Стоўбцы

Горад Стоўбцы Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Стаўбцоўскі Каардынаты 53°29′ пн. ш. 26°44′ у. д. Першая згадка 1511 Вышыня цэнтра 164 м Водныя аб’екты Нёман Насельніцтва 15,4 тыс. чалавек (2010) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1717 Паштовы індэкс 222666 Аўтамабільны код 5 СААТА 6254501000 Афіцыйны сайт stolbtsy.minsk-region.by Стоўбцы на карце Беларусі ±

Стоўбцы на Вікісховішчы

Стоўбцы — горад у Мінскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Стаўбцоўскага раёна, на правым беразе р. Нёман. У 78 км да паўднёвага захаду ад Мінска; чыгуначная станцыя на лініі Мінск—Брэст; каля аўтамагістралі Мінск-Брэст, вузел аўтадарог на Мір, Івянец, Нясвіж, Рубяжэвічы. Насельніцтва 15,5 тыс. чалавек (2006).

Гісторыя

Вядомы з 1-й паловы 16 ст. (па некаторых звестках, з 1511) у ВКЛ. У пачатку 17 ст. мястэчка ў Мінскім павеце належала А. Слушцы, які ў 1623 годзе заснаваў тут манастыр дамініканцаў з касцёлам. Падчас вайны Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667) і Паўночнай вайны (1700—1721) моцна разбурана. З пачатку 18 ст. уладанне С. Дэнгофа, з 1728 — Чартарыйскіх, цэнтр графства. У 1729 года мястэчка атрымала магдэбургскае права. З 1793 года ў складзе Расійскай імперыі, з 1796 — цэнтр воласці Мінскага павета. У 1871 годзе за 2 км ад Стаўбцоў на чыгунцы Масква—Брэст пабудавана аднайменная чыгуначная станцыя. У 1921—1939 гадах у складзе Польшчы, горад, цэнтр гміны і павета ў Навагрудскім ваяводстве. З 1939 года ў БССР, з 1940 цэнтр раёна.

У час нямецкай акупацыі 1943—1944 гадоў у Стоўбцах працавала падпольная польская школа. Падпольную вучобу вёў былы суддзя гродскага суда А. Родэ (або Й. Родэ), які чытаў лекцыі паводле перадваеннай праграмы польскіх гімназійных школ. Заняткі адбываліся кожны другі дзень на кватэры Й. Урбановіча. А. Родэ загінуў на вачах вучняў каля 6 ліпеня 1944 года, у час шматдзённага штурму горада Чырвонай Арміяй.

Эканоміка

Прадпрыемствы харчовай, машынабудаўнічай, дрэваапрацоўчай прамысловасці. Гасцініца «Стоўбцы». Уздоўж берагоў Нёмана — зона адпачынку рэспубліканскага значэння «Стоўбцы».

Культура

Раённая філармонія. Мастацкая галерэя. У Акінчыцах мемарыяльная сядзіба Я. Коласа (частка філіяла Літаратурна-мемарыяльнага музея Я. Коласа).

Выдатныя мясціны

• Стаўбцоўская Свята-Ганнінская царква

Вядомыя асобы

• Фабіян Акінчыц, беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст, рэдактар
• Юрый Сабалеўскі, беларускі палітычны і нацыянальны дзеяч
• Івонка Сурвіла, старшыня Рады БНР, мастачка.
• Залман Шазар, 3-і прэзідэнт Ізраіля

Літаратура

• Столбцы // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9;
• Агнешка Грэндзік-Радзяк. Oświata i szkolnictwo polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej i współczesnej Białorusi 1939–2001. — Торунь: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2007. — 441 с. — ISBN 978-83-60738-09-2. (польск.)

Спасылкі

• Горад Стоўбцы на Radzima.org
• Jurkau kutoczak — Юркаў куточак — Yury's Corner. Стоўбцы — горад на раце Нёман