Ятра: Розніца паміж версіямі

Ятра
Краіна	Беларусь
Вобласць	Гродзенская
Раён	Навагрудскі
Сельсавет	Валеўскі
Каардынаты	53°25′20″ пн. ш. 25°47′45″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	289 чалавек (2002)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1597
Паштовы індэкс	231402
Аўтамабільны код	4
СААТА	4243804073

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 13:31, 18 верасня 2015

Я́тра — вёска Валеўскага сельсавета Навагрудскага раёна, на р. Ятранка (прыток Моўчадзі). За 28 км на паўднёвы захад ад Навагрудка, за 15 км ад чыгуначнай станцыі Наваельня, каля аўтадарогі Карэлічы-Наваельня. Насельніцтва — 289 чалавек, 133 двары (2002). Цэнтр сельскагаспадарчага прадпрыемства ТАА «Ятра».

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1554, як двор Ю. В. Цішковіча. У другой пал. 16 ст. уласнасць некалькіх шляхцічаў, пераважна татар. У 1562 г. атрыманы дазвол вял. кн. Жыгімонта Аўгуста на заснаванне мястэчка, права на корчмы, торгі ў нядзелю і кірмашы «на Пятра». У сяр. 17 ст. належала некалькім шляхцічам, у т.л. (Ятра Обрынская) К. А. Абрынскаму. З 1670 — маёнтак С. Незабытоўскага, 14 дымоў. У 1672 укладавы маёнтак Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1717 — маёнтак С. Незабытоўскага, 46 дымоў; Ятра Обрынская — маёнтак інфлянцкага стольніка Цудкалера, атрыманы ад рэктара Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1761 заснавана ўніяцкая царква Багародзіцы. З 1777 маёнтак памешчыка Кашыца. У маёнтку 1 дым, 2 фальваркі (2 дымы), 13 вёсак (170 дымоў). З 1795 у Расійскай імперыі, уласнасць Я. Кашыца, палкоўніка колішніх войск Рэчы Паспалітай.

Упершыню згадваецца ў 1554, як двор Ю. В. Цішковіча. У 2-й пал. 16 ст. уласнасць некалькіх шляхцічаў, пераважна татар. У 1562 г. атрыманы дазвол вял. кн. Жыгімонта Аўгуста на заснаванне мястэчка, права на корчмы, торгі ў нядзелю і кірмашы «на Пятра». У сяр. 17 ст. належала некалькім шляхцічам, у т.л. (Ятра Обрынская) К. А. Абрынскаму. З 1670 — маёнтак С. Незабытоўскага, 14 дымоў. У 1672 фундушавы маёнтак Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1717 — маёнтак С. Незабытоўскага, 46 дымоў; Ятра Обрынская — маёнтак інфлянцкага стольніка Цудкалера, атрыманы ад рэктара Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1761 заснавана ўніяцкая царква Багародзіцы. З 1777 маёнтак памешчыка Кашыца. У маёнтку 1 дым, 2 фальваркі (2 дымы), 13 вёсак (170 дымоў). З 1795 у Расійскай імперыі, уласнасць Я. Кашыца, палкоўніка колішніх войск Рэчы Паспалітай.

У 1851 у Ятры адкрыта першае ў Навагрудскім павеце прыходскае вучылішча, дзе ў 1867−1868^{[удакладніць]} вучыўся Яўхім Карскі. У другой пал. 19 ст. — пач. 20 ст. — вёска, цэнтр сельскай грамады Пачапаўскай воласці Навагрудскага павета, Ятранскага праваслаўнага прыходу. У 1870—105 рэвізскіх душ колішніх дзяржаўных сялян. У 1876 — маёнтак калежскага саветніка М. В. Селіверстава паводле купчай 1869 г. Яго Імператарскай Вялікасці, як узнагарода за службу; вадзяны млын, карчма; гаспадаркай займаўся арандатар. У 1897 — сяло, 328 жыхароў, 49 двароў, царква, народнае вучылішча, 2 крамы, збожжазапасны магазін, піцейны дом, вадзяны млын. У 1909—398 жыхароў, 55 двароў.

З 1921 у складзе Польшчы, вёска Пачапаўскай гміны Навагрудскага павета Навагрудскага ваяводства 384 жыхароў, 67 жылых дамоў, фальварк. З 1939 у БССР, цэнтр сельсавета, з 15.1.1940 у Валеўскім раёне, з 12.10.1940 у Карэліцкім раёне Баранавіцкай вобласці, з 8.1.1954 Гродзенскай вобласці, з 25.12.1962 у Навагрудскім раёне Гродзенскай вобласці З 25.6.2008 Ятранскі сельсавет ліквідаваны, Ятра перададзена Валеўскі сельсавет Навагрудскага раёна.

Цяпер у Ятры Заполле-Ятраўская агульнаадукацыйная школа, дзіцячы сад, бібліятэка, аддзяленне сувязі, магазін, комплексны прыёмны пункт, помнік воінам-землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, мемарыяльны помнік камандзіру партызанскага атрада С. К. Камышову, 4 брацкія магілы, у якіх пахаваны 8 партызан, праваслаўная царква Багародзіцы (1946).

Літаратура

Гайба М. Ятра // Энцыклапедыі гісторыі Беларусі. Т. 6. Кн. 2. — Мінск, 2004.
Ятра // Города, местечки и замки Великого княжества Литовского: энциклопедия / ред. сов.: Т. В. Белова и др.. — Минск, 2009. — С. 304.

@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 |памер =
 |подпіс =
-|lat=53.4222
-|long=25.7958
 |lat_dir =
 |lat_deg =53
@@ Радок 80: / Радок 78: @@
 == Гісторыя ==
-Упершыню згадваецца ў 1554, як двор Ю. В. Цішковіча. У 2-й пал. 16 ст. уласнасць некалькіх шляхцічаў, пераважна [[беларуска-літоўскія татары|татар]]. У 1562 г. атрыманы дазвол вял. кн. [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] на заснаванне [[мястэчка]], права на [[карчма|корчмы]], [[торгі]] ў нядзелю і [[кірмаш]]ы «на Пятра». У сяр. 17 ст. належала некалькім шляхцічам, у т.л. (Ятра Обрынская) [[Крыштоф Антоній Абрынскі|К. А. Абрынскаму]]. З 1670 — маёнтак [[С. Незабытоўскі|С. Незабытоўскага]], 14 дымоў. У 1672 фундушавы маёнтак [[Навагрудскі езуіцкі калегіум|Навагрудскага езуіцкага калегіума]]. У 1717 — маёнтак С. Незабытоўскага, 46 дымоў; Ятра Обрынская — маёнтак інфлянцкага стольніка Цудкалера, атрыманы ад рэктара Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1761 заснавана ўніяцкая царква Багародзіцы. З 1777 маёнтак памешчыка Кашыца. У маёнтку 1 дым, 2 фальваркі (2 дымы), 13 вёсак (170 дымоў). З 1795 у Расійскай імперыі, уласнасць Я. Кашыца, палкоўніка колішніх войск Рэчы Паспалітай.
+Упершыню згадваецца ў 1554, як двор Ю. В. Цішковіча. У другой пал. 16 ст. уласнасць некалькіх шляхцічаў, пераважна [[беларуска-літоўскія татары|татар]]. У 1562 г. атрыманы дазвол вял. кн. [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] на заснаванне [[мястэчка]], права на [[карчма|корчмы]], [[торгі]] ў нядзелю і [[кірмаш]]ы «на Пятра». У сяр. 17 ст. належала некалькім шляхцічам, у т.л. (Ятра Обрынская) [[Крыштоф Антоній Абрынскі|К. А. Абрынскаму]]. З 1670 — маёнтак [[С. Незабытоўскі|С. Незабытоўскага]], 14 дымоў. У 1672 укладавы маёнтак [[Навагрудскі езуіцкі калегіум|Навагрудскага езуіцкага калегіума]]. У 1717 — маёнтак С. Незабытоўскага, 46 дымоў; Ятра Обрынская — маёнтак інфлянцкага стольніка Цудкалера, атрыманы ад рэктара Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1761 заснавана ўніяцкая царква Багародзіцы. З 1777 маёнтак памешчыка Кашыца. У маёнтку 1 дым, 2 фальваркі (2 дымы), 13 вёсак (170 дымоў). З 1795 у Расійскай імперыі, уласнасць Я. Кашыца, палкоўніка колішніх войск Рэчы Паспалітай.
+Упершыню згадваецца ў 1554, як двор Ю. В. Цішковіча. У 2-й пал. 16 ст. уласнасць некалькіх шляхцічаў, пераважна [[беларуска-літоўскія татары|татар]]. У 1562 г. атрыманы дазвол вял. кн. [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] на заснаванне [[мястэчка]], права на [[карчма|корчмы]], [[торгі]] ў нядзелю і [[кірмаш]]ы «на Пятра». У сяр. 17 ст. належала некалькім шляхцічам, у т.л. (Ятра Обрынская) [[Крыштоф Антоній Абрынскі|К. А. Абрынскаму]]. З 1670 — маёнтак [[С. Незабытоўскі|С. Незабытоўскага]], 14 дымоў. У 1672 фундушавы маёнтак [[Навагрудскі езуіцкі калегіум|Навагрудскага езуіцкага калегіума]]. У 1717 — маёнтак С. Незабытоўскага, 46 дымоў; Ятра Обрынская — маёнтак інфлянцкага стольніка Цудкалера, атрыманы ад рэктара Навагрудскага езуіцкага калегіума. У 1761 заснавана ўніяцкая царква Багародзіцы. З 1777 маёнтак памешчыка Кашыца. У маёнтку 1 дым, 2 фальваркі (2 дымы), 13 вёсак (170 дымоў). З 1795 у Расійскай імперыі, уласнасць Я. Кашыца, палкоўніка колішніх войск Рэчы Паспалітай.
-Падчас [[паўстанне 1830-1831|паўстання 1830—1831 гадоў]], уладальнік Ятры, колішні напалеонаўскі афіцэр [[Юзаф Кашыц]], сфарміраваў першы на Навагрудчыне паўстанцкі атрад. Ю. Кашыц быў прызнаны расійскім урадам дзяржаўным злачынцам 1-й катэгорыі, эмігрыраваў у Францыю, яго маёнтак, у т.л. мястэчка Ятра было канфіскавана і перададзена да скарбу.
 У 1851 у Ятры адкрыта першае ў Навагрудскім павеце прыходскае вучылішча, дзе ў 1867−1868{{дата?}} вучыўся [[Яўхім Карскі]].
-У 2-й пал. 19 ст. — пач. 20 ст. — вёска, цэнтр сельскай грамады Пачапаўскай воласці [[Навагрудскі павет, Расійская імперыя|Навагрудскага павета]], [[Свята-Раства-Багародзіцкая царква, Ятра|Ятранскага праваслаўнага прыходу]]. У 1870—105 рэвізскіх душ колішніх дзяржаўных сялян. У 1876 — маёнтак калежскага саветніка М. В. Селіверстава паводле купчай 1869 г. Яго Імператарскай Вялікасці, як узнагарода за службу; вадзяны млын, карчма; гаспадаркай займаўся арандатар. У 1897 — сяло, 328 жыхароў, 49 двароў, царква, народнае вучылішча, 2 крамы, збожжазапасны магазін, піцейны дом, вадзяны млын. У 1909—398 жыхароў, 55 двароў.
+У другой пал. 19 ст. — пач. 20 ст. — вёска, цэнтр сельскай грамады Пачапаўскай воласці [[Навагрудскі павет, Расійская імперыя|Навагрудскага павета]], [[Свята-Раства-Багародзіцкая царква, Ятра|Ятранскага праваслаўнага прыходу]]. У 1870—105 рэвізскіх душ колішніх дзяржаўных сялян. У 1876 — маёнтак калежскага саветніка М. В. Селіверстава паводле купчай 1869 г. Яго Імператарскай Вялікасці, як узнагарода за службу; вадзяны млын, карчма; гаспадаркай займаўся арандатар. У 1897 — сяло, 328 жыхароў, 49 двароў, царква, народнае вучылішча, 2 крамы, збожжазапасны магазін, піцейны дом, вадзяны млын. У 1909—398 жыхароў, 55 двароў.
-З 1921 у складзе Польшчы, вёска Пачапаўскай [[Гміна|гміны]] [[Навагрудскага павета]] [[Навагрудскае ваяводства, Польшча|Навагрудскага ваяводства]] 384 жыхароў, 67 жылых дамоў, фальварк. З 1939 у [[БССР]], цэнтр сельсавета, з 15.1.1940 у Валеўскім раёне, з 12.10.1940 у Карэліцкім раёне [[баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], з 8.1.1954 Гродзенскай вобл., з 25.12.1962 у Навагрудскім раёне Гродзенскай вобл. З 25.6.2008 Ятранскі сельсавет ліквідаваны, Ятра перададзена Валеўскі сельсавет Навагрудскага р-на.
+З 1921 у складзе Польшчы, вёска Пачапаўскай [[Гміна|гміны]] [[Навагрудскага павета]] [[Навагрудскае ваяводства, Польшча|Навагрудскага ваяводства]] 384 жыхароў, 67 жылых дамоў, фальварк. З 1939 у [[БССР]], цэнтр сельсавета, з 15.1.1940 у Валеўскім раёне, з 12.10.1940 у Карэліцкім раёне [[баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]], з 8.1.1954 Гродзенскай вобласці, з 25.12.1962 у Навагрудскім раёне Гродзенскай вобласці З 25.6.2008 Ятранскі сельсавет ліквідаваны, Ятра перададзена Валеўскі сельсавет Навагрудскага раёна.
 Цяпер у Ятры Заполле-Ятраўская агульнаадукацыйная школа, дзіцячы сад, бібліятэка, аддзяленне сувязі, магазін, комплексны прыёмны пункт, помнік воінам-землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, мемарыяльны помнік камандзіру партызанскага атрада С. К. Камышову, 4 брацкія магілы, у якіх пахаваны 8 партызан, [[Свята-Раства-Багародзіцкая царква, Ятра|праваслаўная царква Багародзіцы]] (1946).