Хімічная рэакцыя: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат зьмяніў ru:Химические реакции на ru:Химическая реакция |
др Bot: Migrating 81 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q36534 (translate me) |
||
Радок 39: | Радок 39: | ||
}} |
}} |
||
{{Link FA|mk}} |
{{Link FA|mk}} |
||
[[ar:تفاعل كيميائي]] |
|||
[[az:Kimyəvi reaksiya]] |
|||
[[be-x-old:Хімічная рэакцыя]] |
|||
[[bg:Химична реакция]] |
|||
[[bs:Hemijska reakcija]] |
|||
[[ca:Reacció química]] |
|||
[[ckb:کارلێکی کیمیایی]] |
|||
[[cs:Chemická reakce]] |
|||
[[cy:Adwaith cemegol]] |
|||
[[da:Kemisk reaktion]] |
|||
[[de:Chemische Reaktion]] |
|||
[[el:Χημική αντίδραση]] |
|||
[[en:Chemical reaction]] |
|||
[[eo:Kemia reakcio]] |
|||
[[es:Reacción química]] |
|||
[[et:Keemiline reaktsioon]] |
|||
[[eu:Erreakzio kimiko]] |
|||
[[fa:واکنش شیمیایی]] |
|||
[[fi:Kemiallinen reaktio]] |
|||
[[fiu-vro:Aadomidõ ümbreistmine]] |
|||
[[fr:Réaction chimique]] |
|||
[[fy:Gemyske reaksje]] |
|||
[[gl:Reacción química]] |
|||
[[he:תגובה כימית]] |
|||
[[hi:रासायनिक अभिक्रिया]] |
|||
[[hr:Kemijska reakcija]] |
|||
[[ht:Reyaksyon chimik]] |
|||
[[hu:Kémiai reakció]] |
|||
[[ia:Reaction chimic]] |
|||
[[id:Reaksi kimia]] |
|||
[[io:Kemiala reakto]] |
|||
[[is:Efnahvarf]] |
|||
[[it:Reazione chimica]] |
|||
[[ja:化学反応]] |
|||
[[jv:Reaksi kimia]] |
|||
[[ka:ქიმიური რეაქცია]] |
|||
[[kk:Алмасу Реакциясы]] |
|||
[[km:ប្រត្តិកម្មគីមី]] |
|||
[[ko:화학 반응]] |
|||
[[la:Reactio chemica]] |
|||
[[lmo:Reaziun chimiga]] |
|||
[[lt:Cheminė reakcija]] |
|||
[[lv:Ķīmiskā reakcija]] |
|||
[[mk:Хемиска реакција]] |
|||
[[mr:रासायनिक प्रतिक्रिया]] |
|||
[[ms:Tindak balas kimia]] |
|||
[[nds:Cheemsch Reakschoon]] |
|||
[[ne:रासायनिक प्रतिक्रिया]] |
|||
[[nl:Chemische reactie]] |
|||
[[nn:Kjemisk reaksjon]] |
|||
[[no:Kjemisk reaksjon]] |
|||
[[oc:Reaccion quimica]] |
|||
[[pl:Reakcja chemiczna]] |
|||
[[pt:Reação química]] |
|||
[[qu:Ruranakuy]] |
|||
[[ro:Reacție chimică]] |
|||
[[ru:Химическая реакция]] |
|||
[[scn:Riazzioni chìmica]] |
|||
[[sh:Hemijska reakcija]] |
|||
[[si:රසායනික ප්රතික්රියා]] |
|||
[[simple:Chemical reaction]] |
|||
[[sk:Chemická reakcia]] |
|||
[[sl:Kemijska reakcija]] |
|||
[[sn:Muvandu wemishonga]] |
|||
[[so:Kimikal dibusocod]] |
|||
[[sq:Reaksioni kimik]] |
|||
[[sr:Хемијска реакција]] |
|||
[[su:Réaksi kimiawi]] |
|||
[[sv:Kemisk reaktion]] |
|||
[[ta:வேதியியற் தாக்கம்]] |
|||
[[th:ปฏิกิริยาเคมี]] |
|||
[[tl:Reaksyong kimikal]] |
|||
[[tr:Kimyasal tepkime]] |
|||
[[ug:خىمىيىلىك رېئاكسىيە]] |
|||
[[uk:Хімічна реакція]] |
|||
[[ur:کیمیائی تعامل]] |
|||
[[uz:Kimyoviy reaksiya]] |
|||
[[vi:Phản ứng hóa học]] |
|||
[[yo:Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà]] |
|||
[[zh:化学反应]] |
|||
[[zh-yue:化學反應]] |
Версія ад 22:39, 8 сакавіка 2013
Хімі́чная рэа́кцыя — пераўтварэнне адных рэчываў (рэагентаў) у іншыя (прадукты), адрозныя складам ці будовай. Агульная колькасць атамаў кожнага з элементаў, з якіх складаюцца рэчывы, застаецца ў хімічнай рэакцыі нязменнай (у адрозненне ад ядзернах рэакцый). Паслядоўнасць элементарных актаў хімічнага пераўтварэння называецца механізмам хімічнай рэакцыі. Хімічную рэакцыю апісвае хімічнае раўнанне.
Працяканне хімічнай рэакцыі залежыць ад прыроды рэагуючых рэчываў і знешніх умоваў. Хімічныя рэакцыі адбываюцца пры кантакце рэчываў, часта пад уплывам знешніх уздзеянняў (награванне, ціск, выпраменьванне і да т.п.). Хімічныя рэакцыі падпарадкоўваюцца пэўным заканамернасцям, якія вывучаюць фізічная хімія, тэрмадынаміка і хімічная кінетыка. (Гл. таксама закон захавання масы, закон Геса, правіла Вант-Гофа)
Класіфікацыя хімічных рэакцый
Тэрмадынамічная класіфікацыя улічвае энергетыку хімічнай рэакцыі (экзатэрмічныя і эндатэрмічныя хімічнай рэакцыі), колькасць фазаў у сістэме. Адрозніваюць таксама хімічныя рэакцыі, якія працякаюць у аб'ёме і на паверхні падзела фазаў.
Кінетычная класіфікацыя адрознівае хімічныя рэакцыі па суадносінах хуткасці прамога і адваротнага пераўтварэння (зваротныя і незваротныя хімічныя рэакцыі), па колькасці стадый (простая і складаная хімічная рэакцыя, якую можна падзяліць на некалькі простых); малекулярнасць хімічнай рэакцыі; парадак хімічнай рэакцыі па кожным рэагенце і ў цэлым. Асобнай групай з'яўляюцца каталітычныя хімічныя рэакцыі.
У залежнасці ад таго, якія часцінкі бяруць удзел у элементарным акце хімічнай рэакцыі, іх падзяляюць на малекулярныя, іённыя, фатахімічныя, радыкальныя, ланцуговыя.
У неарганічнай хіміі шырока ўжываецца клясыфікацыя хімічных рэакцый па тыпах злучэнняў і характары ўзаемадзеяння: хімічныя рэакцыі ўтварэння і раскладу, гідролізу, піролізу, нейтралізацыі, камплексаўтварэння, акісляльна-аднаўленчыя рэакцыі.
Арганічная хімія мае сваю класіфікацыю хімічных рэакцый. Хімічныя рэакцыі з удзелам арганічных злучэнняў падзяляюць на дзве вялікія групы па характары разрыву хімічнай сувязі. У гетэралітычных (ад ад грэч. héteros — іншы) рэакцыях пара валентных электронаў застаецца пры адным з атамаў, паміж якімі існавала разарваная сувязь. У гамалітычных рэакцыях хімічная сувязь разрываецца сіметрычна і ўтвараюцца радыкалы.
Іншы спосаб класіфікацыі падзяляе рэакцыі з удзелам арганічных злучэнняў на тры класы: замяшчэння (пазначаюцца сімвалам S з індэксамі N або Е), далучэння (сімвал А) і адшчаплення або элімінацыі (сімвал Е). Асобную групу складаюць працэсы, якія адбываюцца без змены складу, але са зменай будовы: рэакцыі ізамерызацыі, перагрупоўкі.
Межы панятку хімічная рэакцыя да пэўнай ступені умоўныя. Звычайна не лічыцца хімічнай рэакцыяй ўтварэнне асацыятаў у растворах, электронна-ўзбуджаныя станы малекул, нават пры істотных зменах геаметрычнай канфігурацыі, таўтамерныя пераўтварэнні і г.д.