Арфа

А́рфа — шчыпковы струнны музычны інструмент.

Мае форму трохвугольніка, які складаецца: па-першае, з рэзананснага корпуса-скрыні даўжынёй прыблізна ў 1 метр, які пашыраецца дадолу; ранейшая яго форма была чатырохвугольна, цяперашняя жа — закругленая з аднаго боку; ён забяспечаны плоскай дэкай, зробленай звычайна з кляновага дрэва, у сярэдзіну якой па даўжыні корпуса прымацоўваецца вузкая і тонкая рэйка з цвёрдага дрэва, у якой прабіваюцца адтуліны для пранізвання жыльных струн; па-другое, з верхняй часткі (у выглядзе вялікіх памераў грыфа), змеявыяўна выгнутай, прымацаванай да вяршыні корпуса, утваральнай з ім востры вугал; да гэтай часткі прымацаваны з'едлівыя для ўмацавання струн і іх наладжвання; па-трэцяе, з пярэдняга бруса, які мае форму калоны, прызначэнне якога — аказваць супраціў сіле, якае свараецца струнамі, нацягнутымі паміж грыфам і рэзанансным корпусам.

Бо арфа і ў ранейшы час мела значны гукавы абьём (пяць актаў), а памяшканне для струн поўнай храматычнай гамы нядосыць, то ў арфе нацягнутыя струны толькі для здабывання гукаў дзіатанічнай гамы. На арфе без педалі можна згуляць толькі адну гаму. Для храматычных падвышэнняў у ранейшыя часы струны павінны былі быць укарочваемыя прыжыманнем пальцаў у грыфа; пазней гэта прыжыманне сталі вырабляць з дапамогай гаплікаў, прыводных у рух рукой. Такія арфы апыняліся вельмі няёмкімі для выканаўцаў; недахопы гэтыя былі ў значнай ступені ўхіленыя механізмам у педалях, вынайдзеным Якабам Хохбрукерам у 1720 г. Гэты майстар прымайстраваў да арфы сем педаляў, якія дзейнічалі на праваднікі, якія праз пустую прастору бруса праходзілі да грыфа і там прыводзілі гаплікі ў такое становішча, што яны, дужа прылягаючы да струн, выраблялі ва ўсім аб'ёме прылады храматычныя падвышэнні.

Знакамітыя арфісты

• Мікола Бокса
• Мікола Бокса
• Вера Дулава
• Марсель Турн'е
• Альфонс Хасельманс
• Вольга Эрдзэлі
• Ганна-Марыя Раўнапольская-Дын

Дзяржаўны знак

Арфа была палітычным знакам Ірландыі на працягу шматлікіх стагоддзяў. Яна ўпершыню была выкарыстаная для сімвалічнага малюнка Ірландыі ў Каралеўскім Сцягу Караля Шатландыі Джэймса VI (ён жа Кароль Англіі Джэймс I), і з тых часоў фігуравала ва ўсіх Каралеўскіх Сцягах Англіі, Брытаніі і Злучанага Каралеўства, хоць стыль малюнка з часам змяняўся. З 1922 года Незалежная Дзяржава Ірландыя працягвае выкарыстаць арфу, як дзяржаўны знак, захаваны на Вялікім Дзяржаўным Друку Ірландыі, на гербе, Прэзідэнцкім Сцягу і Прэзідэнцкага Друку, а гэтак жа ў шэрагу іншых дзяржаўных знакаў і дакументаў. Арфа гэтак жа адлюстроўваецца на ірландскіх манетах, пачынальна са сярэднявечных, і да сучасных ірландскіх манет еўра.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Арфа