Педагогіка

Педагог і вучні на занятках

Педагогіка (стар.-грэч. Παιδαγωγική — мастацтва выхавання, ад παῖς — дзіця і ἄγω — вяду) — навука аб выхаванні, навучанні і адукацыі чалавека. Педагогіка даследуе працэс мэтанакіраванага развіцця і фарміравання ва ўмовах яе выхавання, адукацыі і навучання; з'яўляецца навучальным прадметам сярэдніх спецыяльных і вышэйшых навучальных устаноў, якія рыхтуюць настаўнікаў, выкладчыкаў, выхавальнікаў.

Прадмет і задачы

Педагогіка вывучае аб'ектыўныя сувязі паміж развіццём асобы і знешнімі фактарамі (выхаванне, асвета, навучанне), распрацоўвае тэорыю і методыку выхавання. Разглядае фарміраванне асобы ў асноўных сферах яе жыццядзейнасці (сям'я, калектыў, грамадства і інш.). Уключае педагагічныя навукі: агульную педагогіку, пераддашкольную, дашкольную, школьную, сямейную, спецыяльную, параўнальную, вытворчую, прафтэхпадрыхтоўчую, вышэйшай школы, ваенную, спартыўную, інжынерную, сацыяльную, андрагогіку (тэорыя і практыка выхавання і адукацыі дарослых), гісторыю педагогікі. і інш.

Гістарычная даведка

Слова «педагогіка» паходзіць ад грэчаскага παιδαγωγική, што азначае літаральна «дзетаваджэнне». У Старажытнай Грэцыі «педагог» - раб, які назіраў за дзіцем, адказваў за наведванне ім школы (часта - няздольны да фізічнай працы). Развіццё педагогікі неаддзельна ад гісторыі чалавецтва. Педагагічная думка зарадзілася і на працягу тысячагоддзяў развівалася ў старажытнагрэчаскай, старажытнаўсходніх і сярэднявечнай тэалогіі і філасофіі. Упершыню педагогіка вылучыць з сістэмы філасофскіх ведаў у пачатку XVII ст. англійскім філосафам і прыродазнаўцам Фрэнсісам Бэканам і замацавана як навука працамі чэшскага педагога Яна Амоса Каменскага. У працы «Вялікая дыдакгыка» ён разгледзеў асноўныя праблемы адукацыі і выхавання, упершыню падкрзсліў прынцыпы дыдактыкі і асновы прыродазгоднага выхавання дзіцяці, заклаў базіс класна-ўрочнай сістэмы навучання ў школе. Уклад у педагогіку зрабілі Дж. Лок, Ж.-Ж. Русо, І. Г. Песталоці, І. Ф. Гербарт, А. Дыстэрвег, К. Ушынскі і інш.

Да цяперашняга часу педагогіка з'яўляецца шматгаліновай навукай, якая функцыянуе і развіваецца ў цеснай узаемасувязі з іншымі навукамі.

Літаратура

• Вадзінскі Д. Асновы педагогікі вышэйшай школы. Мн., 1993.
• Кулінковіч К. Гісторыя педагогікі. Мн., 1995.
• Кулінковіч К. Этнічная педагогіка беларусаў. Мн., 1993.
• Навумчык В. Педагогіка // БЭ ў 18 т. Т. 12. Мн., 2001.
• Снапкоўская С. Гісторыя адукацыі і педагагічнай думкі Беларусі (60-я г. XIX — пачатак XX ст.). Мн., 2001.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Педагогіка