Антоні Генрык Радзівіл: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
JerzyKundrat (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
||
Радок 2: | Радок 2: | ||
'''Антоні Генрык РАДЗІВІЛ''' ({{ДН|13|6|1775}}, [[Вільня]] — {{ДС|7|4|1833}}, [[Берлін]]) — палітычны дзеяч, кампазітар, мецэнат. |
'''Антоні Генрык РАДЗІВІЛ''' ({{ДН|13|6|1775}}, [[Вільня]] — {{ДС|7|4|1833}}, [[Берлін]]) — палітычны дзеяч, кампазітар, мецэнат. |
||
==Біяграфічныя звесткі== |
== Біяграфічныя звесткі == |
||
З роду [[род Радзівілаў|Радзівілаў]]. Сын [[Міхал Геранім Радзівіл|Міхала Гераніма]]. |
З роду [[род Радзівілаў|Радзівілаў]]. Сын [[Міхал Геранім Радзівіл|Міхала Гераніма]]. |
||
Радок 9: | Радок 9: | ||
Меў 4 дачок і сыноў [[Вільгельм Радзівіл|Вільгельма]], Фердынанда, Багуслава, Уладзіслава. |
Меў 4 дачок і сыноў [[Вільгельм Радзівіл|Вільгельма]], Фердынанда, Багуслава, Уладзіслава. |
||
==Музычная творчасць== |
== Музычная творчасць == |
||
Трымаў у Берліне і Познані артыстычныя салоны. Быў выдатным віяланчэлістам і гітарыстам, іграў на іншых музычных інструментах, пісаў музыку, спяваў у аматарскіх спектаклях ("Вялікі тыдзень у замку, альбо Сцэны трубадураў з 1148 года"; паст. ў час Венскага кангрэса 1815). Падтрымліваў кантакты з вядомымі кампазітарамі. Свае творы прысвяцілі яму [[Л. ван Бетховен]], Ф. Мендэльсон-Бартольдзі, [[Ф. Шапэн]], М. Шыманоўская. Пісаў рамансы (у т.л. "Вільгельма Майстэра" І. В. Гётэ), вакльныя дуэты і трыо, фартэпіянныя творы (вальсы, паланезы), хары. |
Трымаў у Берліне і Познані артыстычныя салоны. Быў выдатным віяланчэлістам і гітарыстам, іграў на іншых музычных інструментах, пісаў музыку, спяваў у аматарскіх спектаклях ("Вялікі тыдзень у замку, альбо Сцэны трубадураў з 1148 года"; паст. ў час Венскага кангрэса 1815). Падтрымліваў кантакты з вядомымі кампазітарамі. Свае творы прысвяцілі яму [[Л. ван Бетховен]], Ф. Мендэльсон-Бартольдзі, [[Ф. Шапэн]], М. Шыманоўская. Пісаў рамансы (у т.л. "Вільгельма Майстэра" І. В. Гётэ), вакльныя дуэты і трыо, фартэпіянныя творы (вальсы, паланезы), хары. |
||
Як кампазітар набыў вядомасць музыкай да "Фауста" (лібрэта І. В. Гётэ). У 1844 [[С. Манюшка]] выдаў у Вільні асобныя сцэны гэтай оперы ў сваёй клавірнай рэдакцыі. На Беларусі фрагменты оперы ўпершыню паказаны ў 1995 у [[Нясвіж]]ы "Беларускай капэлай", прэм'ера ў Нацыянальным акадэмічным Вялікім тэатры оперы Рэспублікі Беларусь адбылася ў 1999. |
Як кампазітар набыў вядомасць музыкай да "Фауста" (лібрэта І. В. Гётэ). У 1844 [[С. Манюшка]] выдаў у Вільні асобныя сцэны гэтай оперы ў сваёй клавірнай рэдакцыі. На Беларусі фрагменты оперы ўпершыню паказаны ў 1995 у [[Нясвіж]]ы "Беларускай капэлай", прэм'ера ў Нацыянальным акадэмічным Вялікім тэатры оперы Рэспублікі Беларусь адбылася ў 1999. |
||
==Літаратура== |
== Літаратура == |
||
*Скорабагатаў В. Беларускі "Фауст" // Спадчына. 1995. № 1; |
* Скорабагатаў В. Беларускі "Фауст" // Спадчына. 1995. № 1; |
||
*Скорабагатаў В. Лёс падарыў Гётэ музыку Радзівіла // Мастацтва. 1995. №4; |
* Скорабагатаў В. Лёс падарыў Гётэ музыку Радзівіла // Мастацтва. 1995. №4; |
||
*Собалева Н. Агмень родавы, агмень культурны: (Жыцьцё, дзейнасць і атачэньне Антонія Генрыка Радзівіла) // Мастацтва. 1995. № 8; |
* Собалева Н. Агмень родавы, агмень культурны: (Жыцьцё, дзейнасць і атачэньне Антонія Генрыка Радзівіла) // Мастацтва. 1995. № 8; |
||
*Собалева Н. "Геніяльная парывістая кампазіцыя..." // Мастацтва. 1995. № 9; |
* Собалева Н. "Геніяльная парывістая кампазіцыя..." // Мастацтва. 1995. № 9; |
||
*Шышыгіна-Патоцкая К. Нясвіж і Радзівілы, Мн.: Беларусь, 2007. |
* Шышыгіна-Патоцкая К. Нясвіж і Радзівілы, Мн.: Беларусь, 2007. |
||
* ''Almanach de Gotha'', Perthes, Gotha |
* ''Almanach de Gotha'', Perthes, Gotha |
||
**77. Jg. (1840) |
** 77. Jg. (1840) |
||
**124. Jg. (1887) |
** 124. Jg. (1887) |
||
* Ingvar Holm: ''Industrialismens scen. Ur revolutionernas och varumässormas teaterhistoria'', Gebers, Stockholm 1979, ISBN 91-2006030-0 |
* Ingvar Holm: ''Industrialismens scen. Ur revolutionernas och varumässormas teaterhistoria'', Gebers, Stockholm 1979, ISBN 91-2006030-0 |
||
* [[Bogdan Graf von Hutten-Czapski]]: ''Sechzig Jahre Politik und Gesellschaft'', Mittler, Berlin 1936 (2 Bde.) |
* [[Bogdan Graf von Hutten-Czapski]]: ''Sechzig Jahre Politik und Gesellschaft'', Mittler, Berlin 1936 (2 Bde.) |
||
Радок 33: | Радок 33: | ||
* {{Спасылка | аўтар = Скорабагатаў Віктар, Собалева Наталля. | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://kamunikat.org/halounaja.html?pub_start=5330&pubid=4832| загаловак = Гётэ, Радзівіл, „Фаўст”| фармат = | назва праекта = | выдавец = [[Kamunikat.org]]| дата = 22 студзеня 2011 | мова = | каментар = }} |
* {{Спасылка | аўтар = Скорабагатаў Віктар, Собалева Наталля. | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://kamunikat.org/halounaja.html?pub_start=5330&pubid=4832| загаловак = Гётэ, Радзівіл, „Фаўст”| фармат = | назва праекта = | выдавец = [[Kamunikat.org]]| дата = 22 студзеня 2011 | мова = | каментар = }} |
||
* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://old.nlb.by/html/news2005/radzivil_a.html| загаловак = 13 чэрвеня — 230 год з дня нараджэння А. Г. Радзівіла (1775-1833), палітычнага дзеяча, мецэната, кампазітара| фармат = | назва праекта = | выдавец = Нацыянальная бібліятэка Беларусі| дата = 22 студзеня 2011 | мова = | камэнтар = }} |
* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://old.nlb.by/html/news2005/radzivil_a.html| загаловак = 13 чэрвеня — 230 год з дня нараджэння А. Г. Радзівіла (1775-1833), палітычнага дзеяча, мецэната, кампазітара| фармат = | назва праекта = | выдавец = Нацыянальная бібліятэка Беларусі| дата = 22 студзеня 2011 | мова = | камэнтар = }} |
||
*http://www.nieborow.art.pl |
* http://www.nieborow.art.pl |
||
*http://www.przygodzice.pl |
* http://www.przygodzice.pl |
||
*http://www.zapala.pl/eb/ukra2002/olyka.htm |
* http://www.zapala.pl/eb/ukra2002/olyka.htm |
||
*http://www.zapala.pl/eb/litw2003/nieswiez.htm |
* http://www.zapala.pl/eb/litw2003/nieswiez.htm |
||
{{Ардынаты на Нясвіжы}} |
{{Ардынаты на Нясвіжы}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
{{Normdaten|PND=115548149}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Радзівіл Антоні Генрык}} |
{{DEFAULTSORT:Радзівіл Антоні Генрык}} |
Версія ад 13:23, 1 лістапада 2013
Антоні Генрык РАДЗІВІЛ (13 чэрвеня 1775, Вільня — 7 красавіка 1833, Берлін) — палітычны дзеяч, кампазітар, мецэнат.
Біяграфічныя звесткі
З роду Радзівілаў. Сын Міхала Гераніма.
Вучыўся ў Гётынгенскім універсітэце (да 1794). У 1796 ажаніўся з Фрыдэрыкай Луізай, прынцэсай Брандэнбургскай, пляменніцай прускага караля, і асеў у Прусіі. Пасля задушэння паўстання 1794 падтрымліваў планы адраджэння польскай дзяржавы на чале з Гогенцолернам, дзе сам разлічваў быць віцэ-каралём, а Т. Касцюшка — галоўнакамандуючым. Выступаў за кааліцыю Прусіі, Расіі і Аўстрыі супраць Напалеона, якая прадугледжвала стварэнне асобнай арміі з ураджэнцаў былой Рэчы Паспалітай, аднак гэтыя планы не ажыццёўлены. Пасля гібелі Д. Г. Радзівіла стаў у 1814 ардынатам нясвіжскім і алыцкім. У 1815-33 намеснік прускага караля ў Вялікім княстве Пазнанскім, генерал-паручнік.
Меў 4 дачок і сыноў Вільгельма, Фердынанда, Багуслава, Уладзіслава.
Музычная творчасць
Трымаў у Берліне і Познані артыстычныя салоны. Быў выдатным віяланчэлістам і гітарыстам, іграў на іншых музычных інструментах, пісаў музыку, спяваў у аматарскіх спектаклях ("Вялікі тыдзень у замку, альбо Сцэны трубадураў з 1148 года"; паст. ў час Венскага кангрэса 1815). Падтрымліваў кантакты з вядомымі кампазітарамі. Свае творы прысвяцілі яму Л. ван Бетховен, Ф. Мендэльсон-Бартольдзі, Ф. Шапэн, М. Шыманоўская. Пісаў рамансы (у т.л. "Вільгельма Майстэра" І. В. Гётэ), вакльныя дуэты і трыо, фартэпіянныя творы (вальсы, паланезы), хары.
Як кампазітар набыў вядомасць музыкай да "Фауста" (лібрэта І. В. Гётэ). У 1844 С. Манюшка выдаў у Вільні асобныя сцэны гэтай оперы ў сваёй клавірнай рэдакцыі. На Беларусі фрагменты оперы ўпершыню паказаны ў 1995 у Нясвіжы "Беларускай капэлай", прэм'ера ў Нацыянальным акадэмічным Вялікім тэатры оперы Рэспублікі Беларусь адбылася ў 1999.
Літаратура
- Скорабагатаў В. Беларускі "Фауст" // Спадчына. 1995. № 1;
- Скорабагатаў В. Лёс падарыў Гётэ музыку Радзівіла // Мастацтва. 1995. №4;
- Собалева Н. Агмень родавы, агмень культурны: (Жыцьцё, дзейнасць і атачэньне Антонія Генрыка Радзівіла) // Мастацтва. 1995. № 8;
- Собалева Н. "Геніяльная парывістая кампазіцыя..." // Мастацтва. 1995. № 9;
- Шышыгіна-Патоцкая К. Нясвіж і Радзівілы, Мн.: Беларусь, 2007.
- Almanach de Gotha, Perthes, Gotha
- 77. Jg. (1840)
- 124. Jg. (1887)
- Ingvar Holm: Industrialismens scen. Ur revolutionernas och varumässormas teaterhistoria, Gebers, Stockholm 1979, ISBN 91-2006030-0
- Bogdan Graf von Hutten-Czapski: Sechzig Jahre Politik und Gesellschaft, Mittler, Berlin 1936 (2 Bde.)
- Szymon Konarski: Armorial de la noblesse polonaise titrée, Selbstverlag, Paris 1957
- Tadeusz Nowakowski: Die Radziwills. Die Geschichte einer großen europäischen Familie, dtv, München 1975, ISBN 3-423-01102-5
- Thekla von Schober: Unter fünf Königen und drei Kaisern. Unpolitische Erinnerungen einer alten Frau, Flemming, Glogau 1891
Спасылкі
Антоні Генрык Радзівіл на Вікісховішчы |
- Скорабагатаў Віктар, Собалева Наталля.. Гётэ, Радзівіл, „Фаўст” . Kamunikat.org. Праверана 22 студзеня 2011.
- 13 чэрвеня — 230 год з дня нараджэння А. Г. Радзівіла (1775-1833), палітычнага дзеяча, мецэната, кампазітара . Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 22 студзеня 2011.
- http://www.nieborow.art.pl
- http://www.przygodzice.pl
- http://www.zapala.pl/eb/ukra2002/olyka.htm
- http://www.zapala.pl/eb/litw2003/nieswiez.htm