Гісторыя Балгарыі: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др афармленне |
дапаўненне, інтэрвікі, афармленне |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{дапісаць}} |
|||
{{Гісторыя Балгарыі}} |
{{Гісторыя Балгарыі}} |
||
⚫ | |||
'''Гісторыя Балгарыі''' |
|||
== Сярэднявечча == |
|||
⚫ | |||
== Пераемнасць балгарскай дзяржаўнасці == |
|||
⚫ | Землі былі заселены славянамі ў [[6 стагоддзе|6 ст.]] Цюркскія плямёны [[Балгары|балгараў]] з'явіліся ў [[7 стагоддзе|7 ст.]], змяшаліся з славянамі. Хрышчэнне земляў адбылося ў [[9 стагоддзе|9 ст.]] У [[10 стагоддзе|10 ст.]] і [[12 стагоддзе|12 ст.]] на гэтых землях утвараліся магутныя дзяржавы [[Першае Балгарскае царства]] і [[Другое Балгарскае царства]]. [[Асманская імперыя]] захапіла гэтыя землі ў [[1396]]. |
||
Рэспубліка Балгарыя з'яўляецца гістарычнай пераемніцай папярэдніх формаў бесперапыннай балгарскай дзяржаўнасці з 681 года. Аднак, цюркамоўныя протабалгары былі адзіным этнасам і раней. Першыя згадкі пра Балгарыю ўзыходзяць да 354 года. |
|||
* ''[[Першае Балгарскае царства]] <nowiki/>'' (681—1018 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Пліска|Пліска]] (681—893 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Вялікі-Праслаў|Вялікі-Праслаў]] (893—968/972 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Скоп'е|Скоп'е]] (972—992 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Охрыд|Охрыд]] (992—1018 гады). |
|||
* ''[[Візантыйская Балгарыя]]'' (1018—1185 гады). |
|||
* ''[[Другое Балгарскае царства]]'' (1185—1396 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Вяліка Тырнава|Вяліка Тырнава]] (1185—1393 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Відзін|Відзін]] і Нікапаль (1393—1396 гады). |
|||
* ''[[Відзінскае царства]]'' (1396—1422 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Відзін|Відзін]]. |
|||
* ''[[Асманская Балгарыя]]'' (1396—1878 гады). |
|||
* ''[[Княства Балгарыя]]'' (1878—1908 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Сафія|Сафія]]. |
|||
* ''[[Трэцяе Балгарскае царства]]'' (1908—1946 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Сафія|Сафія]]. |
|||
* ''[[Народная Рэспубліка Балгарыя]]'' (1946—1990 гады). |
|||
** Сталіца — [[Горад Сафія|Сафія]]. |
|||
* ''[[Балгарыя|Рэспубліка Балгарыя]]'' (з 1990). |
|||
** Сталіца — [[Горад Сафія|Сафія]]. |
|||
== Старажытная гісторыя Балгарыі == |
|||
⚫ | Землі Балгарыі былі заселены славянамі ў [[6 стагоддзе|6 ст.]] Цюркскія плямёны [[Балгары|балгараў]] з'явіліся ў [[7 стагоддзе|7 ст.]], змяшаліся з славянамі. Хрышчэнне земляў адбылося ў [[9 стагоддзе|9 ст.]] У [[10 стагоддзе|10 ст.]] і [[12 стагоддзе|12 ст.]] на гэтых землях утвараліся магутныя дзяржавы [[Першае Балгарскае царства]] і [[Другое Балгарскае царства]]. [[Асманская імперыя]] захапіла гэтыя землі ў [[1396]] годзе. |
||
== Новы час == |
== Новы час == |
||
Паўстанне [[1876]], |
Паўстанне [[1876]] года, [[Руска-турэцкая вайна, 1877—1878|руска-турэцкая вайна 1877—1878 гадоў]] прывялі, у выніку, да стварэння самастойнай [[Трэцяе Балгарскае царства|манархіі]] ([[1908]]). Пасля [[Першая Балканская вайна|1-й Балканскай вайны]] Балгарыя значна павялічыла сваю тэрыторыю, але страціла большую частку набыткаў, у т.л. эгейскае ўзбярэжжа, у [[Другая Балканская вайна|2-й Балканскай вайне]] і [[Першая Сусветная вайна|1-й сусветнай вайне]], дзе выступіла на баку Цэнтральных дзяржаў ([[1915]]). |
||
== Найноўшы час == |
== Найноўшы час == |
||
У [[Другая Сусветная вайна|2-й сусветнай вайне]] выступіла на баку краін Восі, выйшла з вайны ў [[1944]]. Устаноўлены камуністычны рэжым, скінута манархія (8.9.[[1946]]). |
У [[Другая Сусветная вайна|2-й сусветнай вайне]] выступіла на баку [[Краіны Восі|краін Восі]], выйшла з вайны ў [[1944]] годзе. Устаноўлены камуністычны рэжым, скінута манархія (8.9.[[1946]]). |
||
10.11.[[1989]] [[Тодар Жыўкаў]] пайшоў з пасады, што азначыла канец камуністычнага рэжыму ў Балгарыі. |
10.11.[[1989]] [[Тодар Жыўкаў]] пайшоў з пасады, што азначыла канец камуністычнага рэжыму ў Балгарыі. З [[15 лістапада]] [[1990]] года краіна завецца Рэспублікай Балгарыя. |
||
⚫ | |||
З [[15 лістапада]] [[1990]] краіна завецца Рэспублікай Балгарыя. |
|||
З [[29 сакавіка]] [[2004]] у [[НАТА]]. |
|||
⚫ | |||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
Радок 39: | Радок 57: | ||
}} |
}} |
||
{{Еўропа па тэмах|Гісторыя}} |
{{Еўропа па тэмах|Гісторыя}} |
||
[[Катэгорыя:Гісторыя Балгарыі]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Балгарыі]] |
||
[[af:Bulgarye#Geskiedenis]] |
|||
[[ast:Bulgaria#Hestoria]] |
|||
[[be-x-old:Баўгарыя#Гісторыя]] |
|||
[[br:Bulgaria#Istor]] |
|||
[[bs:Bugarska#Historija]] |
|||
[[el:Βουλγαρία#Ιστορία]] |
|||
[[gl:Bulgaria - България#Historia]] |
|||
[[li:Bölgarije#Historie]] |
|||
[[sh:Bugarska#Istorija Bugarske]] |
|||
[[wa:Bulgåreye#Istwere]] |
Версія ад 16:02, 10 красавіка 2015
Пераемнасць балгарскай дзяржаўнасці
Рэспубліка Балгарыя з'яўляецца гістарычнай пераемніцай папярэдніх формаў бесперапыннай балгарскай дзяржаўнасці з 681 года. Аднак, цюркамоўныя протабалгары былі адзіным этнасам і раней. Першыя згадкі пра Балгарыю ўзыходзяць да 354 года.
- Першае Балгарскае царства (681—1018 гады).
- Сталіца — Пліска (681—893 гады).
- Сталіца — Вялікі-Праслаў (893—968/972 гады).
- Сталіца — Скоп'е (972—992 гады).
- Сталіца — Охрыд (992—1018 гады).
- Візантыйская Балгарыя (1018—1185 гады).
- Другое Балгарскае царства (1185—1396 гады).
- Сталіца — Вяліка Тырнава (1185—1393 гады).
- Сталіца — Відзін і Нікапаль (1393—1396 гады).
- Відзінскае царства (1396—1422 гады).
- Сталіца — Відзін.
- Асманская Балгарыя (1396—1878 гады).
- Княства Балгарыя (1878—1908 гады).
- Сталіца — Сафія.
- Трэцяе Балгарскае царства (1908—1946 гады).
- Сталіца — Сафія.
- Народная Рэспубліка Балгарыя (1946—1990 гады).
- Сталіца — Сафія.
- Рэспубліка Балгарыя (з 1990).
- Сталіца — Сафія.
Старажытная гісторыя Балгарыі
Землі Балгарыі былі заселены славянамі ў 6 ст. Цюркскія плямёны балгараў з'явіліся ў 7 ст., змяшаліся з славянамі. Хрышчэнне земляў адбылося ў 9 ст. У 10 ст. і 12 ст. на гэтых землях утвараліся магутныя дзяржавы Першае Балгарскае царства і Другое Балгарскае царства. Асманская імперыя захапіла гэтыя землі ў 1396 годзе.
Новы час
Паўстанне 1876 года, руска-турэцкая вайна 1877—1878 гадоў прывялі, у выніку, да стварэння самастойнай манархіі (1908). Пасля 1-й Балканскай вайны Балгарыя значна павялічыла сваю тэрыторыю, але страціла большую частку набыткаў, у т.л. эгейскае ўзбярэжжа, у 2-й Балканскай вайне і 1-й сусветнай вайне, дзе выступіла на баку Цэнтральных дзяржаў (1915).
Найноўшы час
У 2-й сусветнай вайне выступіла на баку краін Восі, выйшла з вайны ў 1944 годзе. Устаноўлены камуністычны рэжым, скінута манархія (8.9.1946). 10.11.1989 Тодар Жыўкаў пайшоў з пасады, што азначыла канец камуністычнага рэжыму ў Балгарыі. З 15 лістапада 1990 года краіна завецца Рэспублікай Балгарыя.
З 29 сакавіка 2004 года ў НАТА. З 1 студзеня 2007 года Балгарыя ўвайшла ў Еўрасаюз.