Була: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 17:54, 24 красавіка 2015

Була (ад лац.: Bulla — «пячатка», літар. — «пузырок») — асноўны сярэдневяковы папскі дакумент са свінцовай (пры асаблівых выпадках — залатой) пячаткай, пасля XV стагоддзя выдаваўся радзей.

Гісторыя

Булай у сярэднія вякі называлі металічную пячатку, затым капсулу, у якой была пячатка, замацоўваўшая дзяржаўны акт; таксама назва самога акта (імператарскага або папскага). У пазнейшыя стагоддзі булай сталі называць толькі важныя ўказы і ўрачыстыя пасланні пап.

Папская була

Як і энцыкліка, называецца па першых двух словах лацінскага тэксту, прадубляваных у загалоўку. На пячаці, якая прымацоўвалася да булы чырвонай і жоўтай шаўковай ніткай, ставілася лацінская манаграма «SPSP» ў гонар святых Пятра і Паўла з імем Папы на абароце. З канца XVIII ст. пячаць была заменена адпаведнай чырвонай пячаткай непасрэдна на дакуменце, хоць, напрыклад, на буле Іаана XXIII пры скліканні Другога Ватыканскага сабора пячаць была традыцыйнай свінцовай. У сучаснай буле, якая замацоўваецца металічнай пячаццю толькі пры асаблівых выпадках, пасля імені Папы стаіць традыцыйны надпіс «episcopus, servus servorum Dei» («біскуп, раб рабоў Божых»). Булы падпісваюцца членам Рымскай курыі, звычайна дзяржаўным сакратаром Ватыкана, але на асаблівых булах стаяць асабістыя подпісы пап.

Асноўныя булы

Асаблівыя булы

Пры непасрэдным удзеле айца Дыега дэ Торэс Больо, заснавальніка індзейскай місіі езуітаў у Парагваі, у 1603 г. была выдадзена першая і адзіная ў гісторыі каталіцкай царквы папская була не на латыні, а на мове Кечуа. Яна была адрасавана брацтву Імя Ісусава ў горадзе Куска, Перу, і інкскай шляхце папам Кліментам VIII.

Гл. таксама

Літаратура

Булла // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[Выява:Papal.bull.JPG|thumb|300px|Була папы Урбана VIII, [[1637]]]]
 {{значэнні|Була}}
-'''Була''' (ад {{lang-la|Bulla}} — «пячатка», літар. — «пузырок») — асноўны [[Сярэднявечча|сярэднявечны]] [[Папства|папскі]] дакумент з свінцовай (пры асаблівых выпадках — залаты) пячаткай, пасля [[XV стагоддзе|XV стагоддзя]] выдаваўся радзей.
+'''Була''' (ад {{lang-la|Bulla}} — «пячатка», літар. — «пузырок») — асноўны [[Сярэдневякоўе|сярэдневяковы]] [[Папства|папскі]] дакумент са свінцовай (пры асаблівых выпадках — залатой) пячаткай, пасля [[XV стагоддзе|XV стагоддзя]] выдаваўся радзей.
 == Гісторыя ==
-Була ў сярэднія стагоддзя называлі металічную пячатку, затым капсулу, у якую была пячатка, замацоўваўшая дзяржаўны [[акт]]; таксама назва самога акту ([[імператар]]скага або папскага). У пазнейшых стагоддзя буляй сталі называць толькі важныя указы і ўрачыстыя пасланні пап.
+Булай у [[сярэднія вякі]] называлі металічную пячатку, затым капсулу, у якой была пячатка, замацоўваўшая дзяржаўны [[акт]]; таксама назва самога акта ([[імператар]]скага або папскага). У пазнейшыя стагоддзі булай сталі называць толькі важныя ўказы і ўрачыстыя пасланні пап.
 == Папская була ==
-Як і энцыкліка, называецца па першых двух словах лацінскага тэксту, прадубляваных у загалоўку. На пячатцы, прымацоўванай да булы чырвонай і жоўтай шаўковай ніткай, ставілася лацінская манаграма «SPSP» ў гонар святых [[Апостал Пётр|Пятра]] і [[Апостал Павел|Паўла]] з імем Папы на абароце. З канца XVIII ст. друку была заменена адпаведнай чырвонай пячаткай непасрэдна на дакуменце, хоць напрыклад була [[Іаан XXIII|Іаана XXIII]] пры скліканні [[Другі Ватыканскі сабор|Другога Ватыканскага сабора]] была традыцыйнай свінцовай. У сучаснай булы, якая замацоўваецца металічнай пячаткай толькі пры асаблівых аказіях, пасля імя Папы стаіць традыцыйны надпіс «episcopus, servus servorum Dei» («[[біскуп]], раб рабоў Божых»). Булы падпісваюцца членам [[Рымская курыя|Рымскай курыі]], звычайна дзяржаўным сакратаром [[Ватыкан]]а, але на асаблівых булях стаяць асабістыя подпісы пап.
+Як і энцыкліка, называецца па першых двух словах лацінскага тэксту, прадубляваных у загалоўку. На пячаці, якая прымацоўвалася да булы чырвонай і жоўтай шаўковай ніткай, ставілася лацінская манаграма «SPSP» ў гонар святых [[Апостал Пётр|Пятра]] і [[Апостал Павел|Паўла]] з імем Папы на абароце. З канца XVIII ст. пячаць была заменена адпаведнай чырвонай пячаткай непасрэдна на дакуменце, хоць, напрыклад, на буле [[Іаан XXIII|Іаана XXIII]] пры скліканні [[Другі Ватыканскі сабор|Другога Ватыканскага сабора]] пячаць была традыцыйнай свінцовай. У сучаснай буле, якая замацоўваецца металічнай пячаццю толькі пры асаблівых выпадках, пасля імені Папы стаіць традыцыйны надпіс «episcopus, servus servorum Dei» («[[біскуп]], раб рабоў Божых»). Булы падпісваюцца членам [[Рымская курыя|Рымскай курыі]], звычайна дзяржаўным сакратаром [[Ватыкан]]а, але на асаблівых булах стаяць асабістыя подпісы пап.
 == Асноўныя булы ==
 * «[[Omne datum optimum]]», [[1139]];
 * «[[Milites Templi]]», [[1144]];
@@ Радок 29: / Радок 30: @@
 == Асаблівыя булы ==
-Пры непасрэдным удзеле айца Дыега дэ Торэс Больо, заснавальніка індзейскай місіі [[Езуіты|езуітаў]] у [[Парагвай|Парагваі]], у [[1603]] г. была выдадзена першая і адзіная ў гісторыі каталіцкай царквы папская була не на латыні, а на мове [[Мова кечуа|Кечуа]]. Яна была адрасавана братэрству Імя Ісусава ў горадзе [[Куска]], [[Перу]], і інкскай шляхты папам [[Клімент VIII|Кліментам VIII]].
+Пры непасрэдным удзеле айца Дыега дэ Торэс Больо, заснавальніка індзейскай місіі [[Езуіты|езуітаў]] у [[Парагвай|Парагваі]], у [[1603]] г. была выдадзена першая і адзіная ў гісторыі каталіцкай царквы папская була не на латыні, а на мове [[Мова кечуа|Кечуа]]. Яна была адрасавана брацтву Імя Ісусава ў горадзе [[Куска]], [[Перу]], і інкскай шляхце папам [[Клімент VIII|Кліментам VIII]].
 == Гл. таксама ==
@@ Радок 35: / Радок 36: @@
 * [[Ad extirpanda]]
 * [[Inter caetera]]
+== Літаратура ==
+* {{ВТ-ЭСБЕ|Булла}}
 [[Катэгорыя:Каталіцтва]]