Станіслаў Любіч-Маеўскі

Станіслаў Адамавіч ЛЮБІЧ-МАЕЎСКІ (27 красавіка 1878, Полацкі павет — снежань 1941, Мінск) — беларускі грамадскі і культурны дзеяч, педагог.

Скончыў Віцебскую гімназію (1895), Кракаўскі універсітэт (1903). У 1900 ініцыіраваў стварэнне і ўзначаліў Кола беларускіх студэнтаў у Кракаве. У 1903-41 выкладаў гісторыю і геаграфію ў навуковых установах Польшчы, дырэктар гімназій у Замбраве, Львове, Калішы, Янове Любельскім, Вілейцы, Новым Месце, Ляжайску. Выдаў больш за 13 падручнікаў па гісторыі, геаграфіі, беларускай і польскай мове, але найбольшую вядомасць набыў яго беларускі буквар «Лемантар» (Львоў, 1929), які крытыкаваўся беларускімі мовазнаўцамі (Я. Станкевічам, С. Паўловічам, У. Самойлам і інш.) за шматлікія паланізмы і русізмы. Абодва беларускіх дапаможніка прызначаліся для ўтраквістычных, беларуска-польскіх, школ і былі падрыхтаваныя пад непасрэднай апекай польскіх школьных уладаў. У чэрвені 1940, пасля стварэння Літоўскай ССР, увайшоў у склад гарадской адміністрацыі Вільні, курыраваў школьны сектар, працаваў у Беларускім нацыянальным цэнтры. У ліпені-жніўні 1940 ініцыіраваў гарадскі школьны плебісцыт, на якім 12% жыхароў выказаліся за беларускую нацыянальную школу. У верасні 1941 пераехаў у Мінск, працаваў у Інспектарыяце беларускіх школ, супрацоўнічаў з беларускай незалежніцкай групай Я. Станкевіча і польскім антыфашысцкім падполлем. У снежні 1941, па даносе правакатара, схоплены і расстраляны нацыстамі.

Публікацыі

• Geografja powszechne. Cz. I Wiadomości ogólne. Łódź - Warszawa, 1917.
• Lemantar / St. Lubicz-Majeǔski. – Lwoǔ: Dziarżaǔnae Wydaǔnictwa Szkołnych Kniżak, 1929. – 108 s.
• Pierszy pramień / St. Lubicz-Majeǔski. – Lwoǔ: Nakł. Dziarżaǔnaho Wydaǔiectwa Szkołnych Kniżak, 1929. – 118 s.
• Nauka pisowni polskiej. Podręcznik dla szkół początkowych i niższych klas szkół średnich. Cz. 1. - Łódź - Warszawa, 1917.

Літаратура

• Samojła, Wł. Skandaliczny elementarz / Wł. Samojła // Przegląd Wileński. – 1929. – № 14-15. – S. 4–6.
• Ляхоўскі У. Жыццяпіс Любіч-Маеўскага // Спадчына. - 1994. - № 1. - с. 75-78.
• Народная адукацыя і педагагічная навука ў Беларусі (1917-1945) / Г.Р. Сянькевіч [ і інш.]; пад рэд. Г.Р. Сянькевіч. - Мінск: “Народная асвета”, 1993. – 494 s.
• Паляшук. Некалькі ўваг аб “беларускім” “Лемантары” Ст. Любіч-Маеўскага / Паляшук. – Вільня: Беларуская друкарня ім.Ф.Скарыны, 1929. – 16 с.
• Сендзер, С.А. “Лемантар” Станіслава Любіч-Маеўскага / С.А. Сендзер // Беларускі гістарычны часопіс. – 2006. - № 10. - С. 30–35.
• Станкевіч, Я. Урадовае выданьне “Lemantara” Станіслава Любіч-Маеўскага / Я. Станкевіч // Збор твораў: у двух тамах.– Мн.: Выдавецтва “Энцыклапедыка”, 2002. – Т. 1. - C. 107–111.