Яўхім Яўсеевіч Кіпель: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др Новая старонка: '''Яўхім Яўсеевіч КІПЕЛЬ''' (25 снежня 1895, Байлюкі Бабруйскага пав. Мінскай губ. (цяпер [[Гл... |
др re-categorisation, Replaced: Персаналіі па алфавіту → Асобы AWB |
||
| Радок 16: | Радок 16: | ||
{{DEFAULTSORT:Кіпель Яўхім}} |
{{DEFAULTSORT:Кіпель Яўхім}} |
||
[[Катэгорыя:Асобы]] |
|||
[[Катэгорыя:Персаналіі па алфавіту]] |
|||
Версія ад 20:27, 24 мая 2008
Яўхім Яўсеевіч КІПЕЛЬ (25 снежня 1895, Байлюкі Бабруйскага пав. Мінскай губ. (цяпер Глускі раён Магілёўскай вобласці) – 27 ліпеня 1969, ЗША. Крыптанімы: К-ль; Я.К-ль), беларускі грамадскі і палітычны дзеяч, педагог, публіцыст.
З 1915 удзельнік 1-й сусветнай вайны, скончыў 2-ю Кіеўскую ваенную школу прапаршчыкаў. З 1918 у Чырвонай Арміі. З 1921 у Мінску, член Навукова-тэрміналагічнай камісіі пры Наркамасвеце БССР. Вучыўся ў БДУ (скончыў у 1926), у 1922-1927 выкладаў беларускую мову і прыродазнаўства ў школах Мінска. З 1926 сакратар аддзела прыроды і народнай гаспадаркі Інбелкульта, адначасова лектар на педкурсах у Мінску. Са студзені 1928 аспірант БДУ, у кастрычніку 1929 выключаны па ідэалагічных матывах. З сакавіка 1930 выкладчык Мінскіх педкурсаў пры педтэхнікуме. Арыштаваны ДПУ БССР 28.6.1930 па справе "Саюза вызвалення Беларусі"; паводле пастановы Калегіі АДПУ СССР ад 10.3.1931 высланы ў Налінск Вяцкай вобласці на 5 гадоў. Паўторна арыштаваны ў Арле ў снежні 1935; асуджаны на 5 гадоў лагераў. Вызвалены ў снежні 1940. Пасля вызвалення настаўнічаў у Саратаве. У пачатку 1942 мабілізаваны ў Чырвоную Армію. З чэрвені 1942 у Мінску. Супрацоўнічаў з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі. Працаваў у Інспекцыі беларускіх школ, Беларускай народнай самапомачы. Рэдагаваў газету "Голас вёскі". З 1944 кіраўнік навуковага аддзела БЦР. На 2-м Усебеларускім кангрэсе абраны яго старшынёй. З сярэдзіны 1944 у Германіі. Падрыхтаваў да друку кнігу ўспамінаў пра савецкія лагеры "З іхняга раю". З 1950 у ЗША, з 1951 уваходзіў у Беларускі кангрэсавы камітэт Амерыкі, стварыў Аб'яднанне беларускіх вязняў савецкіх лагераў. Публікаваўся ў беларускай эмігранцкай прэсе. Успаміны Яўхіма Кіпеля захоўваюцца ў архіве Беларускага інстытута навукі і мастацтва (БІНіМ) у Нью-Йорку. Рэабілітаваны 10.6.1988.
Творы
- Шляхі да паляпшэння чалавечага роду // Полымя. 1927, №2;
- Як нас вучылі // Запісы БІНІМ. 1977. Т. 15;
- Эпізоды. Нью Ёрк, 1998.
Літаратура
- Ляхоўскі У. Пра Яўхіма Кіпеля // Спадчына. 1995, №3;
- Возвращенные имена; ЭГБ, т. 4.
Крыніцы
- [0 1] // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). / Укладальнік Л. У. Маракоў.