Анігіляцыя: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EmausBot (размовы | уклад)
др r2.7.3) (робат дадаў: nn:Annihilasjon
др вырашэнне неадназначнасцяў using AWB
Радок 1: Радок 1:
[[Выява:Electron-positron-annihilation.svg|200px|thumb|right|[[Дыяграмы Фейнмана|Дыяграма Фейнмана]] анігіляцыі [[электрон]]а з [[пазітрон]]ам у [[Віртуальная часціца|віртуальны]] фатон, які потым [[Утварэнне пар часціц|распадаецца зноў]] на электрон і пазітрон. ]]
[[Выява:Electron-positron-annihilation.svg|200px|thumb|right|[[Дыяграмы Фейнмана|Дыяграма Фейнмана]] анігіляцыі [[электрон]]а з [[пазітрон]]ам у [[Віртуальная часціца|віртуальны]] фатон, які потым [[Утварэнне пар часціц|распадаецца зноў]] на электрон і пазітрон. ]]


'''Анігіля́цыя'''(ад [[Лацінская мова|лацінскага]] ''annihilatio'' — знішчэнне) — працэс узаемадзення [[Элементарная часціца|элементарнае часціцы]] з [[Антычасціцы|антычасціцай]], у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя [[Элементарная часціца|часціцы]]. Тыповы і добра вядомы прыклад — анігіляцыя [[электрон]]на-[[пазітрон]]ных (e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup>) пар за кошт [[Электра-магнітнае ўзаемадзеянне|электрамагнітнага ўзаемадзеяння]], якія, ў залежнасці ад арыентацыі [[спін]]аў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 [[фатон]]ы. Тэрмін «анігіляцыя», які ўзнік гістарычна — недакладны, анігіляцыя — не знішчэнне [[Матэрыя|матэрыі]], а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасці з [[Законы захавання|законамі захавання]]. Паводле [[Закон захавання электрычнага зараду|закону захавання электрычнага зараду]] прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі [[Элементарная часціца|часціцы]], сумарны [[зарад]] якіх роўны нулю. [[Закон захавання энергіі|Закон захавання энергіі-імпульсу]] не дазваляе пераўтварацца свабоднай e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> пары ў адзін [[фатон]]. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу [[Утварэнне пар часціц|нараджэння]] e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup>-пары свабоднымі [[фатон]]амі.
'''Анігіля́цыя'''(ад [[Лацінская мова|лацінскага]] ''annihilatio'' — знішчэнне) — працэс узаемадзення [[Элементарная часціца|элементарнае часціцы]] з [[Антычасціцы|антычасціцай]], у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя [[Элементарная часціца|часціцы]]. Тыповы і добра вядомы прыклад — анігіляцыя [[электрон]]на-[[пазітрон]]ных (e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup>) пар за кошт [[Электра-магнітнае ўзаемадзеянне|электрамагнітнага ўзаемадзеяння]], якія, ў залежнасці ад арыентацыі [[спін]]аў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 [[фатон]]ы. Тэрмін «анігіляцыя», які ўзнік гістарычна — недакладны, анігіляцыя — не знішчэнне [[Матэрыя|матэрыі]], а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасці з [[Законы захавання|законамі захавання]]. Паводле [[Закон захавання электрычнага зараду|закону захавання электрычнага зараду]] прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі [[Элементарная часціца|часціцы]], сумарны [[Электрычны зарад|зарад]] якіх роўны нулю. [[Закон захавання энергіі|Закон захавання энергіі-імпульсу]] не дазваляе пераўтварацца свабоднай e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> пары ў адзін [[фатон]]. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу [[Утварэнне пар часціц|нараджэння]] e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup>-пары свабоднымі [[фатон]]амі.
Анігіляцыя — гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеянняў ([[канал рэакцыі|каналаў рэакцыі]]) элементарнае часціцы з [[Антычасціцы|антычасціцай]]. Напрыклад пры ўзаемадзеянні [[электрон]]а і [[пазітрон]]а, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама [[Пругкае рассейванне|пругкае]] і [[няпругкае рассейванне]] і інш. працэсы. Пара e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> можа ўтвараць недаўгавечную звязаную сістэму — [[пазітроній]], падобны да [[атам]]а [[вадарод]]у, у якім месца [[пратон]]а займае [[пазітрон]]. Анігіляцыя e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> можа ісці за кошт [[Слабае ўзаемадзеянне|слабага ўзаемадзеяння]] элементарных часціц (напр. пераўтварэнне e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> у пару [[нейтрына]]-[[антынейтрына]]), за кошт [[электраслабае ўзаемадзеянне|электраслабага ўзаемадзеяння]] (пераўтварэнне e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> пары ў [[мюон]]ную μ<sup>-</sup> — μ<sup>+</sup>-пару), і г. д. уключаючы [[моцнае ўзаемадзеянне]].
Анігіляцыя — гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеянняў ([[канал рэакцыі|каналаў рэакцыі]]) элементарнае часціцы з [[Антычасціцы|антычасціцай]]. Напрыклад пры ўзаемадзеянні [[электрон]]а і [[пазітрон]]а, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама [[Пругкае рассейванне|пругкае]] і [[няпругкае рассейванне]] і інш. працэсы. Пара e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> можа ўтвараць недаўгавечную звязаную сістэму — [[пазітроній]], падобны да [[атам]]а [[вадарод]]у, у якім месца [[пратон]]а займае [[пазітрон]]. Анігіляцыя e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> можа ісці за кошт [[Слабае ўзаемадзеянне|слабага ўзаемадзеяння]] элементарных часціц (напр. пераўтварэнне e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> у пару [[нейтрына]]-[[антынейтрына]]), за кошт [[электраслабае ўзаемадзеянне|электраслабага ўзаемадзеяння]] (пераўтварэнне e<sup>-</sup> — e<sup>+</sup> пары ў [[мюон]]ную μ<sup>-</sup> — μ<sup>+</sup>-пару), і г. д. уключаючы [[моцнае ўзаемадзеянне]].
Пасля таго, як з дапамогай магутных [[Паскаральнік часціц|паскаральнікаў]] [[пратон]]аў былі атрыманы ў дастатковай колькасці [[антыпратон]]ы, пачалося інтэнсіўнае вывучэнне анігіляцыі [[нуклон]]-[[антынуклонаў]]. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяння і прыводзіць да ўтварэння π-, K-[[мезон]]аў, Λ-, Σ-, Ξ-[[гіперон]]аў, іх антычасціц і іншых [[адроны|адронаў]]. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя [[рэзананс]]ы.
Пасля таго, як з дапамогай магутных [[Паскаральнік часціц|паскаральнікаў]] [[пратон]]аў былі атрыманы ў дастатковай колькасці [[антыпратон]]ы, пачалося інтэнсіўнае вывучэнне анігіляцыі [[нуклон]]-[[антынуклонаў]]. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяння і прыводзіць да ўтварэння π-, K-[[мезон]]аў, Λ-, Σ-, Ξ-[[гіперон]]аў, іх антычасціц і іншых [[адроны|адронаў]]. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя [[рэзананс]]ы.
Тэарэтычнае вывучэнне анігіляцыі з высокай дакладнасцю і ў адпаведнасці з [[эксперымент]]ам праведзена толькі для [[Электрамагнетызм|электра-магнітных працэсаў]] на падставе [[Квантавая электрадынаміка|квантавай электрадынамікі]]. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых [[Моцнае ўзаемадзеянне|моцным узаемадзеяннем]], звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе [[мадэль]]ных уяўленняў і фенаменалагічных суадносін.
Тэарэтычнае вывучэнне анігіляцыі з высокай дакладнасцю і ў адпаведнасці з [[эксперымент]]ам праведзена толькі для [[Электрамагнетызм|электра-магнітных працэсаў]] на падставе [[Квантавая электрадынаміка|квантавай электрадынамікі]]. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых [[Моцнае ўзаемадзеянне|моцным узаемадзеяннем]], звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе [[мадэль]]ных уяўленняў і фенаменалагічных суадносін.

{{phys-stub}}


[[Катэгорыя:З'явы ў мікрасвеце]]
[[Катэгорыя:З'явы ў мікрасвеце]]
[[Катэгорыя:Фізіка элементарных часціц]]
[[Катэгорыя:Фізіка элементарных часціц]]


{{phys-stub}}


[[ar:إفناء]]
[[ar:إفناء]]

Версія ад 12:36, 19 лістапада 2012

Дыяграма Фейнмана анігіляцыі электрона з пазітронам у віртуальны фатон, які потым распадаецца зноў на электрон і пазітрон.

Анігіля́цыя(ад лацінскага annihilatio — знішчэнне) — працэс узаемадзення элементарнае часціцы з антычасціцай, у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя часціцы. Тыповы і добра вядомы прыклад — анігіляцыя электронна-пазітронных (e- — e+) пар за кошт электрамагнітнага ўзаемадзеяння, якія, ў залежнасці ад арыентацыі спінаў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 фатоны. Тэрмін «анігіляцыя», які ўзнік гістарычна — недакладны, анігіляцыя — не знішчэнне матэрыі, а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасці з законамі захавання. Паводле закону захавання электрычнага зараду прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі часціцы, сумарны зарад якіх роўны нулю. Закон захавання энергіі-імпульсу не дазваляе пераўтварацца свабоднай e- — e+ пары ў адзін фатон. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу нараджэння e- — e+-пары свабоднымі фатонамі. Анігіляцыя — гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеянняў (каналаў рэакцыі) элементарнае часціцы з антычасціцай. Напрыклад пры ўзаемадзеянні электрона і пазітрона, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама пругкае і няпругкае рассейванне і інш. працэсы. Пара e- — e+ можа ўтвараць недаўгавечную звязаную сістэму — пазітроній, падобны да атама вадароду, у якім месца пратона займае пазітрон. Анігіляцыя e- — e+ можа ісці за кошт слабага ўзаемадзеяння элементарных часціц (напр. пераўтварэнне e- — e+ у пару нейтрына-антынейтрына), за кошт электраслабага ўзаемадзеяння (пераўтварэнне e- — e+ пары ў мюонную μ- — μ+-пару), і г. д. уключаючы моцнае ўзаемадзеянне. Пасля таго, як з дапамогай магутных паскаральнікаў пратонаў былі атрыманы ў дастатковай колькасці антыпратоны, пачалося інтэнсіўнае вывучэнне анігіляцыі нуклон-антынуклонаў. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяння і прыводзіць да ўтварэння π-, K-мезонаў, Λ-, Σ-, Ξ-гіперонаў, іх антычасціц і іншых адронаў. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя рэзанансы. Тэарэтычнае вывучэнне анігіляцыі з высокай дакладнасцю і ў адпаведнасці з эксперыментам праведзена толькі для электра-магнітных працэсаў на падставе квантавай электрадынамікі. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых моцным узаемадзеяннем, звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе мадэльных уяўленняў і фенаменалагічных суадносін.


Шаблон:Phys-stub