Чарлз Дарвін

Чарльз Дарвін
Charles Darwin
Фатаграфія 1880 года
Дата нараджэння	12 лютага 1809(1809-02-12)
Месца нараджэння	Шрусберы, Вялікабрытанія
Дата смерці	19 красавіка 1882(1882-04-19) (73 гады)
Месца смерці	Таўн (сёння частка Лондана), Вялікабрытанія
Месца пахавання	Вэстмінстэрскае абацтва
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Бацька	Robert Darwin[d]
Маці	Susannah Darwin[d]
Жонка	Emma Darwin[d]
Дзеці	Anne Darwin[d], Francis Darwin[d], William Erasmus Darwin[d], Henrietta Darwin[d], Джордж Говард Дарвін, Leonard Darwin[d], Horace Darwin[d], Charles Waring Darwin[d], Elizabeth Darwin[d] і Mary Eleanor Darwin[d]
Род дзейнасці	геолаг, падарожнік-даследчык, пісьменнік-падарожнік, этолаг, натураліст, філосаф, пісьменнік, батанік
Навуковая сфера	Біялогія, Геалогія
Месца працы	Каралеўскае геаграфічнае таварыства
Навуковая ступень	бакалаўр мастацтваў[d] (1832), магістр мастацтваў[d] (1837) і доктар кананічнага і грамадзянскага права[d]
Альма-матар	Эдынбургскі ўніверсітэт, Кембрыджскі ўніверсітэт
Вядомы як	Заснавальнік эвалюцыйнага вучэння
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Амерыканскае філасофскае таварыства Венгерская акадэмія навук Сілезскае таварыства айчыннай культуры[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Заалагічнае таварыства Лондана[d] Французская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Каралеўскае геаграфічнае таварыства Баварская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d] Plinian Society[d]
Узнагароды	Каралеўскі медаль[d] (1853) Член Лінееўскага таварыства[d] член Каралеўскага геаграфічнага таварыства[d] член Лонданскага каралеўскага таварыства Baly Medal[d] (1879) Fellow of the Geological Society of London[d] Bressa Prize[d] (1875) Honorary doctor of Leiden University[d] (1875) медаль Уоластана[d] (1859) Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi[d] (1871)
Подпіс
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «Darwin». Спіс такіх таксонаў на сайце IPNI Персанальная старонка на сайце IPNI Выявы на Вікісховішчы

Чарльз Роберт ДАРВІН (англ.: Charles Robert Darwin; 12 лютага 1809 — 19 красавіка 1882) — англійскі прыродазнаўца, распрацоўнік тэорыі эвалюцыі, згодна з якой ўсе віды развіліся з цягам часу з агульных прародзічаў праз працэс натуральнага адбору. Наяўнасць эвалюцыі ў прыродзе была прызнаная навуковай супольнасцю яшчэ пры жыцці Дарвіна, але тэорыя натуральнага адбору стала агульнапрызнаным тлумачэннем эвалюцыйнага працэсу толькі ў 1930-я.

Дарвін праявіў цікавасць да гісторыі прыроды падчас навучання медыцыне ў Універсітэце Эдынбурга, потым тэалогіі ў Кембрыджы. Пяцігадовае падарожжа (1831—1836) на караблі «Бігль» дало матэрыялы для навуковых прац «Будова і размеркаванне каралавых рыфаў» (1842), «Геалагічныя назіранні над вулканічнымі астравамі» (1844), «Геалагічныя назіранні над Паўднёвай Амерыкай» (1846).

У гонар Ч. Дарвіна названы востраў Дарвін.

Гл. таксама

• Альфрэд Расэл Уолес
• Эразм Дарвін

Бібліяграфія

Па артыкуле Charles Darwin у en.wikipedia.org

• 1836: A LETTER, Containing Remarks on the Moral State of TAHITI, NEW ZEALAND, &c. — BY CAPT. R. FITZROY AND C. DARWIN, ESQ. OF H.M.S. 'Beagle.' [1]
• 1839: Journal and Remarks (The Voyage of the Beagle)
• Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle: published between 1839 and 1843 in five volumes by various authors, Edited and superintended by Charles Darwin: information on two of the volumes —

1840: Part I. Fossil Mammalia, by Richard Owen (Darwin’s introduction)

1839: Part II. Mammalia, by George R. Waterhouse (Darwin on habits and ranges)

• 1842: The Structure and Distribution of Coral Reefs [2]
• 1844: Geological Observations of Volcanic Islands [3], (French version)
• 1846: Geological Observations on South America [4]
• 1849: Geology from A Manual of scientific enquiry; prepared for the use of Her Majesty’s Navy: and adapted for travellers in general., John F.W. Herschel ed. [5]
• 1851: A Monograph of the Sub-class Cirripedia, with Figures of all the Species. The Lepadidae; or, Pedunculated Cirripedes. [6]
• 1851: A Monograph on the Fossil Lepadidae; or, Pedunculated Cirripedes of Great Britain [7]
• 1854: A Monograph of the Sub-class Cirripedia, with Figures of all the Species. The Balanidae (or Sessile Cirripedes); the Verrucidae, etc. [8]
• 1854: A Monograph on the Fossil Balanid? and Verrucid?? of Great Britain [9]
• 1858: On the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection
• 1859: On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life
• 1862: On the various contrivances by which British and foreign orchids are fertilised by insects [10]
• 1868: Variation of Plants and Animals Under Domestication (PDF format), Vol. 1, Vol. 2
• 1871: The Descent of Man and Selection in Relation to Sex
• 1872: The Expression of Emotions in Man and Animals [11]
• 1875: Movement and Habits of Climbing Plants [12]
• 1875: Insectivorous Plants [13]
• 1876: The Effects of Cross and Self-Fertilisation in the Vegetable Kingdom [14]
• 1877: The Different Forms of Flowers on Plants of the Same Species [15]
• 1879: «Preface and 'a preliminary notice'» in Ernst Krause’s Erasmus Darwin [16]
• 1880: The Power of Movement in Plants [17]
• 1881: The Formation of Vegetable Mould Through the Action of Worms [18] [19]
• 1887: Autobiography of Charles Darwin (Edited by his Son Francis Darwin) [20]
• 1958: Autobiography of Charles Darwin (Barlow, unexpurgated)

Літаратура

• 1911 Encyclop?dia Britannica/Darwin, Charles Robert (англ.)
• Anonymous (1882). Obituary: Death Of Chas. Darwin. en:The New York Times. Праверана 2008-10-30.
• Arrhenius, O. (October 1921). Influence of Soil Reaction on Earthworms. Ecology. pp. 255–257. Праверана 2006-12-15.
• Balfour, J. B. (11 May 1882). Obituary Notice of Charles Robert Darwin. Transactions & Proceedings of the Botanical Society of Edinburgh. pp. 284–298. {{cite book}}: |access-date= патрабуе |url= (даведка)
• Bannister, Robert C. (1989). Social Darwinism: Science and Myth in Anglo-American Social Thought. Philadelphia: Temple University Press. ISBN 0-87722-566-4.
• Bowler, Peter J. (1989). The Mendelian Revolution: The Emergence of Hereditarian Concepts in Modern Science and Society. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-485-11375-9.
• Browne, E. Janet (2002). Charles Darwin: vol. 2 The Power of Place. London: Jonathan Cape. ISBN 0-7126-6837-3.
• Darwin, Charles (1842). "Pencil Sketch of 1842". In Darwin, Francis (рэд.). The foundations of The origin of species: Two essays written in 1842 and 1844. Cambridge University Press (апублікавана 1909).
• Darwin, Charles; Wallace, Alfred Russel (1858). en:On the Tendency of Species to form Varieties; and on the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection. Zoology 3. Journal of the Proceedings of the Linnean Society of London. pp. 46–50. {{cite book}}: |access-date= патрабуе |url= (даведка)
• Darwin, Charles (1859). [[:en:On the Origin of Species]] by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (1st ed.). London: John Murray. Праверана 2008-10-24. {{cite book}}: Канфлікт вікіспасылкі з URL (даведка)
• Darwin, Charles (1868). The variation of animals and plants under domestication. London: John Murray. Праверана 2008-11-01.
• Darwin, Charles (1871). [[The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex]] (1st ed.). London: John Murray. Праверана 2008-10-24. {{cite book}}: Канфлікт вікіспасылкі з URL (даведка)
• Darwin, Charles (1872). [[:en:The Expression of the Emotions in Man and Animals]]. London: John Murray. Праверана 2008-11-04. {{cite book}}: Канфлікт вікіспасылкі з URL (даведка)
• Desmond, Adrian J. (2004). "Darwin". Encyclopaedia Britannica (DVD ed.).
• FitzRoy, Robert (1839). Voyages of the Adventure and Beagle, Volume II. London: Henry Colburn. Праверана 2008-11-04.
• Freeman, R. B. (1977). The Works of Charles Darwin: An Annotated Bibliographical Handlist. Folkestone: Wm Dawson & Sons Ltd. Праверана 2008-11-04.
• Hart, Michael (2000). The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History. New York: Citadel.
• Kotzin, Daniel (2004). Point-Counterpoint: Social Darwinism. Columbia American History Online. Праверана 2008-11-22.
• Lamoureux, Denis O. (March 2004). Theological Insights from Charles Darwin (PDF). Perspectives on Science and Christian Faith. Vol. 56. pp. 2–12. Праверана 2008-11-22.
• Leff, David (2000). About Charles Darwin. Праверана 2008-11-22.
• Leifchild (1859). Review of `Origin'. Athenaeum. Праверана 2008-11-22.
• Lucas, J. R. (1979). Wilberforce and Huxley: A Legendary Encounter. The Historical Journal. Vol. 22. pp. 313–330. Праверана 2008-11-22.
• Miles, Sara Joan (2001). Charles Darwin and Asa Gray Discuss Teleology and Design. Perspectives on Science and Christian Faith. Vol. 53. pp. 196–201. Праверана 2008-11-22.
• Moore, James (2005). Darwin — A 'Devil’s Chaplain'? (PDF). American Public Media. Праверана 2008-11-22.
• Moore, James (2006). Evolution and Wonder - Understanding Charles Darwin. Speaking of Faith (Radio Program). American Public Media. Праверана 2008-11-22.
• Owen, Richard (1840). Darwin, C. R. (рэд.). Fossil Mammalia Part 1. The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle. London: Smith Elder and Co.
• . ISBN 0-521-77730-5. {{cite book}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка); Невядомы параметр |Chapter= ігнараваны (прапануецца |chapter=) (даведка); Невядомы параметр |Editor= ігнараваны (прапануецца |editor=) (даведка); Невядомы параметр |Given1= ігнараваны (прапануецца |given1=) (даведка); Невядомы параметр |Location= ігнараваны (прапануецца |location=) (даведка); Невядомы параметр |Pages= ігнараваны (прапануецца |pages=) (даведка); Невядомы параметр |Publisher= ігнараваны (прапануецца |publisher=) (даведка); Невядомы параметр |Surname1= ігнараваны (прапануецца |surname1=) (даведка); Невядомы параметр |Title= ігнараваны (прапануецца |title=) (даведка); Невядомы параметр |Year= ігнараваны (прапануецца |year=) (даведка)
• Smith, Charles H. (1999). Alfred Russel Wallace on Spiritualism, Man, and Evolution: An Analytical Essay. Праверана 2008-12-07.
• Sulloway, Frank J. (Spring 1982). Darwin and His Finches: The Evolution of a Legend (PDF). Journal of the History of Biology. Vol. 15. pp. 1–53. Праверана 2008-12-09.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: date і year (link)
• http://www.iep.utm.edu/s/spencer.htm. {{cite book}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка); Невядомы параметр |Given1= ігнараваны (прапануецца |given1=) (даведка); Невядомы параметр |Publisher= ігнараваны (прапануецца |publisher=) (даведка); Невядомы параметр |Surname1= ігнараваны (прапануецца |surname1=) (даведка); Невядомы параметр |Title= ігнараваны (прапануецца |title=) (даведка); Невядомы параметр |Year= ігнараваны (прапануецца |year=) (даведка) Retrieved on 2006-12-15
• Wilkins, John S. (1997). Evolution and Philosophy: Does evolution make might right?. TalkOrigins Archive. Праверана 2008-11-22.
• Wilkins, John S. (2008). "Darwin". In Tucker, Aviezer (рэд.). A Companion to the Philosophy of History and Historiography. Blackwell Companions to Philosophy. Chichester: Wiley-Blackwell. pp. 405–415. ISBN 1-4051-4908-6.
• van Wyhe, John (27 March 2007). Mind the gap: Did Darwin avoid publishing his theory for many years?. Notes and Records of the Royal Society. Vol. 61. pp. 177–205. doi:10.1098/rsnr.2006.0171. Праверана 2008-02-07.
• http://www.talkorigins.org/faqs/hope.html. {{cite book}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка); Невядомы параметр |Given1= ігнараваны (прапануецца |given1=) (даведка); Невядомы параметр |Publisher= ігнараваны (прапануецца |publisher=) (даведка); Невядомы параметр |Surname1= ігнараваны (прапануецца |surname1=) (даведка); Невядомы параметр |Title= ігнараваны (прапануецца |title=) (даведка); Невядомы параметр |Year= ігнараваны (прапануецца |year=) (даведка) Retrieved on 2006-12-15

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чарлз Дарвін
• Чарлз Дарвін на «Радаводзе». Дрэва продкаў і нашчадкаў