Туманнасць: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.2+) (робат дадаў: ku:Nebuloz |
др Bot: Migrating 73 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q42372 (translate me) |
||
Радок 21: | Радок 21: | ||
[[Катэгорыя:Астрафізіка]] |
[[Катэгорыя:Астрафізіка]] |
||
[[Катэгорыя:Туманнасці|*]] |
[[Катэгорыя:Туманнасці|*]] |
||
[[af:Newel]] |
|||
[[ar:سديم]] |
|||
[[az:Dumanlıq]] |
|||
[[be-x-old:Туманнасьць]] |
|||
[[bg:Мъглявина]] |
|||
[[bn:নীহারিকা]] |
|||
[[bs:Maglina]] |
|||
[[ca:Nebulosa]] |
|||
[[cs:Mlhovina]] |
|||
[[cy:Nifwl]] |
|||
[[da:Stjernetåge]] |
|||
[[de:Nebel (Astronomie)]] |
|||
[[el:Νεφέλωμα]] |
|||
[[en:Nebula]] |
|||
[[eo:Nebulozo]] |
|||
[[es:Nebulosa]] |
|||
[[et:Udukogu]] |
|||
[[eu:Nebulosa]] |
|||
[[fa:سحابی (ستارهشناسی)]] |
|||
[[fi:Kaasusumu]] |
|||
[[fr:Nébuleuse]] |
|||
[[gl:Nebulosa]] |
|||
[[gu:નિહારિકા]] |
|||
[[he:ערפילית]] |
|||
[[hi:नीहारिका]] |
|||
[[hr:Maglica]] |
|||
[[ht:Nebilez]] |
|||
[[hu:Csillagköd]] |
|||
[[hy:Միգամածություն]] |
|||
[[id:Nebula]] |
|||
[[io:Nebuloso]] |
|||
[[it:Nebulosa]] |
|||
[[ja:星雲]] |
|||
[[jv:Nebula]] |
|||
[[ka:ნისლეულები]] |
|||
[[kn:ನೀಹಾರಿಕೆ]] |
|||
[[ko:성운]] |
|||
[[ku:Nebuloz]] |
|||
[[la:Nebula (astronomia)]] |
|||
[[lb:Niwwel (Astronomie)]] |
|||
[[lt:Ūkas]] |
|||
[[lv:Miglājs]] |
|||
[[mk:Маглина]] |
|||
[[ml:നീഹാരിക]] |
|||
[[mr:तेजोमेघ]] |
|||
[[ms:Nebula]] |
|||
[[my:နက်ဗျူလာ]] |
|||
[[ne:नीहारिका]] |
|||
[[nl:Nevels en gaswolken]] |
|||
[[nn:Tåke i astronomi]] |
|||
[[no:Stjernetåke]] |
|||
[[nov:Nebula]] |
|||
[[pl:Mgławica]] |
|||
[[pnb:بدلی]] |
|||
[[pt:Nebulosa]] |
|||
[[ro:Nebuloasă]] |
|||
[[ru:Туманность]] |
|||
[[sh:Маглине]] |
|||
[[simple:Nebula]] |
|||
[[sk:Hmlovina (astronómia)]] |
|||
[[sl:Meglica]] |
|||
[[sr:Маглина]] |
|||
[[sv:Nebulosa]] |
|||
[[sw:Nebula]] |
|||
[[ta:நெபுலா]] |
|||
[[th:เนบิวลา]] |
|||
[[tr:Nebula]] |
|||
[[uk:Галактична туманність]] |
|||
[[ur:سحابیہ]] |
|||
[[vi:Tinh vân]] |
|||
[[zh:星云]] |
|||
[[zh-min-nan:Seng-hûn]] |
|||
[[zh-yue:星雲]] |
Версія ад 12:20, 10 сакавіка 2013
Туманнасць — участак міжзорнага асяроддзя, які выдзяляецца сваім выпраменьваннем або паглынаннем выпраменьвання ў агульным фоне неба. Раней туманнасцямі называлі любы нерухомы на небе падоўжаны аб'ект. У 20-х гадах XX стагоддзя было адкрыта, што сярод туманнасцей ёсць шмат галактык (напр., Туманнасць Андрамеды). Пасля гэтага тэрмін туманнасць быў звужаны да пазначанага вышэй сэнсу.
Туманнасці складаюцца з пылу, газу і плазмы.
Гісторыя
Першапачаткова туманнасцямі ў астраноміі лічылі любыя нерухомыя і працяглыя (дыфузныя) прамяністыя астранамічныя аб'екты, у тым ліку зорныя скопішчы або галактыкі па-за Млечным Шляхам, якія не было магчыма размеркаваць па зорках. Некаторыя прыклады падобнага выкарыстання захаваліся да нашага часу. Напрыклад, Галактыку Андрамеды часам называюць «Туманнасцю Андрамеды».
У 1787 годзе Шарль Месье, які актыўна займаўся пошукам камет, склаў каталог нерухомых дыфузных аб'ектаў, падобных да камет. У каталог Месье трапілі як, уласна, туманнасці, гэтак і галактыкі (напрыклад, вышэй прыгаданая галактыка Андрамеды — M31) і шаравыя зорныя скопішчы (M13 — скопішча ў сузор'і Геркулеса).
З развіццём астраноміі і павелічэннем разрознення тэлескопаў, тлумачэнне тэрміна «туманнасць» удакладнялася: частка «туманнасцей» была ідэнтыфікаваная як зорныя скопішчы, былі выяўленыя цёмныя (паглынальныя) газапылавыя туманнасці, і, нарэшце, у 1920-х гадах, спачатку Кнуту Лундмарку, а потым і Эдвіну Хаблу, атрымалася размеркаваць па зорках перыферыйныя вобласці шэрагу галактык і тым самым вызначыць іх прыроду.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Туманнасць