Бляшаная кафедра: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{арфаграфія}}
{{Coord|49|54|44.12|N|97|08|2.93|W|display=title}}
{{Coord|49|54|44.12|N|97|08|2.93|W|display=title}}
[[Image:Tin Can Cathedral.jpg|thumb|Серафіміцкая бляшаная катэдра]]
[[Image:Tin Can Cathedral.jpg|thumb|Серафіміцкая бляшаная катэдра]]
Радок 79: Радок 78:
* [http://www.uocc.ca/pdf/publications/Short%20History%20of%20the%20UOCC.pdf Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada]
* [http://www.uocc.ca/pdf/publications/Short%20History%20of%20the%20UOCC.pdf Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada]


{{Ізаляваны артыкул}}


[[Катэгорыя:Гісторыя Канады]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Канады]]

Версія ад 00:42, 20 чэрвеня 2013

Серафіміцкая бляшаная катэдра

Бляшаная катэдра (укр.: Бляшана Катедра) - першая незалежная ўкраінская царква ў Паўночнай Амерыцы. Заснавана ў Вініпегу, яна не належала ні да адной з еўрапейскіх рэлігійных канфесій і была сэрцам Серафімічнай царквы - былога шырокага рэлігійнага саюзу цэркваў усходняга абраду ў Паўночнай Амерыцы.

Украінскія імігранты пачалі прыбываць у Канаду ў 1891 годзе ў асноўным з заходніх рэгіёнаў Украіны: Букавіны і Галічыны. Свежае папаўненне з Букавіны было праваслаўным, а тыя, хто прыбыў з Галічыны - грэка-каталікамі . Аднак і тыя і іншыя прытрымліваліся візантыйскага абраду. Да 1903 таварыства ўкраінскіх імігрантаў у Заходняй Канадзе вырасла і прыцягнула ўвагу рэлігійных лідэраў, палітыкаў і педагогаў.

Прынцыпы

Кірыл Генік (1857–1925)

Цэнтральнай фігурай ўкраінскай абшчыны ў Вініпегу ў той час быў Кірыл Генік (1857-1925). Ён прыбыў з Галічыны, скончыў Украінскую Акадэмічную гімназію ў Львове і на працягу кароткага часу вывучаў права ў Чарнавіцкім універсітэце.[1] Генік быў сябрам Івана Франка, украінскага аўтара «Ліса Мікіты», намінаванага на Нобелеўскую прэмію па літаратуры. Генік, сяброўства на вяселлі аўтара, верагодна, падзяляў сацыялістычныя погляды Франка і ўхваляў яго з'едлівую сатыру на тагачаснае духавенства. Вызваленні насельніцтва ад духавенства, разам з зямельнай рэформай, было спосабам вызвалення сялян ад прыгнёту памешчыкаў трымалі зямлю ў сваіх руках у змове з іерархіяй царквы. Пасля прыбыцця ў Канаду, Генік стаў першым украінскім, нанятым урадам Канады. Ён працаваў іміграцыйным агентам, адказным за рассяленне пасяленцаў ў іх гомстедах. Стрыечны брат Генік, Іван Бодруг (1874-1952), і Бодруг сябар Іван Негрич (1875-1946) таксама прыбылі з вёскі Бярозаў з-пад Коломыя і дзе былі настаўнікамі пачатковай школы.[1] Гэтая тройца складала ядро інтэлігенцыі ва ўкраінскім супольнасці, і была вядомая як Бярозаўская Троіца. Генік, старэйшы, быў адзіным жанатым з трох. Яго жонка Паліна (народжаная Цюрковська) была дачкой святара, адукаванай жанчынай. Муж і жонка мала трох сыноў і тры дачкі.[2]

Іншай ключавой асобай быў епіскап Серафім, чыё сапраўднае імя было Стэфан Устволський. Справа скончылася тым, што Уствольського пазбавілі сану на расійскім Святым сінодам Рускай ў Санкт-Пецярбургу. Але яго гісторыя пачынаецца з моманту, калі па асабістых прычынах, ён адправіўся на Афон, дзе быў асвячоны ў епіскапскі сан святым Анфім, які сам аб'яўляў сябе біскупам. Існуе падазрэнне, што святы Анфім высьвеціў Уствольського на злосць цара, паколькі ў тыя часы паміж царом і Святым сінодам адбывалася барацьба за кіраваннем Рускай праваслаўнай царквой.[3] Пасля освяченння біскупам Серафім адправіўся ў Паўночную Амерыку, дзе ненадоўга спыніўся ва ўкраінскіх сьвятароў у Філадэльфіі. На час прыбыцця ў ў Вініпег ў яго ён не належаў ні да Рускай праваслаўнай царквы, ні да якой-небудзь іншай. Украінскі ў прэрыях прынялі яго як вандроўнага святога па традыцыі, пачатай яшчэ з вытокаў хрысціянства.[4]

Яшчэ адным чалавекам, прымала ўдзел у падзеях, якія прывялі да стварэння Бляшаны Кафедры, быў памочнік Серафіма Макарый Марчанка. Марчанка выконваў функцыі дыякана і Кантара, дапамагаючы Серафіму ў набажэнствах, якія ён добра ведаў. Ён прыбыў з Серафімам са Злучаных Штатаў. Арцыбіскуп Ланжевен з Санкт-Баніфацыя быў кіраўніком рымска-каталіцкай епархіі ў Заходняй Канадзе, працуючы ў непасрэдным кантакце з Папам у Рыме. Ён лічыў, што яго сьвятары былі больш чым дастатковымі для патрэбаў ўкраінскага насельніцтва.[5] Сваю ролю адыгралі таксама доктар Уільям Патрык, кіраўнік пресвитерианского Манитобского каледжа ў Вініпегу, Ліберальная партыя Манітобы і рускія праваслаўныя місіянеры.

Падзеі

Калі нейкі інцыдэнт і адыграў значную ролю ў наступнай драме, то гэта магчыма той выпадак, калі член заканадаўчага органа Манітобы Жозэф Бэрнье ў 1902 годзе ўнёс законапраект перадачы маёмасці русінскіх (ўкраінская былі таксама вядомыя як русіны) грэка-каталіцкіх цэркваў у пад кіраванне карпарацый пад кантролем рымскай царквы.[6] Арцыбіскуп Ланжевен заявіў, што русіны павінны даказаць, што яны каталікі, аддаўшы маёмасць царквы, а не як пратэстанты... асобным асобам або камiтэта свецкіх, не падпарадкаваных сьвятару або біскупу.[7] Памер ўкраінскага насельніцтва ў прэрыях таксама выклікаў цікавасць у расейскіх праваслаўных місіянераў. У цяперашні час Руская праваслаўная царква выдаткоўвала 100 тысячаў даляраў у год на місіянерскую працу ў Паўночнай Амерыцы.[3] Акрамя таго ў украінцах была зацікаўлена пресвитерианская царкву. Просветерианы запрашалі маладых людзей з ўкраінскага паходжання вучыцца ў Манитобский каледжы (цяпер гэта Універсітэт Вініпегу), дзе былі створаны спецыяльныя класы для маладых украінскіх, якія хацелі б стаць школьнымі настаўнікамі (а затым і святарамі грэка-самастойны царквы).[8] Свабодна валодае нямецкай мовай, доктар Кінг, дырэктар каледжа, інтэрв'ю з кандыдатамі Бодруг і Негрич на нямецкай мове. Генік перакладзе іх схаластычнай дакументаў у пісьмовай форме з польскай на ангельскую мову. Яны сталі першымі украінскімі студэнтамі універсітэта ў Паўночнай Амерыцы - Манітобы каледжа ў гэты час была звязана з універсітэтам Манітобы.

Генік, Бодруг і Негрыч дзейнічалі хутка, імкнучыся забяспечыць інтарэсы грамадства.[9] Яны прыцягнулі да справы Серафіма. Ён прыбыў у Вініпег ў красавіку 1903[10] і оргинизував царква, якая была незалежная ад любых еўрапейскіх цэркваў, і не дэманстравала лаяльнасці да любой з рэлігійных груп, якія змагаліся за душы новых украінскіх імігрантаў у прэрыях. Сваю царкву Серафім назваў Праваслаўнай расейскае (а не Рускай праваслаўнай). Ён абвясціў сябе яе кіраўніком, а, каб супакоіць украінскіх, царква мела альтэрнатыўнае назва - серафимскою. Набажэнствы вяліся па ўсходнім абрадзе, з якім імігранты былі знаёмыя. Серафім пачаў высьвячаў Кантара і дыяканаў, а 13 снежні 1903 невялікае будынак на ўсходняй баку вуліцы Макгрегор, паміж Манітобы авеню і Прытчард авеню, якая, магчыма, раней называлася царквой Святога Духа, была афіцыйна дабраслаўлю Серафімам і адкрыта для пакланення.[11] У лістападзе 1904 гады ён пачаў будаваць сваю праславутую бляшаны кафедраў на рагу Кінг-стрыт і Стэла-авеню.[12] Харызматычны Серафім прысвяціў каля 50 святароў і дыяканаў, многія з іх напаўпісьменных, якія сталі выконваць святарскія абавязкі ў паселішчах, прапаведуючы незалежнае праваслаўе кіравання царкоўным маёмасць праз незалежных давераных. На працягу двух гадоў гэтая царква атрымала амаль 60 тыс. прыхільнікаў.[13] Праз розныя правіны і праблемы з алкаголем,[9] Серафім страціў давер інтэлігенцыі, якая запрасіла яго ў Вініпег, і неўзабаве адбыўся пераварот з мэтай пазбавіцца ад яго, пры гэтым не страціўшы паствы.

Серафім адправіўся ў Санкт-Пецярбург, каб паспрабаваць атрымаць прызнанне і далейшае фінансаванне ад расійскага Святога сінода для сваёй квітнеючай царквы. Пры яго адсутнасці Іван Бодруг і Іван Негрич, да таго часу ўжо студэнты багаслоўя ў Манитобский каледжы, а таксама святары серафимскою царквы, змаглі атрымаць гарантыі пресвитерианского фінансавання для царквы Серафіма Сароўскага на той падставе, што яна паступова пяройдзе на пресвитерианскую мадэль. У канцы восені 1904 гады, Серафім вярнуўся з Расіі, але не прывёз з сабой ніякага «Дапамога».[14] Вярнуўшыся, ён выявіў здраду і хутка адлучыў ад царквы ўсіх святароў, якія прымалі ў гэтай здрадзе ўдзел. Ён апублікаваў іх фатаграфіі ў мясцовых газетах з імёнамі на грудзях так, быццам яны былі злачынцамі.[15] Яго помста апынулася нядоўгай, неўзабаве ён атрымаў вестку, што сам адлучаны Святым сінодам. Пасля адлучэння, свайго і ўсіх святароў, Серафім пайшоў у 1908 годзе і ніколі больш не вяртаўся.[13]

Наступствы

Следствам гэтага сацыяльнага і духоўнага агню стала фарміраванне ўкраінскай канадскай абшчыны.

Іван Бодруг, адзін з мяцежнікаў сярод серафимистив, узначаліў новую незалежную царкву. Ён і сам быў досыць харызматычны святаром і праз уплыў пресвитерианства прапаведаваў эвангельскае хрысьціянства. Ён дажыў да 1950-х. Будынак незалежнай царквы (Святога Духа) знаходзілася на рагу Прытчард-авеню і МакГрэгар-стрыт. Тую царкву, якую выкарыстаў Серафім, знеслі. Другую будынак побудовали з дапамогай прэсвітэрыянскай фінансавання. Яна да гэтага часу стаіць там, праз дарогу ад Храма працы Виннипегская Норт-Энда.[16]

Арцыбіскуп Ланжевена павялічыў з асимилиляции ўкраінскай абшчыны ць рымска-каталіцкім крылом. Ён спрыяў ў пабудове василианского Касцёла святога Мікалая, з бельгійскім святароў, бацька Delaere і іншыя, хто чытаў масу ў стараславянскай, апрануты паводле грэцкага абраду, і дастаўлены пропаведзі на польскай мове. Гэтая царква была праз дарогу ад незалежнага Украінскага каталіцкага сабора Сьв Уладзіміра і Вольгі на МакГрэгар стрыт у Виннипегском НортЕнди. Такая канкурэнцыя забяспечвае большую магчымасць для ўкраінскага-канадскіх дзяцей вучыцца на ўкраінскай мове.[15]

Ліберальная партыя, зразумеўшы, што ўкраінскае больш не знаходзяцца ў саюзе з арцыбіскупам Ланжевеном і рыма-каталікамі, якія падтрымлівалі кансерватыўную партыю, узяла иниативу ў свае рукі і пачала фінансаваць першую ўкраінскую газету ў Канадзе, «Канадийский Фермер», рэдактар якой стаў не хто іншы , як Іван Негрич.

Серафім знік да 1908 года, але «Украінскі Голас» (газета, да гэтага часу публікуецца ў ў Вініпегу) паведамляў, што па чутках ён яшчэ прадаваў Бібліі работнікам жалезнай Брытанскай Калумбіі ў канцы 1913.

Кірыл Генік пераехаў са сваёй старэйшай дачкой і адзін сын некаторы час у ЗША, у Паўночную Дакоту, але потым вярнуўся і памёр ў 1925 годзе.

Макарый Марчанка, пры выездзе Серафіма, абвясціў сябе не толькі новым біскупам серафимскою царквы, але і арцыбіскупам- патрыярхам, архиепипапою, архиепигетьманом і архиепикнязем. Каб не рызыкаваць абвінавачванні ў фаварытызм, ён адлучыў адным махам Папу Рымскага і руская Святы сінод.[13] Захаваліся звесткі, што ён да канца 1930-х гадоў працягваў падарожнічаць па вёсках і адпраўляць набажэнства украінскім, якія прагнуць усходняга абраду.

Cпасылкі

  1. а б Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 170.
  2. Hryniuk, Stella. Dictionary of Canadian Biography Online, www.biographi.ca/EN/009004-119.01-e.php?id_nbr=8154
  3. а б Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg, page 226
  4. Mitchell, Nick. The Mythology of Exile in Jewish, Mennonite and Ukrainian Canadian Writing in A Sharing of Diversities, Proceedings of the Jewish Mennonite Ukrainian Conference, «Building Bridges», General Editor: Fred Stambrook, Canadian Plains Research Center, University of Regina, 1999, page 188.
  5. Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 184.
  6. Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 189.
  7. Winnipeg Tribune 25 February 1903.
  8. Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 192
  9. а б Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada, www.uocc.ca/pdf, page 9
  10. Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 190
  11. Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -, page 1
  12. Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -, page 2
  13. а б в Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982, page xiii
  14. Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982, page 81
  15. а б Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg, page 229
  16. Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, photograph 47.

Бібліяграфія

  • Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982.
  • Hryniuk, Stella, GENYK, CYRIL - Dictionary of Canadian Biography Online, www.biographi.ca/EN/009004-119.01-e.php?id_nbr=8154
  • Manitoba Free Press, issues of 10 October 1904, 20 January 1905, 28 December 1905.
  • Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -
  • Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991.
  • Maruschak, M. The Ukrainian Canadians: A History, 2nd ed., Winnipeg: The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, 1982.
  • Mitchell, Nick. The Mythology of Exile in Jewish, Mennonite and Ukrainian Canadian Writing in A Sharing of Diversities, Proceedings of the Jewish Mennonite Ukrainian Conference, "Building Bridges", General Editor: Stambrook, Fred, Canadian Plains Research Center, University of Regina, 1999.
  • Mitchell, Nick. Tin Can Cathedral, a play, www.kobobooks.com/ebook
  • Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg.
  • Winnipeg Tribune, issue of 25 February 1903.
  • Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada.

Знешнія спасылкі