Мінахасы: Розніца паміж версіямі

	Мінахасы ; (Minahasa)
Агульная колькасць	1 521 000 ў Інданезіі (2014 г.)
Рэгіёны пражывання	Інданезія
Мова	мовы мінахаса, малайская мова
Рэлігія	хрысціянства, іслам, культ продкаў
Блізкія этнічныя групы	гарантала, вісая, мангандаві

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 01:34, 1 верасня 2014

Мінаха́сы або мінаха́са (саманазва Minahasa) — аўстранезійскі народ, карэнныя насельнікі Паўночнага Сулавесі ў Інданезіі. Агульная колькасць (2014 г.) - 1 521 000 чал.^[1]

Гісторыя

Паводле лігвістычным данным, мінахасы маюць супольнае паходжанне з аўстранезійскімі народамі Філіпінскіх астравоў і поўначы вострава Сулавесі^[2]. Фарміраванне адзінага народа адбывалася ў складаных гістарычных умовах. Згодна паданням, у 670 г. на землях сучасных мінахасаў была сфарміравана канфедэрацыя розных плямён^[3], якія захоўвалі свае мовы, звычаі і кіраванне. Археолагі выявілі магільні правыдыроў IX ст., якія сведчаць пра тое, што на паўночным ўзбярэжжы сапраўды мелася адносна развітае грамадства з сацыяльным расслаеннем.

У XVI - першай палове XVII стст. мінахасы актыўна кантактавалі з партугальскімі гандлярамі і іспанскімі каланістамі. У 1623 г. іспанцы заснавалі ў Паўночным Сулавесі крэпасць Манада^[4] і пачалі распаўсюджваць каталіцызм. Адносіны з іспанцамі мелі складаны характар. З аднаго боку, меліся ўстойлівыя гандлёвыя адносіны, мінахасы запазычылі ў еўрапейцаў такія сельскагаспадарчыя культуры, як кукуруза і кава, з'явіўся пласт іспана-мінахаскіх крэолаў. Прыняцце хрысціянства садзейнічала далейшаму адасабленню мінахасаў ад іншых насельнікаў Сулавесі, што спавядалі іслам. Аднак правадыры мінахаса супраціўляліся спробам каланістаў усталяваць палітычны кантроль над іх землямі. Змяненне сітуацыі на суседніх Малукскіх астравах, адкуль вывозіліся ў Еўропу спецыі, прывяло да хуткага заняпаду іспанскай калоніі. Гэта выкарысталі ў сваіх мэтах галандцы. У 1657 г. яны дамовіліся з правадыром Манада аб пабудове сваёй крэпасці, якая пазней атрымала назву Ратэрдам. У 1679 г. было падпісана саюзнае пагадненне з правадырамі канфедэрацыі.

Першапачаткова палітыка галандскіх каланізатараў на поўначы Сулавесі не мела гвалтоўнага характара. Яны не абмяжоўвалі мясцовае самакіраванне, аказвалі ваенную падтрымку тубыльцам супраць мусульманскіх піратаў, вялі гандаль, наймалі мінахасаў у каланіяльную армію. Каланіяльная адміністрацыя з'явілася толькі ў 1888 г. Для ўкаранення хрысціянства былі запрошаны нямецкія пратэстанцкія місіянеры^[5]. У другой палове XIX ст. яны стварылі сетку сучасных школ з выкладаннем на малайскай мове. Вучні мелі магчымасць зрабіць сабе кар'еру ў арміі або ў адміністрацыі. Такім чынам з'явіўся пласт мясцовага насельніцтва, якое ахвотна супрацоўнічала з еўрапейцамі і прама не атаесамляла сябе з традыцыйнымі коламі правадыроў. У 1889 г., калі на поўначы Сулавесі было знойдзена золата, генерал-губернатар фактычна скасаваў дамову з правадырамі і ўвёў прамое кіраванне^[6].

Мовы

Мінахасы размаўляюць на 8 аўстранезійскіх мовах, якія ўваходзяць у асобную групу мінахаса^[7]. У сярэднявеччы склалася піктаграфічная пісьмовасць^[8], на якой пісалі на магільнях правадыроў. У нашы дні найчасцей выкарыстоўваецца лацінка. У раёне Манада пашыраны мясцовы дыялект малайскай мовы, сфарміраваны ў XIX ст.^[9], на якім існуе прафесійная літаратура.

Зноскі

Спасылкі

[1] Minahasa-Sangir of Sulawesi

[2] Minahasan

[3] History - Ancient Times

[4] History of the city of Manado

[5] Jan Sihar Aritonang, Karel Adriaan Steenbrink, A History of Christianity in Indonesia. — BRILL, 2008. P.181

[6] History Timeline

[7] Languages in North Sulawesi

[8] ESCRITURA MINAHASA

[9] Jack Prentice, Manado Malay: Product and agent of language change. // Language Contact and Change in the Austronesian World. / Ed. by Thomas Edward Dutton, Darrell T. Tryon. - Walter de Gruyter, 1994

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Радок 17: / Радок 17: @@
 У [[16 стагоддзе|XVI]] - першай палове [[17 стагоддзе|XVII]] стст. мінахасы актыўна кантактавалі з [[партугальцы|партугальскімі]] гандлярамі і [[Іспанія|іспанскімі]] каланістамі. У [[1623]] г. іспанцы заснавалі ў Паўночным Сулавесі крэпасць [[горад Манада|Манада]]<ref>[http://ojhanhome.com/history-of-the-city-of-manado/ History of the city of Manado]</ref> і пачалі распаўсюджваць [[каталіцызм]]. Адносіны з іспанцамі мелі складаны характар. З аднаго боку, меліся ўстойлівыя гандлёвыя адносіны, мінахасы запазычылі ў еўрапейцаў такія сельскагаспадарчыя культуры, як [[кукуруза]] і [[кафейнае дрэва|кава]], з'явіўся пласт іспана-мінахаскіх [[крэолы|крэолаў]]. Прыняцце [[хрысціянства]] садзейнічала далейшаму адасабленню мінахасаў ад іншых насельнікаў Сулавесі, што спавядалі [[іслам]]. Аднак правадыры мінахаса супраціўляліся спробам каланістаў усталяваць палітычны кантроль над іх землямі. Змяненне сітуацыі на суседніх [[Малукскія астравы|Малукскіх астравах]], адкуль вывозіліся ў Еўропу [[спецыі]], прывяло да хуткага заняпаду іспанскай калоніі. Гэта выкарысталі ў сваіх мэтах [[Нідэрланды|галандцы]]. У [[1657]] г. яны дамовіліся з правадыром Манада аб пабудове сваёй крэпасці, якая пазней атрымала назву Ратэрдам. У [[1679]] г. было падпісана саюзнае пагадненне з правадырамі канфедэрацыі.
-Палітыка галандскіх каланізатараў на поўначы Сулавесі не мела гвалтоўнага характара. Яны не абмяжоўвалі мясцовае самакіраванне, аказвалі ваенную падтрымку мінахасаў супраць мусульманскіх [[пірацтва|піратаў]], вялі гандаль, наймалі мінахасаў у каланіяльную армію. З пачатку [[19 стагоддзе|XIX]] ст. пры падтрымцы каланіяльнай адміністрацыі на Сулавесі працавалі [[немцы|нямецкія]] [[пратэстантызм|пратэстанцкія]] місіянеры<ref>[http://books.google.by/books?id=cUoGJSs9yOUC&dq=German+missionaries+Sulawesi&source=gbs_navlinks_s Jan Sihar Aritonang, Karel Adriaan Steenbrink, A History of Christianity in Indonesia. — BRILL, 2008.] P.181</ref>. Яны стварылі сетку школ, дзе выкладалі веды на [[малайская мова|малайскай мове]]. Вучні мелі магчымасць працягваць сваю адукацыю нават у Еўропе. Такім чынам, ужо ў XIX - пач. XX стст. сярод мінахаса склаўся новы пласт інтэлектуалаў, якія ахвотна супрацоўнічалі з еўрапейцамі і прама не атаесамлялі сябе з традыцыйнымі коламі правадыроў.
+Першапачаткова [[палітыка]] галандскіх каланізатараў на поўначы Сулавесі не мела гвалтоўнага характара. Яны не абмяжоўвалі мясцовае самакіраванне, аказвалі ваенную падтрымку тубыльцам супраць мусульманскіх [[пірацтва|піратаў]], вялі гандаль, наймалі мінахасаў у каланіяльную армію. Каланіяльная адміністрацыя з'явілася толькі ў [[1888]] г. Для ўкаранення хрысціянства былі запрошаны [[немцы|нямецкія]] [[пратэстантызм|пратэстанцкія]] місіянеры<ref>[http://books.google.by/books?id=cUoGJSs9yOUC&dq=German+missionaries+Sulawesi&source=gbs_navlinks_s Jan Sihar Aritonang, Karel Adriaan Steenbrink, A History of Christianity in Indonesia. — BRILL, 2008.] P.181</ref>. У другой палове [[19 стагоддзе|XIX]] ст. яны стварылі сетку сучасных школ з выкладаннем на [[малайская мова|малайскай мове]]. Вучні мелі магчымасць зрабіць сабе кар'еру ў арміі або ў адміністрацыі. Такім чынам з'явіўся пласт мясцовага насельніцтва, якое ахвотна супрацоўнічала з еўрапейцамі і прама не атаесамляла сябе з традыцыйнымі коламі правадыроў. У [[1889]] г., калі на поўначы Сулавесі было знойдзена [[золата]], генерал-губернатар фактычна скасаваў дамову з правадырамі і ўвёў прамое кіраванне<ref>[http://www.theminahasa.net/history/history/index08.html History Timeline]</ref>.
 == Мовы ==