Пярэсна еўрапейская: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
VladimirZhV (размовы | уклад) →Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне: у Чырвонай кнізе |
VladimirZhV (размовы | уклад) дапаўненне |
||
Радок 27: | Радок 27: | ||
|tpl = kew-2514617 |
|tpl = kew-2514617 |
||
}} |
}} |
||
{{Чырвоная кніга Беларусі|расліна|20|IV}} |
|||
'''Пярэсна еўрапейская''' (''Trollius europaeus'') — [[травяністая расліна]], якая расце ў [[Еўропа|Еўропе]] і [[Заходняя Сібір|Заходняй Сібіры]] у асноўным на [[узлесак|узлесках]] змешаных [[лес|лясоў]], сырых лясных палянах і [[луг]]ах; [[Біялагічны від|від]] [[род]]у {{bt-bellat||Trollius}} сямейства {{bt-bellat|Казяльцовыя|Ranunculaceae}}. |
'''Пярэсна еўрапейская''' (''Trollius europaeus'') — [[травяністая расліна]], якая расце ў [[Еўропа|Еўропе]] і [[Заходняя Сібір|Заходняй Сібіры]] у асноўным на [[узлесак|узлесках]] змешаных [[лес|лясоў]], сырых лясных палянах і [[луг]]ах; [[Біялагічны від|від]] [[род]]у {{bt-bellat||Trollius}} сямейства {{bt-bellat|Казяльцовыя|Ranunculaceae}}. |
||
Радок 43: | Радок 44: | ||
== Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне == |
== Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне == |
||
Від занесены ў [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь]]<ref name="rb">[http://redbook.minpriroda.gov.by/plantsinfo.html?id=20 Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь]</ref>. Ахоўваецца ў Польшчы<ref name="rb" />. |
Від занесены ў [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь]]<ref name="rb">[http://redbook.minpriroda.gov.by/plantsinfo.html?id=20 Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь]</ref>. Ахоўваецца ў [[Польшча|Польшчы]]<ref name="rb" />. |
||
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара<ref>{{кніга|аўтар=Абрикосов Х. Н. и др.|частка=Купальница|загаловак=Словарь-справочник пчеловода|спасылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|адказны=Сост. Федосов Н. Ф.|месца=М.|выдавецтва=Сельхозгиз|год=1955|старонкі=161}}</ref>. |
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара<ref>{{кніга|аўтар=Абрикосов Х. Н. и др.|частка=Купальница|загаловак=Словарь-справочник пчеловода|спасылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|адказны=Сост. Федосов Н. Ф.|месца=М.|выдавецтва=Сельхозгиз|год=1955|старонкі=161}}</ref>. |
||
Радок 72: | Радок 73: | ||
== Пярэсна еўрапейская ў культуры == |
== Пярэсна еўрапейская ў культуры == |
||
Расліна была абрана {{нп3|Кветка года ў Германіі|кветкай 1995 года ў Германіі|en|Flower of the Year Campaign in Germany}}Выяву пярэсны еўрапейскай змяшчалі на паштовых марках Беларусі і Германіі. |
Расліна была абрана {{нп3|Кветка года ў Германіі|кветкай 1995 года ў Германіі|en|Flower of the Year Campaign in Germany}}Выяву пярэсны еўрапейскай змяшчалі на паштовых марках Беларусі<ref>[http://shoskin.by/product/redkie-vidy-tsvetov-zanesennye-v-krasnuyu-knigu-belarusi-kupalnitsa-evropeiskaya-iris-sibirs Сайт «Филателия Республики Беларусь “Shoskin”»]</ref> і Германіі. |
||
{{Фотарадок|2003. Stamp of Belarus 0507.jpg|ш1=160|Stamps of Germany (DDR) 1969, MiNr 1458.jpg|ш2=138|DBP 1975 868 Wohlfahrt Alpenblumen.jpg|ш3=141|тэкст=Паштовая марка Беларусі, паштовыя маркі Германіі|color=#DDEEDD}} |
{{Фотарадок|2003. Stamp of Belarus 0507.jpg|ш1=160|Stamps of Germany (DDR) 1969, MiNr 1458.jpg|ш2=138|DBP 1975 868 Wohlfahrt Alpenblumen.jpg|ш3=141|тэкст=Паштовая марка Беларусі, паштовыя маркі Германіі|color=#DDEEDD}} |
Версія ад 20:46, 16 кастрычніка 2014
Пярэсна еўрапейская | |||||||||||||||||||
Пярэсна еўрапейская. Агульны выгляд квітнеючай расліны | |||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
|
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. IV катэгорыя (NT) |
Пярэсна еўрапейская (Trollius europaeus) — травяністая расліна, якая расце ў Еўропе і Заходняй Сібіры у асноўным на узлесках змешаных лясоў, сырых лясных палянах і лугах; від роду Trollius сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).
Біялагічнае апісанне
Травяністая шматгадовая расліна. У залежнасці ад умоў пражывання яе вышыня вар'іруе ад 20 см (у тундры) да 1 м (пры культываванні ў спрыяльных умовах).
Лісце ў гэтай расліны двух тыпаў: сцябловае і прыкаранёвае. Сцябловыя лісты размяшчаюцца ў верхняй траціне кветаносных парасткаў. Прыкаранёвыя сабраны ў разетку ля аснавання сцябла і маюць пальчатараздзельную форму.
Кветкі буйныя шарападобныя, злёгку духмяныя, да 5 см дыяметрам, з 10-20 чашалісцікамі. Іх колер вар'іруе ад бледна-жоўтага да залаціста-жоўтага. Пялёсткі па памеры не перавышаюць чашалісцікі, але маюць больш інтэнсіўную аранжавую афарбоўку. Цвіценне ў цэнтральных раёнах Расіі адбываецца ў канцы мая — пачатку чэрвеня.
Формула кветкі: [3].
Плод — лістоўка з маленькім, крута загорнутым ўнутр носікам.
Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне
Від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь[4]. Ахоўваецца ў Польшчы[4].
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара[5].
Фармалагічныя ўласцівасці
У свежай траве змяшчаецца протаанемін, сляды іншых алкалоідаў, сапаніны, вітамін C, арганічныя кіслоты, дубільныя рэчывы.
Ужыванне ў народнай медыцыне
У народнай медыцыне Беларусі выкарыстоўваюць траву пры страўнікавых захворваннях. Ва Украіне — вонкава пры нарывах.
Дэкаратыўная расліна
Слева направа: лісце, кветка, плады
|
Арыгінальная прыгажосць кветак гэтай расліны з'яўляецца прычынай зрыву іх у вялікай колькасці на букеты, у выніку чаго яе становіцца ўсё менш.
Цёплы, сонечны колер кветак пярэсны робіць іх асабліва жаданымі ў садах і парках, на берагах вадаёмаў, ручаёў.
Размнажэнне
Размножваецца вегетатыўна і насеннем, якое мэтазгодна высейваць пад зіму — тады ўсходы з'яўляюцца вясной Цвіце на другі год жыцця. Лепш расце на ўрадлівых шчыльных глебах.
Нарыхтоўка
Траву нарыхтоўваюць падчас цвіцення, сушаць на гарышчы пры добрай вентыляцыі.
Пярэсна еўрапейская ў культуры
Расліна была абрана кветкай 1995 года ў Германіі Выяву пярэсны еўрапейскай змяшчалі на паштовых марках Беларусі[6] і Германіі.
Паштовая марка Беларусі, паштовыя маркі Германіі
|
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Экофлора Украины = Екофлора України (укр.) / Відпов. редактор Я. П. Дідух. — Київ: Фітосоціоцентр, 2004. — Т. 2. — С. 16. — 480 с.
- ↑ а б Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь
- ↑ Абрикосов Х. Н. и др. Купальница // Словарь-справочник пчеловода / Сост. Федосов Н. Ф.. — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 161.
- ↑ Сайт «Филателия Республики Беларусь “Shoskin”»
Літаратура
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 619. Trollius europaeus L. — Купальница европейская // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 234. — ISBN 9-87317-128-9.
- В. И. Чопик, Л. Г. Дудченко, А. Н. Краснова; «Дикорастущие полезные растения Украины» Справочник; Киев, Наукова думка, 1983
Спасылкі
- Купальница европейская в Энциклопедии декоративных садовых растений (Праверана 18 верасня 2011) (руск.)