Мікалай Паўлавіч Сапега

Мікалай Паўлавіч Сапега
Мікалай Сапега. Партрэт з Коданскай галерэі, 1709
Герб «Ліс»
12-ы Ваявода віцебскі 1588 — 1599
Папярэднік	Станіслаў Пац
Пераемнік	Ян Завіша
3-і Ваявода берасцейскі 1588
Папярэднік	Гаўрыла Гарнастай
Пераемнік	Крыштаф Зяновіч
2-і Ваявода менскі 1576 — 1588
Папярэднік	Гаўрыла Гарнастай
Пераемнік	Багдан Паўлавіч Сапега
Нараджэнне	каля 1545
Смерць	1 лістапада 1599(1599-11-01) Берасце
Месца пахавання	базіліка Святой Ганны ў Кодані[d]
Род	Сапегі
Бацька	Павел Сапега
Маці	Алена Гальшанская
Жонка	Ганна з Сангушкаў Ганна з Вішнявецкая
Дзеці	ад 2-га шлюбу: Ян, Мікалай, Крыштаф, Фрыдэрык, Аляксандр, Габрыэль, Гальшка
Веравызнанне	кальвінізм і праваслаўе
Адукацыя	Лейпцыгскі ўніверсітэт (1546) Кёнігсбергскі ўніверсітэт (1548)
Дзейнасць	дыпламат
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Паўлавіч Сапега (каля 1545 — 1 лістапада 1599) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Маршалак гаспадарскі (1566—1576), ваявода менскі (1576—1588), берасцейскі (1588) і віцебскі (з 1588).

Валодаў Гальшанамі, Коднем, маёнткамі ў Берасцейскім, Лідскім, Ашмянскім паветах, на Валыні, трымаў Рэчыцкае (1570—1573) і Аршанскае (з 1588) староствы, Суражскую і Вяліжскую дзяржавы (1591—1597).

Жыццяпіс

З кодзенскай лініі магнацкага роду Сапегаў гербу «Ліс», сын Паўла і Алены, дачкі князя Юрыя Іванавіча Гальшанскага-Дубравіцкага.

У 1545—1546 гадах навучаўся ў Лейпцыгскім і ў 1547—1548 гадах у Каралявецкім універсітэтах. Як ротмістр коннай харугвы ўдзельнічаў (з 1561 года) у Інфлянцкай вайне 1558—1582 гадоў. У 1564—1568 гадах працягваў ваенную кар’еру на той жа вайне. Ва ўзнагароду за ўдзел у бітве пад Чашнікамі 26 студзеня 1566 названы маршалкам гаспадарскім. У 1576 годзе незадоўга да смерці бацькі фактычна выконваў урад ваяводы новагародскага. 9 ліпеня 1576 года кароль і вялікі князь Стэфан Баторы прызначыў яго ваяводам менскім. Пазней 3 красавіка 1588 годзе прызначаны берасцейскім «па смерці Гаўрылы Гарнастая», а 10 кастрычніка таго ж году віцебскім ваяводам «па смерці Станіслава Паца». Падпісаў акт Люблінскай уніі ў 1569 годзе. Быў паслом Жыгімонта Аўгуста да імператара Максіміліяна II, ад якога атрымаў тытул графа Свяшчэннай Рымскай імперыі і кавалера Залатога руна. Разам з ваяводам мазавецкім Станіславам Крыцкім (паводле іншых звестак з Тышкевічам) у 1577—1578 гадах быў паслом да цара Івана Маскоўскага.

У часы безкаралеўя ў верасні 1586 быў адным з тых сенатараў, якія звярнуліся з лістом да маскоўскіх баяраў дзеля перамоў аб уніі Рэчы Паспалітай з Маскоўскім княствам. У 1587 падтрымаў кандыдатуру Жыгімонта Вазы. Падчас берасцейскага сойміку ў 1596 годзе падтрымаў імкненні Рэчы Паспалітай далучыцца да антытурэцкай лігі.

У 1580 годзе швагер Мікалая Сапегі Астафій Валовіч замовіў на іх абодвух трохгадовы кантракт з каралем на варэнне солі ў Кодні з каралеўскіх жупаў у Велічке і Бохні. Падобныя кантракты у 1584 годзе Мікалай атрымаў на рускія жупы, а ў 1597 годзе зноў на кракаўскія. Абодва гэтыя кантракты праз год былі спыненыя з незразумелых прычынаў.

Выхаваны ў праваслаўі, знаходзіўся на працягу жыцця пад уплывам кальвінізму, не парываючы аднак цалкам з папярэдней верай. Рэшткі свайго бацькі і дзеда перанёс з Бочак у кодзенскую царкву. Збудаваў там жа за вялікі кошт прыгожы палац на месцы старога замчышча.

Першы шлюб (24 верасня 1563) з Ганнай княжной Кашырскай (?—1580), дачкой луцкага старосты Андрэя Міхайлавіча Сангушкі, быў бяздзетным. У другім шлюбе з Ганнай (?—1598), дачкой ваяводы валынскага Андрэя Вішнявецкага і Яўхіміі Вярбіцкай, меў сямёра дзяцей:

• Яна (? — 1614);
• Мікалая;
• Крыштафа (? — 27 лістапада 1637), які быў паслядоўна падстоліем, стольнікам, крайчым і падчашым літоўскім;
• Фрыдэрыка;
• Аляксандра (? — 1619), з 1609 віцебскага падкаморыя;
• Габрыэля (? — 1614—?);
• Гальшку, жонку новагародскага кашталяна Самуэля Валовіча;

Пахавалі Мікалая Сапегу ў касцёле Св. Ганны ў Кодні.

Літаратура

• Niesiecki K. Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz. — Lipsk, 1839—1846.
• Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885.
• Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя.

Спасылкі

• Генеалогія магнацкіх радоў Рэчы Паспалітай