і распаўсюджванне
Расце на кіслых глебах, звычайны грыб у лясах умеранага клімату Паўночнага паўшар'я, у горах сустракаецца да верхняй мяжы лесу. У Расіі і Беларусі распаўсюджаны паўсюдна ў у розных лясных насаджэннях[1].
Хімічны склад
У пладовых целах мухамора змяшчаецца якое фарбуе антыбіятычныя рэчыва мускаруфин - вытворнае полипоровой кіслаты, якая адрозніваецца проціпухлінным ўласцівасцямі[2].
Сезон лета — восень.