Трынітрафенол: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
untagged isolated. |
VladimirZhV (размовы | уклад) дапаўненне, афармленне, без карткі |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Выява:Picric acid.png|right|thumb|200px|Пікрынавая кіслата]] |
[[Выява:Picric acid.png|right|thumb|200px|Пікрынавая кіслата]] |
||
'''2,4,6- |
'''Трынітрафенол, 2,4,6-трынітрафенол''', ''пікрынавая кіслата'' — араматычнае хімічнае злучэнне C<sub>6</sub>H<sub>2</sub>(NO<sub>2</sub>)<sub>3</sub>OH, нітравытворнае [[фенол]]у. Атрыманы ў 1771 годзе {{нп3|Пітэр Вульф|П. Вульфам|en|Peter Woulfe}}<ref name="hem" />. |
||
== Уласцівасці == |
|||
== Фізічныя ўласцівасці == |
|||
Чысты трынітрафенол |
Пры нармальных умовах жоўтае [[Крышталь|крышталічнае]] рэчыва. Добра раствараецца ў канцэнтраванай [[Серная кіслата|сернай кіслаце]] і арганічных растваральніках, мала раствараецца ў вадзе (1,1 % пры 20 °С)<ref name="hem" />. Малекулярная маса 229,11 [[Атамная адзінка масы|а. а. м]]. Чысты трынітрафенол — цвёрдае рэчыва ў выглядзе пласціністых крышталёў ад бясколернага да жоўтага колеру, [[шчыльнасць]] 1813 кг/м³, [[тэмпература плаўлення]] 122,5 °C. Крышталічная сістэма ортарамбічная біпірамідальная. [[Ціск]] пароў пры 195 °C — 2 мм рт. сл., пры 255 °C — 50 мм рт. сл. Шчыльнасць расплаву пры 124 °C 1589 кг/м ³, пры 170 °C — 1513 кг/м³. Гравіметрычная (насыпная) шчыльнасць парашку 900—1000 кг/м³. Парашок добра прэсуецца, асабліва пры падаграванні. Пры ціску прэсавання 4500 кг/см² шчыльнасць 1740 кг/м³, аднак у практыцы з меркаванняў бяспекі прэсуюць пры цісках да 2000 кг/см², пры гэтым шчыльнасць не вышэй за 1630 кг/м³. Пры спакойным астуджэнні расплаву можна атрымаць цвёрдае рэчыва з шчыльнасцю 1580—1610 кг/м³. Чым менш прымешкаў, тым вышэй шчыльнасць сплаўленага трынітрафенолу. |
||
Аказвае раздражняючае ўздзеянне на [[Скура|скуру]]. Атрутнае рэчыва. |
|||
== Выкарыстанне == |
|||
Трынітрафенол доўгі час выкарыстоўваўся ў якасці фарбавальніка воўны, шоўку, скуры і інш.<ref name="hem">[http://www.xumuk.ru/encyklopedia/2/4575.html Артыкул на сайце ХиМиК.ру] {{ref-ru}}</ref> |
|||
Пікрынавая кіслата і яе солі — пікраты — з канца 19<ref name="hem" /> ст. выкарыстоўваюцца ў якасці [[Выбуховае рэчыва|выбуховых рэчываў]]. Таксама выкарыстоўваецца ў [[аналітычная хімія|аналітычнай хіміі]] для вызначэння [[калій|калію]], [[натрый|натрыю]], некаторых [[Бялкі|бялкоў]] і [[Амінакіслоты|амінакіслот]]. Зяўляецца зыходным рэчывам у сінтэзе [[хлорпікрын]]у і пікрамінавай кіслаты, прамежкавым рэчывам у сінтэзе фарбавальнікаў<ref name="hem" />. |
|||
{{зноскі}} |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10 000}} |
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонкі=550|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10 000}} |
||
* Fedoroff, Basil T. et al Enciclopedia of Explosives and Related Items, vol.1—7. — Dover, New Jersey: Picatinny Arsenal. — 1960—1975. — P285-P295. |
* Fedoroff, Basil T. et al Enciclopedia of Explosives and Related Items, vol.1—7. — Dover, New Jersey: Picatinny Arsenal. — 1960—1975. — P285-P295. |
||
== Спасылкі == |
|||
* {{з ВСЭ|http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Тринитрофенол/|title=Тринитрофенол}} |
|||
* [http://www.xumuk.ru/encyklopedia/2/4575.html Артыкул на сайце ХиМиК.ру] {{ref-ru}} |
|||
* [http://slovari.yandex.ru/~книги/Военная%20энциклопедия/Пикриновая%20кислота/ Военная энциклопедия: [В 18 т.] / Под ред. В. Ф. Новицкого и др. — СПб.: Т-во И. Д. Сытина, 1911—1915.] |
|||
* {{Commons|Category:Picric acid}} |
|||
{{без карткі|Рэчыва}} |
|||
[[Катэгорыя:Фенолы]] |
[[Катэгорыя:Фенолы]] |
||
[[Катэгорыя:Нітразлучэнні]] |
[[Катэгорыя:Нітразлучэнні]] |
Версія ад 20:03, 5 ліпеня 2014
Трынітрафенол, 2,4,6-трынітрафенол, пікрынавая кіслата — араматычнае хімічнае злучэнне C6H2(NO2)3OH, нітравытворнае фенолу. Атрыманы ў 1771 годзе П. Вульфам[1].
Уласцівасці
Пры нармальных умовах жоўтае крышталічнае рэчыва. Добра раствараецца ў канцэнтраванай сернай кіслаце і арганічных растваральніках, мала раствараецца ў вадзе (1,1 % пры 20 °С)[1]. Малекулярная маса 229,11 а. а. м. Чысты трынітрафенол — цвёрдае рэчыва ў выглядзе пласціністых крышталёў ад бясколернага да жоўтага колеру, шчыльнасць 1813 кг/м³, тэмпература плаўлення 122,5 °C. Крышталічная сістэма ортарамбічная біпірамідальная. Ціск пароў пры 195 °C — 2 мм рт. сл., пры 255 °C — 50 мм рт. сл. Шчыльнасць расплаву пры 124 °C 1589 кг/м ³, пры 170 °C — 1513 кг/м³. Гравіметрычная (насыпная) шчыльнасць парашку 900—1000 кг/м³. Парашок добра прэсуецца, асабліва пры падаграванні. Пры ціску прэсавання 4500 кг/см² шчыльнасць 1740 кг/м³, аднак у практыцы з меркаванняў бяспекі прэсуюць пры цісках да 2000 кг/см², пры гэтым шчыльнасць не вышэй за 1630 кг/м³. Пры спакойным астуджэнні расплаву можна атрымаць цвёрдае рэчыва з шчыльнасцю 1580—1610 кг/м³. Чым менш прымешкаў, тым вышэй шчыльнасць сплаўленага трынітрафенолу.
Аказвае раздражняючае ўздзеянне на скуру. Атрутнае рэчыва.
Выкарыстанне
Трынітрафенол доўгі час выкарыстоўваўся ў якасці фарбавальніка воўны, шоўку, скуры і інш.[1] Пікрынавая кіслата і яе солі — пікраты — з канца 19[1] ст. выкарыстоўваюцца ў якасці выбуховых рэчываў. Таксама выкарыстоўваецца ў аналітычнай хіміі для вызначэння калію, натрыю, некаторых бялкоў і амінакіслот. Зяўляецца зыходным рэчывам у сінтэзе хлорпікрыну і пікрамінавай кіслаты, прамежкавым рэчывам у сінтэзе фарбавальнікаў[1].
Зноскі
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 550. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0251-2 (Т. 15).
- Fedoroff, Basil T. et al Enciclopedia of Explosives and Related Items, vol.1—7. — Dover, New Jersey: Picatinny Arsenal. — 1960—1975. — P285-P295.
Спасылкі
- Тринитрофенол (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
- Артыкул на сайце ХиМиК.ру (руск.)
- Военная энциклопедия: [В 18 т. / Под ред. В. Ф. Новицкого и др. — СПб.: Т-во И. Д. Сытина, 1911—1915.]
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Трынітрафенол
Для гэтага артыкула не запоўнены шаблон-картка {{Рэчыва}}. |