Чорная смерць

Пітэр Брэйгель Старэйшы. «Трыўмф смерці». 1562 г. Прада

«Чорная смерць» («чорны мор») — пандэмія чумы, якая працякала пераважна ў бубоннай форме і занесенай з Усходняга Кітая, якая прайшла па Еўропе ў сярэдзіне XIV стагоддзя (1346-1351). Узбуджальнікам бубоннай чумы з'яўляецца чумная палачка. Смяротнасць пры бубоннай форме чумы вагаецца ад 27 да 95% (калі не праводзіцца лячэнне). Ва ўмовах сучаснай тэрапіі смяротнасць пры бубоннай форме не перавышае 5-10%, але і пры іншых формах працэнт выздараўлення досыць высокі, калі лячэнне пачалі рана.

Гісторыя

Прадвеснікам «чорнай смерці» паслужыла ўспышка эпідэміі (каля 1050 г.) у старой эндэмічнай вобласці — у Месапатаміі. Паступова чума стала распаўсюджвацца спачатку ва ўсходнім напрамку — у перыяд з 1100 па 1200 г. эпідэміі адзначаліся ў Індыі, Сярэдняй Азіі і Кітаі, але пракралася таксама ў Сірыю і Егіпет. У гэты час удзельнікі пятага крыжовага паходу трапляюць у Егіпце ў самыя зачумленныя раёны. Гэта паскорыла пранікненне чумы ў Еўропу.

Мяркуецца, што тая ж самая хвароба вярталася ў Еўропу кожнае пакаленне з рознымі ступенямі інтэнсіўнасці і смяротнасці да 1700-х. Вядомыя познія эпідэміі чумы ўключаюць: італьянскую эпідэмію 1629—1631, «Вялікую эпідэмію Лондана» (1665—1666), "Вялікую эпідэмію Вены (1679)", «Вялікую эпідэмію Марселю» ў 1720—1722 і чуму ў Маскве ў 1771. Асобныя рэгіёны Венгрыі і цяперашняй Бельгіі (Брабант, Эно, Лімбург), а таксама наваколлі горада Сант'яга-дэ-Кампастэла у Іспаніі, былі незакрануты па невядомых прычынах (хоць гэтыя вобласці былі закрануты іншай эпідэміяй ў 1360—1363 і пазней на працягу шматлікіх вяртанняў бубоннай эпідэміі).