Яблык: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
крыніца — be-x-old:Яблык |
|||
Радок 21: | Радок 21: | ||
{{Link GA|id}} |
{{Link GA|id}} |
||
[[an:Mazana]] |
|||
[[ar:تفاح مستأنس]] |
[[ar:تفاح مستأنس]] |
||
[[arz:تفاح]] |
|||
[[ast:Mazana]] |
|||
[[az:Alma (meyvə)]] |
|||
[[bat-smg:Vuobelės]] |
|||
[[be-x-old:Яблык]] |
|||
[[bg:Ябълка]] |
|||
[[bh:सेव]] |
|||
[[bn:আপেল]] |
|||
[[bo:ཀུ་ཤུ།]] |
|||
[[bpy:আপেল]] |
|||
[[br:Aval]] |
|||
[[bs:Jabuka]] |
|||
[[ca:Poma]] |
|||
[[chr:ᏒᎦᏔ]] |
|||
[[chy:Má'xeme]] |
|||
[[ckb:سێو]] |
|||
[[cs:Jablko]] |
|||
[[cv:Панулми]] |
|||
[[cy:Afal]] |
|||
[[da:Æble]] |
|||
[[de:Kulturapfel#Früchte]] |
[[de:Kulturapfel#Früchte]] |
||
[[dsb:Jabłuko]] |
|||
[[dv:އާފަލް]] |
|||
[[el:Μήλο]] |
|||
[[eml:Pàm]] |
|||
[[en:Apple]] |
|||
[[eo:Pomo]] |
|||
[[es:Manzana]] |
|||
[[et:Õun]] |
|||
[[eu:Sagar]] |
|||
[[fa:سیب]] |
|||
[[fi:Tarhaomenapuu]] |
[[fi:Tarhaomenapuu]] |
||
[[fj:Yapolo]] |
|||
[[fr:Pomme]] |
|||
[[fur:Miluçâr]] |
|||
[[ga:Úll]] |
|||
[[gan:蘋果]] |
|||
[[gd:Ubhal]] |
|||
[[gl:Maceira]] |
[[gl:Maceira]] |
||
[[gu:સફરજન]] |
|||
[[gv:Ooyl]] |
|||
[[hak:Phìn-kó]] |
|||
[[he:תפוח]] |
|||
[[hi:सेब]] |
|||
[[hif:Aapul]] |
|||
[[hr:Jabuka]] |
|||
[[hsb:Jabłuko]] |
|||
[[ht:Pòm]] |
|||
[[hu:Nemes alma]] |
|||
[[hy:Խնձոր]] |
|||
[[ia:Pomo]] |
|||
[[id:Apel]] |
|||
[[is:Epli]] |
|||
[[it:Mela]] |
|||
[[iu:ᑭᒻᒥᓇᐅᔭᖅ]] |
|||
[[ja:リンゴ]] |
|||
[[jbo:plise]] |
|||
[[jv:Apel]] |
|||
[[kaa:Alma]] |
|||
[[kk:Алма]] |
|||
[[kn:ಸೇಬು]] |
|||
[[ko:사과]] |
|||
[[krc:Алма]] |
|||
[[ks:ژوٗنٛٹھ]] |
|||
[[ksh:Appel]] |
|||
[[ku:Sêv]] |
|||
[[la:Malum]] |
|||
[[lad:Mansana]] |
|||
[[lb:Apel]] |
|||
[[lij:Mei]] |
|||
[[lt:Obuolys]] |
|||
[[lv:Ābols]] |
|||
[[map-bms:Apel]] |
|||
[[mg:Paoma]] |
|||
[[mi:Āporo]] |
|||
[[mk:Јаболко]] |
|||
[[ml:ആപ്പിൾ]] |
|||
[[mn:Алим]] |
|||
[[mr:सफरचंद]] |
|||
[[ms:Epal]] |
|||
[[nah:Manzana]] |
|||
[[nds-nl:Appel]] |
|||
[[ne:स्याउ]] |
|||
[[new:स्याउ]] |
|||
[[nl:Appel (vrucht)]] |
|||
[[nn:Eple]] |
|||
[[no:Epleslekten]] |
|||
[[nv:Bilasáana]] |
|||
[[oc:Poma]] |
|||
[[os:Фæткъуы]] |
|||
[[pam:Mansanas]] |
|||
[[pl:Jabłko]] |
|||
[[pnb:سیب]] |
|||
[[ps:مڼه]] |
|||
[[pt:Maçã]] |
|||
[[qu:Mansana]] |
|||
[[ro:Măr]] |
|||
[[ru:Яблоко]] |
|||
[[rue:Ябко]] |
|||
[[rw:Pome]] |
|||
[[sa:सेवफलम्]] |
|||
[[sc:Mela]] |
|||
[[scn:Pumu]] |
|||
[[sco:Aiple]] |
|||
[[sd:اَنبِڙِي]] |
|||
[[sh:Jabuka]] |
|||
[[simple:Apple]] |
|||
[[sk:Jablko]] |
|||
[[sl:Jabolko]] |
|||
[[sm:Apu]] |
|||
[[sq:Molla]] |
|||
[[sr:Јабука]] |
|||
[[su:Apel]] |
|||
[[sv:Äpple]] |
|||
[[sw:Tofaa]] |
|||
[[ta:ஆப்பிள்]] |
|||
[[te:ఆపిల్]] |
|||
[[tg:Себ]] |
|||
[[th:แอปเปิล]] |
|||
[[tl:Mansanas]] |
|||
[[tr:Elma]] |
|||
[[tt:Алма]] |
|||
[[ug:ئالما]] |
|||
[[uk:Яблуко]] |
|||
[[ur:سیب]] |
|||
[[uz:Olma]] |
|||
[[ve:Apula]] |
|||
[[vec:Pomaro]] |
|||
[[vep:Jablok]] |
|||
[[vi:Táo tây]] |
|||
[[wa:Pemî]] |
|||
[[war:Mansanas]] |
|||
[[yi:עפל]] |
|||
[[zh:苹果]] |
|||
[[zh-min-nan:Phōng-kó]] |
|||
[[zh-yue:蘋果]] |
|||
[[zu:Ihhabhula]] |
Версія ад 01:39, 15 красавіка 2013
Я́блык — садавіна, плод яблыні. Адзін з самых пашыраных відаў садавіны. Радзімай яблыка лічыцца Цэнтральная Азія. У цяперашні час найбольш распаўсюджанай з'яўляецца яблыня хатняя і яе шматлікія сарты. Гэта адзін з пладоў дрэва, што найбольш шырока культывуецца. Найбольш шырока вядомым з многіх прадстаўнікоў роду яблыня Сіверса, якія выкарыстоўваюцца людзьмі. Яблыкі растуць на невялікіх ліставых дрэвах. Радзімай яблыні лічыцца Цэнтральная Азія, дзе і да нашага часу прарастае яе дзікі продак, Ябланя Сіверса. Яблыкі вырошчваюцца ў Азіі і Еўропы на працягу тысяч гадоў, у Паўночную Амерыку яны патрапілі разам з еўрапейскімі каланістамі. Яблыкі прысутнічаюць у міфалогіі і рэлігіях шматлікіх народаў, у тым ліку ў нарвежскай, грэчаскай і хрысціянскай традыцыях. У 2010 годзе быў расшыфраваны ген яблыка, што прыявла да новых разуменняў барацьбы з хваробамі і селекцыі яблыкаў.
Вядомы звыш за 7500 вядомых сартоў яблыкаў. Розныя гатункі выгадоўваюцца для розных густаў і мэт, у тым ліку для ўжывання ў ежу і вытворчасці сідру. Хатнія яблыкі, як правіла, размножваюцца прышчэпкамі, у той час як дзікія яблыкі добра растуць з насення. Дрэвы схільныя да ліку грыбковых, бактэрыяльных хвароб і ўздзеяння шкоднікаў.
У 2005 годзе ва ўсім свеце было вырашчана звыш 55 млн тон яблыкаў на агульную суму каля 10 мільярдаў долараў. Кітай вырабіў каля 35% ад гэтай сумы, у той як ЗША з'яўляецца другім аводле колькасці яблыкаў вытворцам, з больш чым 7,5% ад сусветнай вытворчасці. Іран займае трэцяе месца, месцы апасля займаюць Турцыя, Расія, Італія і Індыя. Яблыкі часцяком ядуць сырымі, але іх таксама выкарыстоўваюць у многіх харчовых прадуктах, як то дэсерты і напоі. Яблыкі добрым чынам уздзейнічаюць на арганізм чалавека, аднак часам могуць назірацца алергічныя рэакцыі на розныя бялкі ў яблыках.
Зноскі
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Яблык
- Факты пра яблыкі
- Сорты яблыкаў. Бабуліны парады
- Карысныя ўласцівасці яблыкаў