Скура: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Idioma-bot (размовы | уклад) др r2.7.3) (робат дадаў: gn:Pire |
др Bot: Migrating 108 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1074 (translate me) |
||
Радок 39: | Радок 39: | ||
[[Катэгорыя:Органы пачуццяў]] |
[[Катэгорыя:Органы пачуццяў]] |
||
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]] |
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]] |
||
[[af:Vel]] |
|||
[[am:ቆዳ]] |
|||
[[an:Piel]] |
|||
[[ar:جلد]] |
|||
[[arc:ܓܠܕܐ]] |
|||
[[ast:Piel]] |
|||
[[av:Хъал]] |
|||
[[ay:Janchi lip'ichi]] |
|||
[[az:Dəri]] |
|||
[[bat-smg:Skūra]] |
|||
[[be-x-old:Скура]] |
|||
[[bg:Кожа]] |
|||
[[bjn:Kulimbit]] |
|||
[[bn:ত্বক]] |
|||
[[br:Kroc'hen]] |
|||
[[bs:Koža]] |
|||
[[ca:Pell]] |
|||
[[ckb:پێست]] |
|||
[[cs:Kůže]] |
|||
[[cy:Croen]] |
|||
[[da:Hud]] |
|||
[[de:Haut]] |
|||
[[dv:ހަން]] |
|||
[[el:Δέρμα]] |
|||
[[en:Skin]] |
|||
[[eo:Haŭto]] |
|||
[[es:Piel]] |
|||
[[et:Nahk]] |
|||
[[eu:Azal (anatomia)]] |
|||
[[fa:پوست]] |
|||
[[fi:Iho]] |
|||
[[fiu-vro:Nahk]] |
|||
[[fr:Peau]] |
|||
[[ga:Craiceann]] |
|||
[[gd:Craiceann]] |
|||
[[gl:Pel]] |
|||
[[gn:Pire]] |
|||
[[hak:Phì-fû]] |
|||
[[he:עור]] |
|||
[[hi:त्वचा]] |
|||
[[hr:Koža]] |
|||
[[ht:Po]] |
|||
[[hu:Bőr (anatómia)]] |
|||
[[hy:Մաշկ]] |
|||
[[id:Kulit]] |
|||
[[io:Pelo]] |
|||
[[is:Húð]] |
|||
[[it:Pelle]] |
|||
[[ja:皮膚]] |
|||
[[jv:Kulit]] |
|||
[[ka:კანი]] |
|||
[[kk:Тері]] |
|||
[[ko:피부]] |
|||
[[ky:Тери]] |
|||
[[la:Cutis]] |
|||
[[lb:Haut (Organ)]] |
|||
[[lbe:Бурчу]] |
|||
[[ln:Lomposo]] |
|||
[[lt:Oda]] |
|||
[[lv:Āda]] |
|||
[[mk:Кожа]] |
|||
[[ml:ചർമ്മം]] |
|||
[[mn:Арьс]] |
|||
[[mr:जैविक त्वचा]] |
|||
[[ms:Kulit]] |
|||
[[nah:Cuetlaxtli]] |
|||
[[nl:Huid]] |
|||
[[nn:Hud]] |
|||
[[no:Hud]] |
|||
[[nrm:Pé (la)]] |
|||
[[oc:Pèu]] |
|||
[[pag:Baog]] |
|||
[[pam:Balat]] |
|||
[[pl:Skóra]] |
|||
[[pnb:کھل]] |
|||
[[pt:Pele]] |
|||
[[qu:Qara]] |
|||
[[ro:Piele (anatomie)]] |
|||
[[ru:Кожа]] |
|||
[[sa:चर्म]] |
|||
[[sah:Тирии]] |
|||
[[scn:Peddi]] |
|||
[[sh:Koža]] |
|||
[[simple:Skin]] |
|||
[[sk:Koža]] |
|||
[[sl:Koža]] |
|||
[[so:Maqaar]] |
|||
[[sr:Кожни систем]] |
|||
[[su:Kulit]] |
|||
[[sv:Hud]] |
|||
[[sw:Ngozi]] |
|||
[[ta:தோல்]] |
|||
[[te:చర్మము]] |
|||
[[th:ผิวหนัง]] |
|||
[[tl:Balat (anatomiya)]] |
|||
[[tr:Deri]] |
|||
[[ug:تېرە]] |
|||
[[uk:Шкіра]] |
|||
[[ur:جلد]] |
|||
[[vep:Nahk]] |
|||
[[vi:Da]] |
|||
[[wa:Pea]] |
|||
[[war:Panit]] |
|||
[[xal:Арсн]] |
|||
[[yi:הויט]] |
|||
[[zh:皮膚]] |
|||
[[zh-min-nan:Phoê-hu]] |
|||
[[zh-yue:皮]] |
Версія ад 06:57, 9 сакавіка 2013
Скура — анатамічны орган, вонкавае покрыва арганізма пазваночных жывёл, абараняе цела ад шырокага спектру знешніх уздзеянняў, удзельнічае ў дыханні, тэрмарэгуляцыі, абменных і многіх іншых працэсах. Акрамя таго, скура ўяўляе сабой масіўнае рэцэпторнае поле розных відаў павярхоўнай адчувальнасьці (болю, ціску, тэмпературы і г. д.).
Яна адрозніваецца па сваёй структуры, хімічным складзе і паходжанні ад покрываў іншых жывёл, такіх як экзаскелет ў некаторых беспазваночных.
Асноўныя функцыі скуры — гэта абарона цела ад механічных пашкоджанняў і патагенных мікраарганізмаў, а таксама празмернай страты вады. Яна служыць для ізаляцыі, рэгуліроўкі тэмпературы, там знаходзіцца частка рэцэптараў для пачуццяў.
У сысуноў скура самы вялікі орган, частка дыхальнай сістэмы, яна ўключае ў сябе некалькі ўзроўняў эктадэрмальных тканін. Усе сысуны маюць валасы на скуры, нават тыя, што жывуць у моры. Скуры іншых пазваночных адрозніваюцца ад скуры сысуноў. Скура рэптылій і рыб пакрыта цвёрдай ахоўнай луской, а птушак — пёрамі. Скура амфібій часткова адкрыта да пранікнавення і дазваляе осмас пэўных рэчываў.
У скуры адрозніваюць тонкі вонкавы слой — эпідэрміс і ўнутраны — дэрму (уласна скуру), якая пераходзіць у падскурную тлушчавую клятчатку. Эпідэрміс утвораны размешчаным на паверхні рагавым слоем і больш глыбокім парасткавым. Паверхневы слой складаецца з мёртвых, арагавелых клетак, якія пастаянна злушчваюцца. У слоі эпідэрмісу, што прылягае да дэрмы, адбываецца дзяленне новых клетак, якія замяняюць адмерлыя. Вытворнымі скуры з'яўляюцца пазногці, утвораныя элементамі рагавога слоя.
Дэрма (уласна скура) прадстаўлена злучальнай тканкай з вялікай колькасцю валокнаў, якія надаюць ёй пругкасць. Тут размешчаны крывяносныя і лімфатычныя сасуды, нервы, а таксама адчувальныя, халадовыя, цеплавыя і болевыя рэцэптары. У дэрме знаходзяцца потавыя залозы, сальныя залозы, а таксама валасяныя цыбуліны.
Падскурная тлушчавая клятчатка ўтворана рыхлай злучальнай тканкай, паміж валокнамі якой размяшчаюцца тлушчавыя клеткі. За кошт гэтага слоя ўтвараецца своеасаблівая падушка, якая змякчае механічныя ўздзеянні, а таксама перашкаджае страце цяпла.
Літаратура
- Машчанка М. Біялогія: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агульн. сярэдн. адукацыі з бел. мовай навучання / М.В.Машчанка, А.Л.Барысаў; пер. з рус. мовы В.У.Клімко. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2011. ISBN 978-985-03-1531-1.
Гл. таксама
Фота на Вікісховішчы |