Сербскахарвацкая мова: Розніца паміж версіямі

Сербскахарвацкая
Сербскахарвацкая
Саманазва	српскохрватски / hrvatskosrpski hrvatski ili srpski / српски или хрватски
Краіны	Сербіі, Босніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі (пад рознымі назвамі) і іншых краінах
Рэгіёны	Цэнтральная Еўропа, Паўднёвая Еўропа
Афіцыйны статус	-
Агульная колькасць носьбітаў	каля 17 мільёнаў
Класіфікацыя
	Індаеўрапейская; Славянская; Паўднёваславянскія; Сербскахарвацкая
Пісьменнасць	лацініца, кірыліца
Моўныя коды
ISO 639-1	sh
ISO 639-2	—
ISO 639-3	hbs
WALS	scr
Ethnologue	hbs
Linguasphere	53-AAA-g
ABS ASCL	3507
IETF	sh
Glottolog	sout1528
	Вікіпедыя на гэтай мове

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 14:19, 29 красавіка 2014

Сербскахарвацкая ці харвацкасербская мова (таксама сербская або харвацкая, харвацкая аб сербская) (у арыгінале srpskohrvatski/cрпскохрватски, hrvatskosrpski, hrvatski ili srpski, srpski ili hrvatski) — існаваўшы раней тэрмін для абагульнення пад адной назвай сукупнасці дыялектаў, якія ўжываюцца ў Сербіі, Чарнагорыі, Босніі і Герцагавіне і Харватыі — сучасныя сербская, харвацкая, баснійская і чарнагорская мовы. Афіцыйная мова Югаславіі (разам са славенскай, пазней і македонскай) з 1918 да 1991 года.

Літаратурны стандарт базіраваўся на штокаўскім дыялекце і дапускаў экаўскі і іекаўскі варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сербскахарвацкай лічыліся кайкаўскі і чакаўскі дыялекты, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.

Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны славенскім філолагам Ярнеем Копітарам у ліставанні ў 1836 годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы славацкага філолага Шафарыка «Slovanské starožitnosti» («Славянскія старажытнасці»), якая была надрукаваная ў 1837 годзе.

З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся сербская, харвацкая, баснійская, чарнагорская мовы. Тэрмін «сербскахарвацкая мова» пачаў знікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакументаў, пасля паступова і з лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сербскахарвацкая мова» з'яўляецца дыскусійным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сербскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.

Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ выкарыстоўваецца, дзякуючы лаканічнасці пры абазначэнні сукупнасці некалькі моў. Альтэрнатыўная назва баснійская/харвацкая/сербская мова (БХС) з'явілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясістэма».

Узаемна зразумелыя формы сербскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назвамі ў Сербіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босніі і Герцагавіне.

Прыклады адрозненняў у лексіцы

Беларуская мова	Харвацкая мова	Сербская мова
Параўнаць	Usporedba	Поређење (Poređenje)
Еўропа	Europa	Европа (Evropa)
Нідэрланды	Nizozemska	Холандија (Holandija)
Італьянцы	Talijani	Италијани (Italijani)
Сусвет	Svemir	Васиона (Vasiona)
Пазваночнік	Kralježnica	Кичма (Kičma)
Паветра	Zrak	Ваздух (Vazduh)
Адукацыя	Odgoj	Васпитање (Vaspitanje)
Тыдзень	Tjedan	Седмица (Sedmica)
Гісторыя	Povijest	Историја (Istorija)
Порткі	Hlače	Панталоне (Pantalone)
Страўнік	Trbuh	Стомак (Stomak)
Навука	Znanost	Наука (Nauka)
Асобна	Osobno	Лично (Lično)
Асоба	Osoba	Лице (Lice)
Аб’яднаныя Нацыі	Ujedinjeni Narodi	Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
Хлеб	Kruh	Хлеб (Hleb)
Штучнае	Umjetno	Вештачки (Veštački)
Крыж	Križ	Крст (Krst)

Вікіпедыя мае раздзел, напісаны
cэрбскахарвацкай

Шаблон:Накід

Шаблон:Link FA

@@ Радок 20: / Радок 20: @@
 [[File:Serbo croatian language2005.png|thumb|300px|right]]
 [[Выява:Serbo croatian languages2006.png|thumb|300px|Этнапалітычныя варыянты сербскахарвацкай мовы або сербскахарвацкай дыясістэмы (на 2006 год)]]
-'''Сербскахарвацкая''' ці '''харвацкасербская мова''' (таксама '''сербская або харвацкая''', '''харвацкая аб сербская''') (у арыгінале ''srpskohrvatski''/''cрпскохрватски'', ''hrvatskosrpski'', ''hrvatski ili srpski'', ''srpski ili hrvatski'') — [[паўднёваславянскія мовы|паўднёваславянская мова]].
+'''Сербскахарвацкая''' ці '''харвацкасербская мова''' (таксама '''сербская або харвацкая''', '''харвацкая аб сербская''') (у арыгінале ''srpskohrvatski''/''cрпскохрватски'', ''hrvatskosrpski'', ''hrvatski ili srpski'', ''srpski ili hrvatski'') — існаваўшы раней тэрмін для абагульнення пад адной назвай сукупнасці дыялектаў, якія ўжываюцца ў [[Сербія|Сербіі]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіне]] і [[Харватыя|Харватыі]] — сучасныя [[сербская мова|сербская]], [[харвацкая мова|харвацкая]], [[баснійская мова|баснійская]] і [[чарнагорская мова|чарнагорская мовы]]. Афіцыйная мова [[Югаславія|Югаславіі]] (разам са [[славенская мова|славенскай]], пазней і [[македонская мова|македонскай]]) з [[1918]] да [[1991]] года.
-Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасці дыялектаў, якія ўжываюцца ў [[Сербія|Сербіі]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіне]] і [[Харватыя|Харватыі]]. Афіцыйная мова [[Югаславія|Югаславіі]] (разам са [[славенская мова|славенскай]], пазней і [[македонская мова|македонскай]]) з [[1918]] да [[1991]] года.
 Літаратурны стандарт базіраваўся на [[штокаўскі дыялект|штокаўскім дыялекце]] і дапускаў [[экаўскі дыялект|экаўскі]] і [[іекаўскі дыялект|іекаўскі]] варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сербскахарвацкай лічыліся [[кайкаўскі дыялект|кайкаўскі]] і [[чакаўскі дыялект]]ы, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.
@@ Радок 37: / Радок 35: @@
 {| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em"
 ! [[Беларуская мова]]
-! [[Руская мова]]
 ! [[Харвацкая мова]]
 ! [[Сербская мова]]
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Параўнаць
-! Сравнить
 ! Usporedba
 ! Поређење (Poređenje)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Еўропа
-! Европа
 ! Europa
 ! Европа (Evropa)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Нідэрланды
-! Нидерланды
 ! Nizozemska
 ! Холандија (Holandija)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Італьянцы
-! Итальянцы
 ! Talijani
 ! Италијани (Italijani)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Сусвет
-! Вселенная
 ! Svemir
 ! Васиона (Vasiona)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Пазваночнік
-! Позвоночник
 ! Kralježnica
 ! Кичма (Kičma)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Паветра
-! Воздух
 ! Zrak
 ! Ваздух (Vazduh)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Адукацыя
-! Образование
 ! Odgoj
 ! Васпитање (Vaspitanje)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Тыдзень
-! Неделя
 ! Tjedan
 ! Седмица (Sedmica)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Гісторыя
-! История
 ! Povijest
 ! Историја (Istorija)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Порткі
-! Штаны
 ! Hlače
 ! Панталоне (Pantalone)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Страўнік
-! Желудок
 ! Trbuh
 ! Стомак (Stomak)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Навука
-! Наука
 ! Znanost
 ! Наука (Nauka)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Асобна
-! Лично
 ! Osobno
 ! Лично (Lično)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Асоба
-! Лицо
 ! Osoba
 ! Лице (Lice)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Аб’яднаныя Нацыі
-! Объединенные Нации
 ! Ujedinjeni Narodi
 ! Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
-! Хлеб (Краюха)
 ! Хлеб
 ! Kruh
@@ Радок 127: / Радок 107: @@
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Штучнае
-! Искусственное
 ! Umjetno
 ! Вештачки (Veštački)
 |---- |- bgcolor="gainsboro"
 ! Крыж
-! Крест
 ! Križ
 ! Крст (Krst)
 |}
-== Спасылкі ==
 {{Interwiki|sh|cэрбскахарвацкай|}}

Славянскія мовы
Гістарычныя †	прабалта-славянская праславянская
Усходнія	старажытнаўсходнеславянская † старабеларуская † старажытнанаўгародская † стараруская † беларуская дыялекты заходнепалеская падляшская руская дыялекты украінская дыялекты русінская
Заходнія	ляхіцкія палабская † польская старапольская † сілезская кашубская славінская † лужыцкія верхняя ніжняя чэшска-славацкія мараўская славацкая чэшская кнааніт †
Паўднёвыя	заходнія сербахарвацкая баснійская сербская харвацкая чарнагорская славенская прэкмурская рэзьянская славянасербская † усходнія стараславянская † царкоўнаславянская балгарская македонская
Змешаныя і піджыны	балачка суржык трасянка панашэму † русенорск † кяхцінская † цыгана-сербская
Штучныя	міжславянская мова панславянскія мовы сібірская мова язычча
Славянскія мікрамовы
† — мёртвыя мовы