Філіпіны: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.6.6) (робат зьмяніў sa:फ़िलिपीन्स् на sa:कलिंगद्वीप |
др Bot: Migrating 182 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q928 (translate me) |
||
Радок 82: | Радок 82: | ||
{{Ціхі акіян}} |
{{Ціхі акіян}} |
||
{{Link FA|nl}} |
{{Link FA|nl}} |
||
[[ace:Filipina]] |
|||
[[af:Filippyne]] |
|||
[[als:Philippinen]] |
|||
[[am:ፊሊፒንስ]] |
|||
[[an:Filipinas]] |
|||
[[ang:Philippines]] |
|||
[[ar:الفلبين]] |
|||
[[arc:ܦܝܠܝܦܝܢܝܐ]] |
|||
[[arz:الفيليبين]] |
|||
[[ast:Filipines]] |
|||
[[az:Filippin]] |
|||
[[bar:Philippinen]] |
|||
[[bat-smg:Fėlėpinā]] |
|||
[[bcl:Filipinas]] |
|||
[[be-x-old:Філіпіны]] |
|||
[[bg:Филипини]] |
|||
[[bjn:Pilipina]] |
|||
[[bn:ফিলিপাইন]] |
|||
[[bo:ཧྥི་ལི་པིན།]] |
|||
[[bpy:ফিলিপাইন]] |
|||
[[br:Filipinez]] |
|||
[[bs:Filipini]] |
|||
[[bug:Filipina]] |
|||
[[bxr:Филиппин]] |
|||
[[ca:Filipines]] |
|||
[[cbk-zam:Filipinas]] |
|||
[[cdo:Hĭ-lĭ-pĭng]] |
|||
[[ce:Филиппин]] |
|||
[[ceb:Pilipinas]] |
|||
[[ckb:فلیپین]] |
|||
[[crh:Filippinler]] |
|||
[[cs:Filipíny]] |
|||
[[csb:Filipinë]] |
|||
[[cv:Филиппин]] |
|||
[[cy:Pilipinas]] |
|||
[[da:Filippinerne]] |
|||
[[de:Philippinen]] |
|||
[[diq:Fılipin]] |
|||
[[dv:ފިލިޕީންސް]] |
|||
[[el:Φιλιππίνες]] |
|||
[[en:Philippines]] |
|||
[[eo:Filipinoj]] |
|||
[[es:Filipinas]] |
|||
[[et:Filipiinid]] |
|||
[[eu:Filipinak]] |
|||
[[ext:Hilipinas]] |
|||
[[fa:فیلیپین]] |
|||
[[fi:Filippiinit]] |
|||
[[fo:Filipsoyggjar]] |
|||
[[fr:Philippines]] |
|||
[[frp:Felipines]] |
|||
[[fy:Filipinen]] |
|||
[[ga:Na hOileáin Fhilipíneacha]] |
|||
[[gan:菲律賓]] |
|||
[[gd:Na h-Eileanan Filipineach]] |
|||
[[gl:Filipinas - Pilipinas]] |
|||
[[gn:Filipina]] |
|||
[[gu:ફીલીપાઈન્સ]] |
|||
[[gv:Ny h-Ellanyn Philippeenagh]] |
|||
[[hak:Fî-li̍t-pîn]] |
|||
[[haw:ʻĀina Pilipino]] |
|||
[[he:הפיליפינים]] |
|||
[[hi:फ़िलीपीन्स]] |
|||
[[hif:Philippines]] |
|||
[[hr:Filipini]] |
|||
[[hsb:Filipiny]] |
|||
[[ht:Filipin]] |
|||
[[hu:Fülöp-szigetek]] |
|||
[[hy:Ֆիլիպիններ]] |
|||
[[ia:Philippinas]] |
|||
[[id:Filipina]] |
|||
[[ie:Filipines]] |
|||
[[ilo:Pilipinas]] |
|||
[[io:Filipini]] |
|||
[[is:Filippseyjar]] |
|||
[[it:Filippine]] |
|||
[[ja:フィリピン]] |
|||
[[jbo:pilipinas]] |
|||
[[jv:Filipina]] |
|||
[[ka:ფილიპინები]] |
|||
[[kbd:Филипинхэр]] |
|||
[[kk:Филиппиндер]] |
|||
[[kl:Philippines]] |
|||
[[km:ហ្វីលីពីន]] |
|||
[[kn:ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್]] |
|||
[[ko:필리핀]] |
|||
[[krc:Филиппинле]] |
|||
[[ku:Filîpîn]] |
|||
[[kv:Филиппинъяс]] |
|||
[[kw:Filipinys]] |
|||
[[la:Philippinae]] |
|||
[[lb:Philippinen]] |
|||
[[li:Filipiene]] |
|||
[[lij:Filippinn-e]] |
|||
[[lmo:Filipinn]] |
|||
[[lt:Filipinai]] |
|||
[[lv:Filipīnas]] |
|||
[[map-bms:Filipina]] |
|||
[[mg:Filipina]] |
|||
[[mhr:Филиппин-влак]] |
|||
[[mk:Филипини]] |
|||
[[ml:ഫിലിപ്പീൻസ്]] |
|||
[[mn:Филиппин]] |
|||
[[mr:फिलिपाईन्स]] |
|||
[[ms:Filipina]] |
|||
[[my:ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ]] |
|||
[[na:Eben Piripin]] |
|||
[[nah:Filipinas]] |
|||
[[nds:Philippinen]] |
|||
[[ne:फिलिपिन्स]] |
|||
[[nl:Filipijnen]] |
|||
[[nn:Filippinane]] |
|||
[[no:Filippinene]] |
|||
[[nov:Filipines]] |
|||
[[nv:Kéyah Dańlíinii]] |
|||
[[oc:Filipinas]] |
|||
[[or:ଫିଲିପାଇନ୍ସ]] |
|||
[[os:Филиппинтæ]] |
|||
[[pa:ਫ਼ਿਲਪੀਨਜ਼]] |
|||
[[pag:Filipinas]] |
|||
[[pam:Filipinas]] |
|||
[[pap:Filipinas]] |
|||
[[pih:Felapiins]] |
|||
[[pl:Filipiny]] |
|||
[[pms:Filipin-e]] |
|||
[[pnb:فلپائن]] |
|||
[[ps:فلېپين]] |
|||
[[pt:Filipinas]] |
|||
[[qu:Philipinakuna]] |
|||
[[ro:Filipine]] |
|||
[[ru:Филиппины]] |
|||
[[rw:Filipine]] |
|||
[[sa:कलिंगद्वीप]] |
|||
[[sah:Пилипиин]] |
|||
[[sco:Philippines]] |
|||
[[se:Filippiinnat]] |
|||
[[sg:Filipîni]] |
|||
[[sh:Filipini]] |
|||
[[si:පිලිපීනය]] |
|||
[[simple:Philippines]] |
|||
[[sk:Filipíny]] |
|||
[[sl:Filipini]] |
|||
[[sm:Filipaina]] |
|||
[[so:Filibiin]] |
|||
[[sq:Filipinet]] |
|||
[[sr:Филипини]] |
|||
[[ss:IFiliphayi]] |
|||
[[su:Pilipina]] |
|||
[[sv:Filippinerna]] |
|||
[[sw:Ufilipino]] |
|||
[[szl:Filipiny]] |
|||
[[ta:பிலிப்பீன்சு]] |
|||
[[te:ఫిలిప్పీన్స్]] |
|||
[[tet:Filipinas]] |
|||
[[tg:Филиппин]] |
|||
[[th:ประเทศฟิลิปปินส์]] |
|||
[[tk:Filippinler]] |
|||
[[tl:Pilipinas]] |
|||
[[tr:Filipinler]] |
|||
[[tt:Филиппиннар]] |
|||
[[udm:Филиппин]] |
|||
[[ug:فىلىپپىن]] |
|||
[[uk:Філіппіни]] |
|||
[[ur:فلپائن]] |
|||
[[uz:Filippin]] |
|||
[[vec:Filipine]] |
|||
[[vep:Filippinad]] |
|||
[[vi:Philippines]] |
|||
[[vo:Filipuäns]] |
|||
[[wa:Filipenes]] |
|||
[[war:Pilipinas]] |
|||
[[wo:Filipiin]] |
|||
[[wuu:菲律宾]] |
|||
[[xal:Пилипмудин Орн]] |
|||
[[yi:פיליפינען]] |
|||
[[yo:Filipínì]] |
|||
[[za:Feihlizbinh]] |
|||
[[zea:Filepijn’n]] |
|||
[[zh:菲律宾]] |
|||
[[zh-classical:菲律賓]] |
|||
[[zh-min-nan:Hui-li̍p-pin]] |
|||
[[zh-yue:菲律賓]] |
Версія ад 18:05, 8 сакавіка 2013
| |||||
Дэвіз: «Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa» «За Бога, народ, прыроду і краіну» | |||||
Гімн: «Lupang Hinirang» «Абраная Краіна» | |||||
Дата незалежнасці | 12 чэрвеня 1898 года (ад Іспаніі) | ||||
Афіцыйныя мовы | Filipino[d][1][2] і англійская[3] | ||||
Сталіца | Маніла | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Маніла (у складзе канурбацыі Метра-Маніла), Кесон-Сіці | ||||
Форма кіравання | Унітарным прэзідэнцкая канстытуцыйная рэспубліка | ||||
Прэзідэнт Віцэ-прэзідэнт |
Бенігна Акіна Джэджамар Бінэй | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні |
70-я ў свеце 299 764 км² 0,6 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2012) • Шчыльнасць |
103 775 002[4] чал. (12-я) 306 чал./км² | ||||
ІРЧП (2011) | ▲ 0,644[5] (сярэдні) (112-ы) | ||||
Валюта | 1 філіпінскае песа = 100 сентава (сентыма) (PHP )
| ||||
Інтэрнэт-дамен | .ph | ||||
Код ISO (Alpha-2) | PH | ||||
Код ISO (Alpha-3) | PHL | ||||
Код МАК | PHI | ||||
Тэлефонны код | +63 | ||||
Часавыя паясы | +8 |
Філіпіны — астраўная краіна ў Паўднёва-Усходняй Азіі, у Ціхім акіяне паміж Інданезіяй і Тайванем.
Гісторыя
Філіпіны насялялі плямёны аўстралоіднай расы, у II-м тысячагоддзі да н.э. іх адцяснілі ў горныя раёны паўднёвамангалоідныя народы. У 1521 г. Філіпіны наведала іспанская экспедыцыя Ф.Магелана, які загінуў у сутычцы з жыхарамі вострава Мактан. У 1565 г. з прыбыцця флоту М.Л.Легаспі пачалося іспанскае заваяванне Філіпін. Да канца XVI ст. іспанцы падпарадкавалі большую частку краіны, акрамя ісламізаванага ў XIV — XV стст. насельніцтва, якое захавала напоўдні незалежнасць да XIX ст. У хуткім часе большасць філіпінцаў хрысціянізавана. На Філіпінах усталявалася сістэма кіравання на ўзор іспанскіх калоній у Амерыцы. З XVII ст. іспанцы ізалявалі краіну ад знешняга свету. Выхад з ізаляцыі ў пачатку XIX ст. спрыяў уздыму гаспадаркі Філіпін і мясцоваму культурна-асветніцкаму руху (галоўны яго прадстаўнік Х.Рысаль). У 1892 г. заснавана тайная патрыятычная арганізацыя Каціпунан (кіраўнік А.Баніфасіо), якая ўзначаліла нацыянальнае паўстанне 1896—1897 гг. У час іспана-амерыканскай вайны 1898 г. на Філіпіны высадзіліся войскіЗША, 12 чэрвеня 1898 г. абвешчана незалежная Філіпінская Рэспубліка на чале з Э.Агінальда. У выніку амерыкана-філіпінскай вайны 1899—1901 гг. Філіпіны сталі калоніяй ЗША. У 1916 г. утвораны Заканадаўчы сход Філіпін, а паводле закона і Канстытуцыі 1934 г. у 1935 г. утвраны аўтаномны ўрад на чале з прэзідэнтам М.Л.Кесанам. У 1941—1942 гг. Філіпіны акупіравалі японскія войскі. У 1942—1944 гг. на востраве Лусон узброеную барацьбу супраць акупацыйных войскаў вяла партызанская армія Хукбалахап. У канцы 1944 — пачатку 1945 гг. тут адбыліся жорсткія баі паміж амерыканскімі і японскімі войскамі. 4 ліпеня 1946 г. абвешчана незалежнасць Філіпін. У 1965 г. прэзідэнтам краіны абраны Ф.Маркас, які ў 1972 г. увёў надзвычайнае становішча (да 1981 г.) і замацаваў свае вялікія паўнамоцтвы. Дыктатура прэзідэнта і карупцыя сярод яго паплечнікаў прывялі да народных выступленняў у лютым 1986 г., рэжым Маркаса быў скінуты. Урад прэзідэнта К.Акіна правёў дэмакратызацыю палітычнага жыцця. Але ён і ўрад прэзідэнта М.Рамаса (1992—1998) не здолелі рэфармаваць эканоміку Філіпін. Нягледзячы на мірнае пагадненне 1996 г. з мусульманскімі арганізацыямі, радыкальныя ісламісцкія групоўкі на поўдні Філіпін працягваюць узброеную барацьбу супраць урада.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ а б 7 // Constitution of the Philippines — 1987.
- ↑ а б http://ncca.gov.ph/subcommissions/subcommission-on-cultural-disseminationscd/language-and-translation/development-of-filipino-the-national-language-of-the-philippines/
- ↑ а б 7 // Constitution of the Philippines — 1987.
- ↑ East & Southeast Asia: Philippines
- ↑ Human Development Report 2011 . United Nations Development Programme (2011). Архівавана з першакрыніцы 19 студзеня 2013. Праверана August 21, 2012.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia