Уладзіслаў I Герман: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EmausBot (размовы | уклад)
др r2.7.3) (робат дадаў: sh:Wladyslaw I Herman
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 23 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q54046 (translate me)
Радок 53: Радок 53:
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кракаве]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кракаве]]
[[Катэгорыя:Князі польскія]]
[[Катэгорыя:Князі польскія]]

[[be-x-old:Уладзіслаў I Герман]]
[[bg:Владислав I Херман]]
[[ca:Ladislau I Herman]]
[[cs:Vladislav I. Herman]]
[[de:Władysław I. Herman]]
[[en:Władysław I Herman]]
[[es:Vladislao I Herman]]
[[fr:Ladislas Ier Herman]]
[[hu:I. Ulászló lengyel fejedelem]]
[[id:Władysław I Herman]]
[[it:Ladislao Herman di Polonia]]
[[ja:ヴワディスワフ1世ヘルマン]]
[[ka:ვლადისლავ I ჰერმანი]]
[[lv:Vladislavs I Hermanis]]
[[nl:Wladislaus I Herman van Polen]]
[[pl:Władysław I Herman]]
[[pt:Ladislau I Herman da Polónia]]
[[ru:Владислав I Герман]]
[[sh:Wladyslaw I Herman]]
[[simple:Władysław I Herman]]
[[sv:Vladislav I Herman]]
[[uk:Владислав I Герман]]
[[zh:瓦迪斯瓦夫一世 (波兰公爵)]]

Версія ад 10:19, 10 сакавіка 2013

Уладзіслаў I Герман
Władysław I Herman
Князь Польшчы
1079 — 1102
Папярэднік Баляслаў II Смелы
Пераемнік Збігнеў і Баляслаў III Крывавусты

Нараджэнне 1043(1043)
Кракаў, Польшча
Смерць 4 чэрвеня 1102(1102-06-04)
Плоцк, Польшча
Месца пахавання
Род Пясты
Бацька Казімір I Аднавіцель
Маці Дабранега Кіеўская
Жонка каля Юдзіта Ураціслаўна[2] і каля Юдыт Нямецкая[d][2]
Дзеці гл. у тэксце
Дзейнасць палітык
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера палітыка[1] і урад[1]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уладзіслаў I Герман (польск.: Władysław I Herman; 10434 чэрвеня 1102) — польскі князь (10791102), прадстаўнік дынастыі Пястаў.

Барацьба за сталец

Уладзіслаў I Герман быў сынам князя Польшчы Казіміра I Аднавіцеля і Дабранегі, дачкі Уладзіміра I, вялікага князя кіеўскага. У 1079 годзе ачольваў мяцеж буйной арыстакратыі супраць свайго старэйшага брата, караля Польшчы Баляслава II Смелага. Уладзіслаў дамогся змены ўлады і заняў польскі сталец.

У адрозненні ад сваіх папярэднікаў Уладзіслаў I не быў моцным і аўтарытарным кіраўніком і поўнасцю падпарадкаваўся дыктату магнатаў. Імкнучыся да мірных адносін з Свяшчэннай Рымскай імперыяй, Уладзіслаў Герман быў гатовы на адмову аб польскай самастойнасці, якая была з цяжкасцю здабыта яго папярэднікам: ён не прыняў каралеўскага тытулу і на працягу ўсяго часу свайго кіравання менаваўся князем Польшчы. У знешняй палітыцы Уладзіслава чакала нядоля: поўным крахам скончыліся походы ў Заходняе Памор’е. Адначасова ўзмацнілася тэндэнцыя да феадальнай раздробленасці: правінцыяльная шляхта выходзіць з-пад кантроля княжацкай улады, у войнах выкарыстоўваюцца толькі апалчэнне з памежных рэгіёнаў. Сам князь трапіў пад уплыў да аднаго з лідараў польскай знаці, ваеводы Сецеха.

Найбольш сепаратысцкія настроі з'явіліся ў Сілезіі. Ачольваў мясцовае дваранства старэйшы сын Уладзіслава Збігнеў. Абапіраючыся на ваенную дапамогу Чэхіі, Збігнеў захапіў у 1092 годзе Вроцлаў і стварыў у Сілезіі паўнезалежнае княства. Ваявода Сецех, які прадстаўляў цэнтральную ўладу, змог у хуткім часе дамовіцца з Чэхіей і ў 1096 годзе разбіць Збігнева. Аднак Уладзіслаў Герман быў вымушаны пайсці на падзел польскай дзяржавы: па дамове 1097 года, князь перадаў Збігневу частку Вялікай Польшчы, а малодшаму сыну Баляславу — Сілезію. Сам Уладзіслаў I застаўся вярхоўным князем, галоўнакамандуючым войскам польскім, кіраўніком знешняй палітыцы і дзяржаўнай адміністрацыі. Але ўжо ў 1098 годзе вайна князя са сваімі сынамі аднавілася. Збігнеў і Баляслаў змаглі разбіць войска бацькі і ў 1099 годзе прымусілі яго да новага падзела краіны: Збігнеў атрымаў астанюю частку Вялікай Польшчы, Куявію і Серадзка-Ленчыцкія землі, а Баляслаў — Малую Польшчу разам з Кракавам. У выніку пад уладай князя Уладзіслава засталася толькі Мазовія. Высілкамі братоў таксама быў змешчаны ваявода Сецех — лідар цэнтралісцкай партыі.

Спасылкі

  1. а б в г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  2. а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.