Карлаў універсітэт: Розніца паміж версіямі

*Карлаў універсітэт*
Карлаў універсітэт
	Univerzita Karlova v Praze, Universitas Carolina Pragensis
	Файл:Charles-University-symbol-2.png
Арыгінальная назва	Univerzita Karlova v Praze, Universitas Carolina Pragensis
Заснаваны	1347/1348
Рэктар	Вацлаў Гампл
Рэктар	Milena Králíčková[d]
Студэнты	49 508
Размяшчэнне	Прага, Чэхія
Юрыдычны адрас	Ovocný trh 5, 116 36 Praha 1
Сайт	www.cuni.cz/
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 17:19, 19 сакавіка 2014

Ка́рлаў універсітэ́т у Празе (Універсітэт імя Карла ў Празе, чэшск.: Univerzita Karlova v Praze, чэшск.: Karlova univerzita, лац.: Universitas Carolina, ням.: Karls-Universität Prag, англ.: Charles University in Prague) — галоўны ўніверсітэт Чэхіі, найстарэйшы ўніверсітэт Цэнтральнай Еўропы і адзін з найстарэйшых універсітэтаў свету, быў заснаваны каралём Карлам IV у 1348 годзе. Прадметы выкладаюцца на чэшскай і англійскай мовах.

У наш час ва ўніверсітэце вучацца больш за 47 тыс. студэнтаў з усяго свету. Універсітэт уваходзіць у Асацыяцыю галоўных еўрапейскіх ВНУ разам з Оксфардам, Сарбонай, Балонняй, Універсітэтам Жэневы і інш. На яго факультэтах чытаюць лекцыі выкладчыкі вядучых універсітэтаў свету.

Гісторыя

1347-1740 гг.

26 студзеня 1347 года Папа Рымскі Клімент VI выдаў дазвол на стварэнне ў Празе навучальнай установы з правам надання вучоных ступеняў. Універсітэт з чатырмя факультэтамі: вольных мастацтваў, юрыдычным, медыцынскім і тэалагічным,- быў урачыста заснаваны чэшскім і рымскім каралём Карлам IV актам з 7 красавіка 1348 года. У 1372 годзе юрыдычны факультэт фактычна аддзяліўся ад універсітэта і да 1417 году меў уласнага рэктара. Арганізацыйна ўніверсітэт падзяляўся на 4 універсітэцкія нацыі: чэшскую (студэнты і прафесары з Багеміі і Маравіі, венгерскага каралеўства), польскую (з Сілезіі, польскага каралеўства, Мазовіі, Вялікага княства Літоўскага), баварскую і саксонскую. Кожная нацыя мела адзін універсітэцкі голас. У 1409 годзе чэшскі кароль Вацлаў IV выдаў тзв. Кутнагорскі дэкрэт, паводле якога чэшская нацыя атрымала 3 галасы а астатнія 1 на ўсіх. Пратэстуючы супраць дыскрымінацыі, каля 700 замежных студэнтаў і выкладчыкаў пакінулі Прагу, заснаваўшы ў тым жа годзе ўніверсітэт у Лейпцыгу.

Пражскі ўніверсітэт стаў калыскай і адным з цэнтраў гусіцкага руху. Пасля сыходу замежных студэнтаў паплечнікі Яна Гуса апынуліся ва ўніверсітэце ў большасці. Пасля 1419 года ў выніку гусітскіх войнаў дзейнасць універсітэта спынілася. Навучанне было адноўленае ў 1430-х гадах але толькі на факультэце вольных мастацтваў. Універсітэт страціў міжнароднае значэнне, да XVII стагоддзя на яго адзіным факультэце вучыліся амаль выключна студэнты ўтраквісты з Багеміі.

У 1622-1638 гадах пасля паразы антыгабсбурскага паўстання (1618-1620) універсітэт быў перададзены езуітам, якія пачынаючы ад 1556 мелі ў Празе ў акадэмію -тзв. Клеменцінум , павышаную ў 1618 на ўніверсітэт. У 1638 годзе Фердынанд III выняў універсітэт з падпарадкавання езуітам і аднавіў дзейнасць юрыдычнага і медыцынскага факультэтаў, але ў 1654 годзе аб'яднаў пражскі універсітэт (Каралінум) з езуіцкім Клеменцінумам. У выніку быў створаны тзв Карла-Фердынандаў універсітэт з чатырмя факультэтамі, прычым філасофскі (вольных мастацтваў) і тэалагічны факультэт былі пад апекай езуітаў.

1740-1918 гг.

Услед за венгерскай элітай чэшская інтэлігенцыя горада («будзіцелі») пачала рашучыя выступы супраць палітыкі германізацыі аўстрыйскіх улад, таму ў 1882—1939 гадах Карлаў універсітэт падзяліўся на два патокі: чэшскі і нямецкі.

1918-1945

Другая сусветная вайна

Падчас акупацыі Чэхаславакіі нацысцкай Германіяй у лістападзе 1939 года Чэшскі ўніверсітэт быў зачынены, а шматлікія яго студэнты і прафесары дэпартаваны ў канцлагеры. Рэктарам універсітэта быў прызначаны лінгвіст Бедржых Грозны. Па заканчэнні нямецкай акупацыі пачалася дэпартацыя нямецкамоўнага насельніцтва горада і, адпаведна, нямецкі паток быў закрыты. У кастрычніку 1945 года ўказам прэзідэнта Эдварда Бенеша (гл. Дэкрэты Бенеша) Нямецкі ўніверсітэт у Празе быў зачынены, а Чэшскі адноўлены як адзіны Карлаў універсітэт.

Цяперашні час (з 1945 г.)

Хоць універсітэт пачаў хутка аднаўляцца пасля вайны, прынцыпы акадэмічных свабод не падоўжыліся ў ім досыць доўга. У 1948 годзе, з прыходам да ўлады камуністаў, новы ўрад Чэхіі на чале з К. Готвальдам стаў актыўна душыць любыя праявы нязгоды з афіцыйнай ідэалогіяй. Такая палітыка праводзілася на працягу наступных чатырох дзесяцігоддзяў, і толькі ў канцы 1980-х сітуацыя пачала паляпшацца. На хвалі рэвалюцый 1989 года студэнты праводзілі розныя мерапрыемствы, у тым ліку і шэраг мірных дэманстрацый супраць існуючага рэжыму. Неўзабаве ў краіне прайшла «Аксамітавая рэвалюцыя», у якой як студэнты ўніверсітэта, так і яго выкладчыкі адыгралі вялікую ролю. У снежні 1989 года прэзідэнтам рэспублікі быў прызначаны Вацлаў Гавел.

Вялікай папулярнасцю ў Карлавым універсітэце цяпер карыстаюцца медыцынскія факультэты, дзе вучыцца каля 8 тыс. студэнтаў, таксама папулярныя філасофскі (каля 6,5 тысяч) і юрыдычны (каля чатырох). Самы вялікі конкурс пры паступленні па псіхалагічнай спецыялізацыі — звыш 30 чалавек на месца.^[2]

Факультэты ўніверсітэта

тры тэалагічных (каталіцкі, евангелісцкі і гусіцкі);
шэсць медыцынскіх (з іх тры ў Празе, па адным у Пльзені і Градцы-Кралаве і фармацэўтычны факультэт);
фізіка-матэматычны (фізіка, матэматыка, інфарматыка);
юрыдычны;
філасофскі;
педагагічны;
сацыяльных навук (эканоміка, менеджмент, журналістыка, дызайн, міжнародныя адносіны);
- Інстытут паліталогіі і міжнародных адносін (Міжнародныя адносіны, Паліталогія)
- Інстытут міжнародных краіназнаўстваў (Міжнароднае краіназнаўства)
- Інстытут эканамічных навук (Эканамічная тэорыя, Эканоміка)
- Інстытут сацыялогіі (Сацыялогія і сацыяльная палітыка)
- Інстытут камунікацыі і журналістыкі (СМІ (масмедыя) і камунікацыя, журналістыка)
прыродазнаўчы;
фізічнай культуры і спорту (менеджмент);
гуманітарных навук.

Таксама ў складзе ўніверсітэта

Інстытут моўнай і прафесійнай падрыхтоўкі - падрыхтоўка замежных абітурыентаў да навучання ў чэшскіх ВНУ, сертыфікацыя па чэшскай мове
Еўрапейскі інфармацыйны цэнтр
Цэнтр па пытаннях экалогіі
Бібліятэка
Вылічальны цэнтр

Выбітныя выпускнікі

Зноскі

↑ https://cuni.cz/UK-8533-version1-uk_vyrocni_zprava_2020_web.pdf
↑ Карлов Университет (Прага) (нявызн.). Глобал Диалог.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карлаў універсітэт

Шаблон:Vuz-stub

[_bcf079d90de51874-1] ttps://cuni.cz/UK-8533-version1-uk_vyrocni_zprava_2020_web.pdf

[2] Карлов Университет (Прага) (нявызн.). Глобал Диалог.

[1]

[2]

@@ Радок 42: / Радок 42: @@
 == Гісторыя ==
-студзеня 1347 года [[Папа Рымскі]] [[Клімент VI, Папа Рымскі|Клімент VI]] выдаў дазвол на стварэнне  ў Празе навучальнай установы з правам надання вучоных ступеняў. Універсітэт з чатырма факультэтамі: вольных мастацтваў, юрыдычным, медыцынскім і тэалагічным,- быў урачыста заснаваны чэшскім і [[Рымскі кароль|рымскім каралём]] Карлам IV актам з 7 красавіка 1348 года. У 1372 годзе юрыдычны факультэт фактычна аддзяліўся ад універсітэта і да 1417 году  меў уласнага рэктара. Арганізацыйна ўніверсітэт падзяляўся на 4 універсітэцкія нацыі: чэшскую (студэнты і прафесары з [[Багемія|Багеміі]] і Маравіі, венгерскага каралеўства), польскую (з Сілезіі, польскага каралеўства, Мазовіі, Вялікага княства Літоўскага), баварскую і саксонскую. Кожная нацыя мела адзін універсітэцкі голас. У 1409 годзе чэшскі кароль [[Вацлаў IV]] выдаў тзв. [[Кутнагорскі дэкрэт]], паводле якога чэшская нацыя атрымала 3 галасы а астатнія 1 на ўсіх. Пратэстуючы супраць дыскрымінацыі, каля 700 замежных студэнтаў і выкладчыкаў пакінулі Прагу, заснаваўшы ў тым жа годзе [[Лейпцыгскі ўніверсітэт|ўніверсітэт у Лейпцыгу.]]
+=== 1347-1740 гг. ===
+студзеня 1347 года [[Папа Рымскі]] [[Клімент VI, Папа Рымскі|Клімент VI]] выдаў дазвол на стварэнне  ў Празе навучальнай установы з правам надання вучоных ступеняў. Універсітэт з чатырмя факультэтамі: вольных мастацтваў, юрыдычным, медыцынскім і тэалагічным,- быў урачыста заснаваны чэшскім і [[Рымскі кароль|рымскім каралём]] Карлам IV актам з 7 красавіка 1348 года. У 1372 годзе юрыдычны факультэт фактычна аддзяліўся ад універсітэта і да 1417 году  меў уласнага рэктара. Арганізацыйна ўніверсітэт падзяляўся на 4 універсітэцкія нацыі: чэшскую (студэнты і прафесары з [[Багемія|Багеміі]] і Маравіі, венгерскага каралеўства), польскую (з Сілезіі, польскага каралеўства, Мазовіі, Вялікага княства Літоўскага), баварскую і саксонскую. Кожная нацыя мела адзін універсітэцкі голас. У 1409 годзе чэшскі кароль [[Вацлаў IV]] выдаў тзв. [[Кутнагорскі дэкрэт]], паводле якога чэшская нацыя атрымала 3 галасы а астатнія 1 на ўсіх. Пратэстуючы супраць дыскрымінацыі, каля 700 замежных студэнтаў і выкладчыкаў пакінулі Прагу, заснаваўшы ў тым жа годзе [[Лейпцыгскі ўніверсітэт|ўніверсітэт у Лейпцыгу.]]
  Пражскі ўніверсітэт стаў калыскай і адным з цэнтраў [[гусіты|гусіцкага руху]]. Пасля сыходу замежных студэнтаў паплечнікі [[Ян Гус|Яна Гуса]] апынуліся ва ўніверсітэце ў большасці. Пасля 1419 года ў выніку гусітскіх войнаў дзейнасць універсітэта спынілася. Навучанне было адноўленае ў 1430-х гадах але толькі на факультэце вольных мастацтваў. Універсітэт страціў міжнароднае значэнне, да XVII стагоддзя на яго адзіным факультэце вучыліся амаль выключна студэнты [[утраквізм|ўтраквісты]] з Багеміі.
+ У 1622-1638 гадах  пасля паразы [[антыгабсбурскае паўстанне|антыгабсбурскага паўстання]] (1618-1620) універсітэт быў перададзены [[Езуіты|езуітам]], якія пачынаючы ад 1556 мелі ў Празе ў акадэмію -тзв. [[Клеменцінум]] , павышаную ў 1618 на ўніверсітэт. У 1638 годзе [[Фердынанд III]] выняў універсітэт з падпарадкавання езуітам і аднавіў дзейнасць юрыдычнага і медыцынскага факультэтаў, але ў 1654 годзе аб'яднаў пражскі універсітэт (Каралінум) з езуіцкім Клеменцінумам. У выніку быў створаны тзв Карла-Фердынандаў універсітэт з чатырмя факультэтамі, прычым філасофскі (вольных мастацтваў) і тэалагічны факультэт былі пад апекай езуітаў.
-Карлаў універсітэт стаў першым нямецкім універсітэтам наогул і першым універсітэтам Цэнтральнай Еўропы, у прыватнасці. Паколькі ён быў заснаваны прадстаўнікамі нямецкай абшчыны Чэхіі, то абслугоўваў у першую чаргу яе інтарэсы. Навучанне ва ўніверсітэце вялося на [[Нямецкая мова|нямецкай мове]] да канца XIX стагоддзя, пакуль Прага заставалася ў складзе [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]]. У адрозненне ад шматлікіх іншых універсітэтаў, адукацыя не мела рэлігійнага ўхілу, з прычыны таго, што ў каталіцкай царквы ў Празе мелася ўласная навучальная ўстанова — [[Клеменцінум]], куды ў 1622 годзе была пераведзена ўніверсітэцкая бібліятэка.
+=== 1740-1918 гг. ===
 Услед за венгерскай элітай чэшская інтэлігенцыя горада («[[будзіцелі]]») пачала рашучыя выступы супраць палітыкі [[германізацыя|германізацыі]] аўстрыйскіх улад, таму ў [[1882]]—[[1939]] гадах Карлаў універсітэт падзяліўся на два патокі: [[чэшская мова|чэшскі]] і [[Германія|нямецкі]].
+=== 1918-1945 ===
 === Другая сусветная вайна ===