Лівонскі ордэн: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
| Радок 5: | Радок 5: | ||
Створаны ў [[1202]] г. у вусці [[Рака Заходняя Дзвіна|р. Дзвіна]] біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся ''Браты рыцарства Хрыстовага'' ({{lang-la|Fratres militae Christi}}). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод [[Лівы|ліваў]], [[Латгалы|латгалаў]] і [[Эсты|эстаў]]. |
Створаны ў [[1202]] г. у вусці [[Рака Заходняя Дзвіна|р. Дзвіна]] біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся ''Браты рыцарства Хрыстовага'' ({{lang-la|Fratres militae Christi}}). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод [[Лівы|ліваў]], [[Латгалы|латгалаў]] і [[Эсты|эстаў]]. |
||
У [[1205]] г. Папа Рымскі [[Інакенцій III, Папа Рымскі|Інакенцій III]] зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна |
У [[1205]] г. Папа Рымскі [[Інакенцій III, Папа Рымскі|Інакенцій III]] зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў - крыжакі). Вяваў з Літвой, Псковам, Ноўгарадам. Артымаў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на [[бітва на Чудскім возеры|Чудскім возеры]] [[1242]], [[бітва пры Дурбе]] [[1260]] і інш.). У [[Лівонская вайна|Лівонскай вайне]] разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны. |
||
Патрываў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на [[бітва на Чудскім возеры|Чудскім возеры]] [[1242]], [[бітва пры Дурбе]] [[1260]] і інш.). У [[Лівонская вайна|Лівонскай вайне]] разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны. |
|||
== Лівонская вайна і заняпад ордэна == |
== Лівонская вайна і заняпад ордэна == |
||
Версія ад 19:02, 31 кастрычніка 2014
Лівонскі ордэн (лац.: Fratres miliciae Christi de Livonia, ням.: Bruder der Ritterschaft Christi von Livland) — каталіцкая дзяржава і ваенная арганізацыя рыцараў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх земля (Інфлянтаў) у XIII — XVI стст.
Створаны ў 1202 г. у вусці р. Дзвіна біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся Браты рыцарства Хрыстовага (лац.: Fratres militae Christi). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод ліваў, латгалаў і эстаў.
У 1205 г. Папа Рымскі Інакенцій III зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў - крыжакі). Вяваў з Літвой, Псковам, Ноўгарадам. Артымаў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на Чудскім возеры 1242, бітва пры Дурбе 1260 і інш.). У Лівонскай вайне разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны.
Лівонская вайна і заняпад ордэна
Мір апынуўся нетрывалым, і ў 1444 успыхнула вайна Лівоніі з Ноўгарадам і Псковам, якая доўжылася да 1448.
У 1492 для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці Нарвы быў заснаваны Івангорад.
У 1500 быў складзена антымаскоўскі дагавор паміж ВКЛ і Лівонскім ордэнам. Падчас вайны 1501—1503 гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля Дэрпта).
У 1557 г. Іван IV узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім паслом у прыёме. Ордэн быў разгромлены і ліквідаваны ў Лівонскай вайне рускімі войскамі ў 1561.
Апошні гросмайстар Готхард Кетлер, не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па Віленскай дамове прыняў (1561) тытул герцага і тым самым паклаў канец існавання Ордэна.
