Аўстралапітэкі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др арфаграфія
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 52 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q103237 (translate me)
Радок 24: Радок 24:


{{Link FA|hu}}
{{Link FA|hu}}

[[ar:أسترالوبيثكس]]
[[az:Avstralopitek]]
[[bg:Австралопитеци]]
[[bo:ལྷོ་སྤྲ།]]
[[br:Aostralopitek]]
[[ca:Australopitec]]
[[cs:Australopithecus]]
[[da:Australopithecus]]
[[de:Australopithecus]]
[[el:Αυστραλοπίθηκος]]
[[en:Australopithecus]]
[[eo:Aŭstralopitekoj]]
[[es:Australopithecus]]
[[et:Australopiteekus]]
[[eu:Australopithecus]]
[[fa:جنوبی‌کپی]]
[[fi:Australopithecus]]
[[fr:Australopithèque]]
[[ga:Astrálápa]]
[[gl:Australopithecus]]
[[he:אוסטרלופיתקוס]]
[[hi:आस्ट्रेलोपिथिक्स]]
[[hr:Australopitek]]
[[hu:Australopithecus]]
[[id:Australopithecus]]
[[it:Australopithecus]]
[[ja:アウストラロピテクス]]
[[kk:Австралопитек]]
[[ko:오스트랄로피테쿠스]]
[[la:Australopithecus]]
[[lb:Australopithecus]]
[[lt:Australopitekai]]
[[mt:Australopithecus]]
[[nds:Australopithecus]]
[[nl:Australopithecus]]
[[nn:Australopithecus]]
[[no:Australopithecus]]
[[pl:Australopitek]]
[[pt:Australopithecus]]
[[ro:Australopitec]]
[[roa-rup:Australopithecus]]
[[ru:Австралопитеки]]
[[simple:Australopithecus]]
[[sk:Australopitek]]
[[sl:Avstralopitek]]
[[sr:Аустралопитекус]]
[[sv:Australopithecus]]
[[tl:Australopithecus]]
[[tr:Australopithecus]]
[[uk:Австралопітеки]]
[[vi:Chi Vượn người phương nam]]
[[zh:南方古猿]]

Версія ад 13:11, 10 сакавіка 2013

Файл:A.afarensis.jpg
Аўстралапітэк (самка) — рэканструкцыя

Аўстралапітэкі — група выкапнёвых вышэйшых прыматаў, першыя прадстаўнікі сямейства гамінідаў.

Першыя выкапнёвыя рэшткі аўстралапітэкаў былі знойдзены ў 1924 на поўдні Афрыкі. Яны атрымалі сістэматычную назву па месцы знаходкі — аўстралапітэк афрыканскі. Вынікі раскопак на тэрыторыі Афрыкі ў другой палове ХХ ст. сведчаць, што аўстралапітэкі жылі больш чым 5 мільёнаў гадоў таму.

Даследаванне знойдзеных частак шкілета аўстралапітэкаў паказала, што яны спалучалі ў сабе прыкметы чалавека і малпы. Вывучэнне будовы карэнных зубоў аўстралапітэкаў указвала на жыўленне расліннай ежай. У той жа час будова іклаў і разцоў пацвярджала выкарыстанне ежы жывёльнага паходжання. Галаўны мозг аўстралапітэкаў меў аб'ём каля 650 см³, што практычна не адрознівала яго ад мозгу сучасных чалавекападобных малпаў. Рост быў у межах 100—150 см, а маса цела складала прыкладна 30—60 кг.

Аўстралапітэкі зрабілі два важныя крокі ад жывёл да чалавека. Першым з іх стала прамахаджэнне, пра што гаворыць будова іх тазавых касцей. Варта заўважыць, што хаджэнне на дзвюх нагах першапачаткова прынесла масу нязручнасцей. Зменшылася хуткасць перамяшчэння, больш цяжка, у адрозненні ад чатырохногіх жывёл, пачалі праходзіць роды. 3 іншага боку, з'явіліся несумненныя перавагі такога руху. Напрыклад, вызваліліся пярэднія канечнасці — рукі. Аўстралапітэкі змаглі трымаць у руках камяні або палкі, але самастойна прылады працы яны яшчэ не выраблялі. Другой асаблівасцю аўстралапітэкаў з'явілася парадзенне валасянога покрыва. Ва ўмовах гарачага і сухога клімату яно было перашкодай, якая замінала ахаладжэнню арганізма.

Аўстралапітэкі лічацца тупіковай галіной эвалюцыі чалавека. Яны цалкам вымерлі каля 1 млн гадоў таму. Найбольш верагоднай прычынай вымірання была перавага ў іх рацыёне расліннай ежы. Раслінаеднасць не стымулявала выраб прылад працы і далейшае развіццё і павелічэнне аб'ёму галаўнога мозгу.

Літаратура

  • Біялогія: вучэб. дапам. для 11-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. мовай навучання / С. С. Маглыш, А. Я. Карэўскі; пад рэд. С. С. Маглыш; пер. з рус. мовы В. У. Клімко. — Мінск: Нар. асвета, 2010. ISBN 978-985-03-1462-8

Шаблон:Link FA