Куявія: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
clean up, replaced: навроцл → наўроцл (4) using AWB |
||
Радок 5: | Радок 5: | ||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў [[960-я|960-х]] гг. пры князі [[Мешка I]]. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі [[Баляслаў III Крывавусты|Баляслава III Крывавустага]] Куявія першапачаткова патрапіла ў склад [[Мазавецкае княства|Мазавецкага княства]], а ў [[1194]] г. утварылася самастойнае '''Куяўскае княства''' на чале з князем [[Лешак II Белы|Лешкам II Белым]]. У [[1202]]—[[1234]] г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазовіі, кіраўнік якой [[Конрад I, князь Мазовіі|Конрад I]] у [[1226]] г. запрасіў у свае ўладанні [[Тэўтонскі ордэн]]. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у [[Добжынская зямля|Добжынскай зямлі]]. У другой палове [[XIII]] стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў [[ |
Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў [[960-я|960-х]] гг. пры князі [[Мешка I]]. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі [[Баляслаў III Крывавусты|Баляслава III Крывавустага]] Куявія першапачаткова патрапіла ў склад [[Мазавецкае княства|Мазавецкага княства]], а ў [[1194]] г. утварылася самастойнае '''Куяўскае княства''' на чале з князем [[Лешак II Белы|Лешкам II Белым]]. У [[1202]]—[[1234]] г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазовіі, кіраўнік якой [[Конрад I, князь Мазовіі|Конрад I]] у [[1226]] г. запрасіў у свае ўладанні [[Тэўтонскі ордэн]]. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у [[Добжынская зямля|Добжынскай зямлі]]. У другой палове [[XIII]] стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў [[Інаўроцлаў|Інаўроцлаве]] і [[Бжэсць-Куяўскі|Брэсце Куяўскім]] адпаведна. Князю [[Уладзіслаў I Лакеток|Уладзіславу Лакетку Куяўскаму]] атрымалася ў [[1306]] г. далучыць [[Малая Польшча|Малую Польшчу]], а ў [[1314]] г. [[Вялікая Польшча|Вялікую Польшчу]], адрадзіўшы такім чынам адзіную Польскую дзяржаву. У [[1320]] г. Уладзіслаў быў каранаваны як караль Польшчы. |
||
У [[1332]] г. большая частка Куявіі была заваявана рыцарамі Тэўтонскага ордэна, аднак паступова польскія каралі выцеснілі адтуль немцаў і аднавілі ўладу над рэгіёнам. Пасля [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] у [[1772]]—[[1793]] Куявія ўвайшла ў склад [[Прусія|Прусіі]]. У перыяд [[Напалеон I|напалеонаўскіх войн]] тэрыторыя ўваходзіла ў [[Варшаўскае герцагства|герцагства Варшаўскае]] ([[1807]]—[[1815]] гг.), а пасля [[Венскі кангрэс|Венскага кангрэса]] ([[1814]]—[[1815]] гг.) большая частка Куявіі ([[Быдгашч]], [[ |
У [[1332]] г. большая частка Куявіі была заваявана рыцарамі Тэўтонскага ордэна, аднак паступова польскія каралі выцеснілі адтуль немцаў і аднавілі ўладу над рэгіёнам. Пасля [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] у [[1772]]—[[1793]] Куявія ўвайшла ў склад [[Прусія|Прусіі]]. У перыяд [[Напалеон I|напалеонаўскіх войн]] тэрыторыя ўваходзіла ў [[Варшаўскае герцагства|герцагства Варшаўскае]] ([[1807]]—[[1815]] гг.), а пасля [[Венскі кангрэс|Венскага кангрэса]] ([[1814]]—[[1815]] гг.) большая частка Куявіі ([[Быдгашч]], [[Інаўроцлаў]]) была далучана да Прусіі (пазней - [[Германія|Германіі]]), а вобласць [[Улацлавак|Улацлаўка]] на ўсходзе — да [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. З [[1918]] г. Куявія — у складзе [[Польшча|Польскай рэспублікі]]. |
||
'''Князі Куявіі''': |
'''Князі Куявіі''': |
||
Радок 22: | Радок 22: | ||
* [[Быдгашч]] (370 тыс. чал.) |
* [[Быдгашч]] (370 тыс. чал.) |
||
* [[Улацлавак]] (123 тыс. чал.) |
* [[Улацлавак]] (123 тыс. чал.) |
||
* [[ |
* [[Інаўроцлаў]] (80 тыс. чал.) |
||
У наш час Куявія ўваходзіць у склад тэрыторыі [[Куяўска-Паморскае ваяводства|Куяўска-Паморскага ваяводства]]. |
У наш час Куявія ўваходзіць у склад тэрыторыі [[Куяўска-Паморскае ваяводства|Куяўска-Паморскага ваяводства]]. |
||
[[Катэгорыя:Гістарычныя |
[[Катэгорыя:Гістарычныя вобласці Польшчы]] |
Версія ад 12:52, 4 снежня 2014
- Гэта артыкул пра гістарычную вобласць Польшчы. Пра ўсходнеславянскае аб'яднанне IX стагоддзі гл. артыкул Куябія
Куявія (польск.: Kujawy) — гістарычная вобласць на поўначы Польшчы, у двурэчча рэк Вісла і Ноцець, на захад ад Мазовіі і поўнач ад Вялікай Польшчы.
Гісторыя
Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў 960-х гг. пры князі Мешка I. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі Баляслава III Крывавустага Куявія першапачаткова патрапіла ў склад Мазавецкага княства, а ў 1194 г. утварылася самастойнае Куяўскае княства на чале з князем Лешкам II Белым. У 1202—1234 г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазовіі, кіраўнік якой Конрад I у 1226 г. запрасіў у свае ўладанні Тэўтонскі ордэн. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у Добжынскай зямлі. У другой палове XIII стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў Інаўроцлаве і Брэсце Куяўскім адпаведна. Князю Уладзіславу Лакетку Куяўскаму атрымалася ў 1306 г. далучыць Малую Польшчу, а ў 1314 г. Вялікую Польшчу, адрадзіўшы такім чынам адзіную Польскую дзяржаву. У 1320 г. Уладзіслаў быў каранаваны як караль Польшчы.
У 1332 г. большая частка Куявіі была заваявана рыцарамі Тэўтонскага ордэна, аднак паступова польскія каралі выцеснілі адтуль немцаў і аднавілі ўладу над рэгіёнам. Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай у 1772—1793 Куявія ўвайшла ў склад Прусіі. У перыяд напалеонаўскіх войн тэрыторыя ўваходзіла ў герцагства Варшаўскае (1807—1815 гг.), а пасля Венскага кангрэса (1814—1815 гг.) большая частка Куявіі (Быдгашч, Інаўроцлаў) была далучана да Прусіі (пазней - Германіі), а вобласць Улацлаўка на ўсходзе — да Расійскай імперыі. З 1918 г. Куявія — у складзе Польскай рэспублікі.
Князі Куявіі:
- Лешак II Белы (1194—1202)
- Конрад I (1202—1233)
- Казімір I (польск.) (1233—1267)
- Лешак III Чорны (1267—1288)
- Уладзіслаў I Лакеток (1267—1333)
Геаграфія
Куявія знаходзіцца на тэрыторыі прыбалтыйскіх нізін. Найбуйнейшыя рэкі — Вісла на ўсходзе і Ноцець на захадзе і поўдні.
Найбуйнейшыя гарады (даныя на 2004 г.):
- Быдгашч (370 тыс. чал.)
- Улацлавак (123 тыс. чал.)
- Інаўроцлаў (80 тыс. чал.)
У наш час Куявія ўваходзіць у склад тэрыторыі Куяўска-Паморскага ваяводства.