Кадмій: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 100 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1091 (translate me) |
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
||
| Радок 46: | Радок 46: | ||
У свабодным выглядзе ў [[Прырода|прыродзе]] не сустракаецца. [[Мінерал]]ы — грынакіт CdS, мантэпаніт CdO, атавіт CdCO<sub>3</sub>— надзвычай рэдкія. Практычна заўсёды ўтрымліваецца разам з [[цынк]]ам у поліметалічных [[руда]]х. Атрымліваецца як пабочны прадукт пры перапрацоўцы цынкавых, свінцова-цынкавых і медна-цынкавых руд. |
У свабодным выглядзе ў [[Прырода|прыродзе]] не сустракаецца. [[Мінерал]]ы — грынакіт CdS, мантэпаніт CdO, атавіт CdCO<sub>3</sub>— надзвычай рэдкія. Практычна заўсёды ўтрымліваецца разам з [[цынк]]ам у поліметалічных [[руда]]х. Атрымліваецца як пабочны прадукт пры перапрацоўцы цынкавых, свінцова-цынкавых і медна-цынкавых руд. |
||
Асноўныя вытворцы — [[Кітай]], [[Паўднёвая Карэя]], [[Японія]]. |
Асноўныя вытворцы — [[Кітай]], [[Паўднёвая Карэя]], [[Японія]]. |
||
== Прымяненне == |
== Прымяненне == |
||
У асноўным кадмій ідзе на пакрыццё дэталей ([[кадміраванне]]) [[Аўтамабіль|аўтамабіляў]], [[танк]]аў, [[самалёт]]аў, [[Карабель|караблёў]], паверхня якіх пастаянна падвяргаецца ўздзеянню агрэсіўнага асяроддзя. |
У асноўным кадмій ідзе на пакрыццё дэталей ([[кадміраванне]]) [[Аўтамабіль|аўтамабіляў]], [[танк]]аў, [[самалёт]]аў, [[Карабель|караблёў]], паверхня якіх пастаянна падвяргаецца ўздзеянню агрэсіўнага асяроддзя. |
||
Кадмій дадаецца пры вырабе кантактнага ([[тралейбус]]нага) [[дрот]]у для павышэння ўстойлівасці супраць сцірання токапрыёмнікамі. |
Кадмій дадаецца пры вырабе кантактнага ([[тралейбус]]нага) [[дрот]]у для павышэння ўстойлівасці супраць сцірання токапрыёмнікамі. |
||
Вялікая колькасць кадмію ідзе на выраб адмоўных пласцін электрычных [[акумулятар]]аў (найбольш вядомы — акумулятар нікелева-кадміевы). |
Вялікая колькасць кадмію ідзе на выраб адмоўных пласцін электрычных [[акумулятар]]аў (найбольш вядомы — акумулятар нікелева-кадміевы). |
||
| Радок 71: | Радок 71: | ||
{{Link GA|en}} |
{{Link GA|en}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
{{Normdaten |
|||
|PND= |
|||
|LCCN= |
|||
|VIAF= |
|||
|SELIBR= |
|||
|GKD= |
|||
|SWD=4009274-4 |
|||
|WP= |
|||
}} |
|||
Версія ад 16:54, 2 лістапада 2013
| |||||
| Вонкавы від простага рэчыва | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Мяккі коўкі серабрыста-шэры метал |
|||||
| Уласцівасці атама | |||||
| Імя, сімвал, нумар | Ка́дмій / Cadmium (Cd), 48 | ||||
| Атамная маса (малярная маса) |
112,411 а. а. м. (г/моль) | ||||
| Электронная канфігурацыя | [Kr] 4d10 5s2 | ||||
| Радыус атама | 154 пм | ||||
| Хімічныя ўласцівасці | |||||
| Кавалентны радыус | 148 пм | ||||
| Радыус іона | (+2e) 97 пм | ||||
| Электраадмоўнасць | 1,69 (шкала Полінга) | ||||
| Электродны патэнцыял | −0,403[1] | ||||
| Ступені акіслення | 2 | ||||
| Энергія іанізацыі (першы электрон) |
867,2 (8,99) кДж/моль (эв) | ||||
| Тэрмадынамічныя ўласцівасці простага рэчыва | |||||
| Шчыльнасць (пры з. у.) | 8,65 г/см³ | ||||
| Тэмпература плаўлення | 594,1 K | ||||
| Тэмпература кіпення | 1 038 K | ||||
| Цеплыня плаўлення | 6,11 кДж/моль | ||||
| Цеплыня выпарэння | 59,1 кДж/моль | ||||
| Малярная цеплаёмістасць | 26,0[1] Дж/(K·моль) | ||||
| Малярны аб'ём | 13,1 см³/моль | ||||
| Крышталічная рашотка простага рэчыва | |||||
| Структура рашоткі | гексаганальная | ||||
| Параметры рашоткі | a=2,979 c=5,618 Å | ||||
| Суадносіны c/a | 1,886 | ||||
| Тэмпература Дэбая | 209 K | ||||
| Іншыя характарыстыкі | |||||
| Цеплаправоднасць | (300 K) 96,9 Вт/(м·К) | ||||
| 48 | Кадмій |
112,411
| |
| 4d105s² | |
Кадмій (лац.: Cadmium) Cd — хімічны элемент II групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 48. Метал серабрыста-белага колеру з сіневатым адлівам.
Прыродны кадмій складаецца з 8 стабільных ізатопаў з атамнымі нумарамі 106, 108, 110—114[2].
Прыродныя крыніцы
У свабодным выглядзе ў прыродзе не сустракаецца. Мінералы — грынакіт CdS, мантэпаніт CdO, атавіт CdCO3— надзвычай рэдкія. Практычна заўсёды ўтрымліваецца разам з цынкам у поліметалічных рудах. Атрымліваецца як пабочны прадукт пры перапрацоўцы цынкавых, свінцова-цынкавых і медна-цынкавых руд.
Асноўныя вытворцы — Кітай, Паўднёвая Карэя, Японія.
Прымяненне
У асноўным кадмій ідзе на пакрыццё дэталей (кадміраванне) аўтамабіляў, танкаў, самалётаў, караблёў, паверхня якіх пастаянна падвяргаецца ўздзеянню агрэсіўнага асяроддзя.
Кадмій дадаецца пры вырабе кантактнага (тралейбуснага) дроту для павышэння ўстойлівасці супраць сцірання токапрыёмнікамі.
Вялікая колькасць кадмію ідзе на выраб адмоўных пласцін электрычных акумулятараў (найбольш вядомы — акумулятар нікелева-кадміевы).
З ізатопу кадмію 113Cd, які валодае каласальнай здольнасцю паглынаць цеплавыя нейтроны, робяць аварыйныя стрыжні для атамных рэактараў.
Сульфід CdS і селенід CdSe валодаюць паўправадніковымі ўласцівасцямі.
Зноскі
- ↑ а б Химическая энциклопедия: в 5-ти т. / Редкол.: Кнунянц И. Л. (гл. ред.). — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 280. — 671 с. — 100 000 экз.
- ↑ Физическая энциклопедия. Т. 2. Добротность — Магнитооптика / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — 702 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-061-4. (руск.)
Літаратура
- Бердоносов С. С. Кадмий // Физическая энциклопедия. Т. 2. Добротность — Магнитооптика / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — 702 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-061-4. (руск.)
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|