Кельты: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Frantishak (размовы | уклад) |
Frantishak (размовы | уклад) |
||
Радок 4: | Радок 4: | ||
==Паходжанне== |
==Паходжанне== |
||
[[Выява:Celts in Europe.png|300px|thumb|left| |
[[Выява:Celts in Europe.png|300px|thumb|left|Распаўсюджанне кельтаў <br /> |
||
{{legend|#ffff43| |
{{legend|#ffff43|Тэрыторыя [[Гальштацкая культура|Гальштацкай культуры]] да VI ст. да н. э.}} |
||
{{legend|#97ffb6|Кельцкая экспансія да 275 г. да н. э.}} |
{{legend|#97ffb6|Кельцкая экспансія да 275 г. да н. э.}} |
||
{{legend|#b7ffc6|Тэрыторыя на Пірэнейскім паўвостраве, дзе прысутнасць кельтаў застаецца спрэчнай}} |
{{legend|#b7ffc6|Тэрыторыя на Пірэнейскім паўвостраве, дзе прысутнасць кельтаў застаецца спрэчнай}} |
Версія ад 02:04, 4 ліпеня 2013
Індаеўрапейцы |
---|
Протаіндаеўрапейцы |
Прарадзіма індаеўрапейцаў |
Індаеўрапеістыка |
Індаеўрапейскія мовы |
Ке́льты (стар.-грэч.: Κέλτοι, лац.: Celtae) — блізкія па мове і матэрыяльнай культуры індаеўрапейскія народы. У другой палове 1 тысячагоддзя займалі шырокую тэрыторыю ў Еўропе і Малой Азіі. У нашы дні жывуць пераважна на Брытанскіх астравах і ў Брэтані.
Паходжанне
Упершыню ў грэчаскіх пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя лінгвісты лічаць, што протакельцкая мова вылучылася з агульнага індаеўрапейскага пласту ў прамежку часу паміж 10 тысячамі і 5 тысячамі гадоў таму. Генетыкі адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў ДНК-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў Заходняй Еўропе.
Археолагі звязваюць з'яўленне кельтаў непасрэдна з культурай палёў пахавальных урнаў (1300 - 750 гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай Германіі, Аўстрыі і Швейцарыі. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся земляробствам, шанавалі канёў, былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі бронзу, пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць жалеза. Дзяржальні іх мячоў па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя каркасы і ўпрыгожванні для шчытоў, былі вядомы кальчугі.
Каля 800 г. да н. э. сфарміравалася першасная асабіста кельцкая Гальштацкая культура. Тады ж кельты з'явіліся ў басейне ракі Дунай. Да IV ст. да н. э. яны насялілі тэрыторыі Альп, Галіі, Брытанскія астравы, занялі значную частку Пірэнейскага паўвострава, Паўночнай Італіі. У III ст. да н. э. частка кельтаў таксама рассялілася ў Малой Азіі.