Рыта Леві-Мантальчыні: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Ellis Novak (размовы | уклад) |
Ellis Novak (размовы | уклад) →Біяграфія: +узнагароды |
||
Радок 32: | Радок 32: | ||
Член [[Нацыянальная акадэмія навук ЗША|Нацыянальнай АН ЗША]], Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, Італьянскай Нацыянальнай АН. |
Член [[Нацыянальная акадэмія навук ЗША|Нацыянальнай АН ЗША]], Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, Італьянскай Нацыянальнай АН. |
||
== Узнагароды == |
|||
* Вялікі крыж ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай» ([[8 студзеня]] [[1987]] года)<ref>[http://www.quirinale.it/qrnw/statico/onorificenze/decorato.asp?id=15508&ono=11 Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana Dott.ssa Rita Levi] {{ref-it}}</ref> |
|||
* Камандор ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай» ([[2 чэрвеня]] [[1986]] года)<ref>[http://www.quirinale.it/qrnw/statico/onorificenze/decorato.asp?id=275189&ono=60 Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana Dott.ssa Rita Levi] {{ref-it}}</ref> |
|||
* Залаты медаль за заслугі ў галіне навукі і культуры ([[6 чэрвеня]] [[2001]] года)<ref>[http://www.quirinale.it/qrnw/statico/onorificenze/decorato.asp?id=45265&ono=19 Medaglia d'oro ai benemeriti della scienza e cultura Prof. Rita Levi Montalcini] {{ref-it}}</ref> |
|||
* Залаты медаль за заслугі ў галіне школьнай адукацыі, культуры і мастацтва ([[31 кастрычніка]] [[1986]] года)<ref>[http://www.quirinale.it/qrnw/statico/onorificenze/decorato.asp?id=5965&ono=14 Medaglia d'oro ai benemeriti della scuola della cultura e dell'arte Dott.ssa Rita Levi Montalcini] {{ref-it}}</ref> |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
Версія ад 15:23, 15 снежня 2012
Рыта Леві-Мантальчыні (італ.: Rita Levi-Montalcini; нар. 22 красавіка 1909, Турын, Італія) — італьянскі нейрабіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне (1986), якую яна атрымала разам з Стэнлі Коэнам за адкрыццё фактараў росту, у прыватнасці, NGF . З'яўляецца на сённяшні дзень найстарэйшым з жывых Нобелеўскіх лаўрэатаў. Пажыццёвы сенатар Італьянскай Рэспублікі.
Біяграфія
Рыта Леві-Мантальчыні нарадзілася ў Турыне, стаўшы чацвёртай з дзяцей (разам з яе сястрой-блізнюком Паолай) у габрэйскай сефардскай сям'і. Яе бацька, Адама Леві, быў інжынерам-электрыкам і матэматыкам; маці, Адэля Мантальчыні, мастачкай. Пасля заканчэння медыцынскай школы ў 1936 годзе, Леві-Мантальчыні стала асістэнтам фізіёлага Джузэпэ Леві (італ.: Giuseppe Levi, 1872-1965), але неўзабаве пасля ўвядзення ўрадам Мусаліні новых антысеміцкіх законаў, якія забаранялі габрэям акадэмічныя і прафесійныя кар'еры, яна была адхілена ад працы. У 1943 годзе Леві-Мантальчыні з сям'ёй беглі ў Фларэнцыю і вярнуліся ў Турын толькі пасля заканчэння ваенных дзеянняў.
Скончыла Турынскі ўніверсітэт (1936). З 1947 года ў Вашынгтонскім універсітэце (у 1969-1977 прафесар), адначасова з 1969 года ў лабараторыі клетачнай біялогіі ў Італьянскім нацыянальным даследчым савеце ў Рыме (да 1979 года дырэктар).
З'яўляецца аўтарам навуковых прац па вывучэнні механізмаў рэгуляцыі росту клетак і органаў. Адкрыла фактар росту нервнай тканкі.
Член Нацыянальнай АН ЗША, Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, Італьянскай Нацыянальнай АН.
Узнагароды
- Вялікі крыж ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай» (8 студзеня 1987 года)[8]
- Камандор ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай» (2 чэрвеня 1986 года)[9]
- Залаты медаль за заслугі ў галіне навукі і культуры (6 чэрвеня 2001 года)[10]
- Залаты медаль за заслугі ў галіне школьнай адукацыі, культуры і мастацтва (31 кастрычніка 1986 года)[11]
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.9: Кулібін - Малаіта / Рэдкал.: Г.П.Пашкоў і інш. - Мн.: БелЭн, 1999. - 560 с.: іл.
Зноскі
- ↑ Rita Levi-Montalcini // Internet Speculative Fiction Database — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Tang J. Rita Levi-Montalcini // Levi-Montalcini, Rita (22 April 1909–30 December 2012) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2018. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1302688 Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
- ↑ Нацыянальная акадэмія навук ЗША — 1863. Праверана 25 лютага 2018.
- ↑ Папская акадэмія навук — 1936.
- ↑ Сусветная акадэмія навук — 1983.
- ↑ https://www.ae-info.org/ae/User/Levi-Montalcini_Rita
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana Dott.ssa Rita Levi (італ.)
- ↑ Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana Dott.ssa Rita Levi (італ.)
- ↑ Medaglia d'oro ai benemeriti della scienza e cultura Prof. Rita Levi Montalcini (італ.)
- ↑ Medaglia d'oro ai benemeriti della scuola della cultura e dell'arte Dott.ssa Rita Levi Montalcini (італ.)
Спасылкі
- Аўтабіяграфія Рыты Леві-Мантальчыні на Нобелеўскім сайце (англ.)
- Рыта Леві-Мантальчыні - артыкул з Электроннай габрэйскай энцыклапедыі (руск.)
- Італьянская габрэйка- Нобелеўскі лаўрэат адзначае стогадовы юбілей. jewish.ru (руск.)
- Нарадзіліся 22 красавіка
- Нарадзіліся ў 1909 годзе
- Памерлі 30 снежня
- Памерлі ў 2012 годзе
- Памерлі ў Рыме
- Пахаваныя на Турынскіх манументальных могілках
- Члены і члены-карэспандэнты Нацыянальнай акадэміі навук ЗША
- Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
- Члены Папскай акадэміі навук
- Члены Акадэміі дэі Лінчэі
- Члены Французскай акадэміі навук
- Члены Еўрапейскай акадэміі
- Члены Лонданскага каралеўскага таварыства
- Кавалеры Вялікага крыжа ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай»
- Камандоры ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай»
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся ў Турыне
- Камандоры ордэна "За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай"
- Пажыццёвыя сенатары Італіі
- Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па медыцыне
- Узнагароджаныя Нацыянальным медалем навукі ЗША
- Замежныя члены Лонданскага каралеўскага таварыства