Алексантэры Ахола-Вало: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
др →Спасылкі: выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB |
||
Радок 52: | Радок 52: | ||
* [http://www.artmuseum.by/by/vyst/m%D1%96nulyiya-vyista%D1%9Ek%D1%96/pramen Да 110-годдзя з дня нараджэння Аляксандра (Алексантэры) Пятровіча Ахола-Вало (1900–1997)] |
* [http://www.artmuseum.by/by/vyst/m%D1%96nulyiya-vyista%D1%9Ek%D1%96/pramen Да 110-годдзя з дня нараджэння Аляксандра (Алексантэры) Пятровіча Ахола-Вало (1900–1997)] |
||
* [http://pda.sb.by/post/96216/ Сын трох народаў] |
* [http://pda.sb.by/post/96216/ Сын трох народаў] |
||
[[Катэгорыя:Асобы]] |
[[Катэгорыя:Асобы]] |
||
Радок 59: | Радок 61: | ||
{{painter-stub}} |
{{painter-stub}} |
||
{{Link GA|fi}} |
Версія ад 17:37, 14 сакавіка 2015
Алексантэры Ахола-Вало | |
---|---|
фінск.: Aleksanteri Ahola-Valo | |
| |
Дата нараджэння | 27 студзеня 1900 |
Месца нараджэння | Імпілахці, Фінляндыя |
Дата смерці | 15 верасня 1997 (97 гадоў) |
Месца смерці | Сімрысхамн, Швецыя |
Грамадзянства | Фінляндыя |
Род дзейнасці | мастак, архітэктар, пісьменнік, дзеяч выяўленчага мастацтва |
Вучоба | |
Сайт | ahola-valo.fi |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Алексантэры (Аляксандр Пятровіч) Ахола-Вало (фінск.: Aleksanteri Ahola-Valo; 27 студзеня 1900, Імпілахці — 15 верасня 1997, Сімрысхамн) — фінскі мастак і мысляр, заснавальнік мастацка-рацыяналістычнае сістэмы жыцця (эвахамалогіі).
Біяграфія
Нарадзіўся 27 студзеня 1900 года ў Імпілахці (фін. Impilahti) у Карэліі ў сям'і камінара. Быў сведкам Крывавай нядзелі. Калі будучаму мастаку было сем гадоў, яго сям'я была сасланы ў Вырыцу (Viiritsan) пад Пецярбургам. У гэты жа час Алексантэры абірае псеўданім Вало, што азначае «святло».
У 16 гадоў Алексантэры пераязджае ў Петраград, дзе паступае ў Mayak College (для дзяцей дыпламатаў), у якім вучыцца да яго закрыцця ў 1918 г.; быў сведкам падпісання Леніным незалежнасці Фінляндыі. Ахола-Вало ўступае ў Чырвоную армію, удзельнічае ў паходзе на Варшаву. З 1919 па 1930 г. жыве ў Беларусі, у Віцебску, дзе вучыцца ў мастацкай школе Юдэля Пэна і працуе ў Інбелкульце. Тут ён таксама знаёміцца з Казімірам Малевічам і Маркам Шагалам.
У 1925 разам з Сяргеем Эйзенштейнам прымае ўдзел у стварэнні фільма Браняносец «Пацёмкін», стварае гравюру «Кастрычнік у космасе» (пасля падораная аўтарам Юрыю Гагарыну). Сярод яго праектаў таксама «Храм чалавечых пакут» у Мінску.
Быў вымушаны бегчы ў Фінляндыю. Там насцярожана паставіліся да мастака, падазраючы яго ў сувязях з НКУС. Нягледзячы на заступніцтва мастака Акселі Гален-Калела, Алексантэры арыштоўваюць і адпраўляюць у лагер Драгсквік каля Расеборга. У лагеры ён стварае карціну «Блакітная душа». Ад службы ў войску ён быў вызвалены па дрэнным стане здароўя. Тым не менш яму быў зроблены заказ партрэта прэзідэнта Рыста Руці.
Уклад у беларускую культуру
Працаваў у часопісах «Беларускі піянер», «Плуг», «Беларуская работніца і сялянка», газеце «Беларуская вёска». Аформіў кнігі Якуба Коласа «Новая зямля», А.Александровіча «Угрум», Паўлюка Труса «Ветры буйныя», А.Вольнага «Табе», М.Нікановіча «Вясновы прамень», Кузьмы Чорнага «Хвоі гавораць».
Літаратура
- БЭ ў 18 тамах. Т.2, Мн., 1996, С.153