Другая чачэнская вайна: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др →Спасылкі: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB |
др →Пачатак наземнага ўварвання: (-нп3) |
||
Радок 45: | Радок 45: | ||
На [[4 лістапада]] чачэнскае войска налічвала каля 22 тыс. салдат і мела на ўзбраенні 28 танкаў, 60 адзінак бронетэхнікі, некалькі [[Рэактыўная сістэма залпавага агню|рэактыўных сістэм залпавага агню]] (РСЗА) [[БМ-21 Град|«Град»]] і 70 пераносных [[Зенітны ракетны комплекс|зенітных ракетных комплексаў]] (ЗРК) «[[Стынгер]]»<ref>{{Спасылка|аўтар=[[Сяргей Навумчык]]|загаловак=Навіны 04 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830821.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=4 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. [[8 лістапада]] расійскае войска выпусціла 100 [[ракета]]ў па сёлах [[Бамут]] (Ачхой-Мартанаўскі раён), Ведзяно, [[Ітум-Кале]], {{нп3|Сернаводская||ce|Эна-Хишка}} ({{нп3|Сунжанскі раён, Чачня|Сунжанскі раён|en|Sunzhensky District, Chechen Republic}}) і [[Шатой]]. Ад пачатку вайны загінулі каля 4 тыс. чалавек<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 08 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830840.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=8 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. [[11 лістапада]] расійскія войскі пачалі баі за [[Шаль]] (горада на паўднёвы-ўсход ад Грознага). Урэшце расійскія войскі пачалі здабываць гарады вакол Грознага. [[12 лістапада]] расійскае войска захапіла [[Гудэрмес]] у выніку 2-тыднёвай аблогі<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 22 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830938.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=22 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. 27-[[28 лістапада]] расійскія самалёты зрабілі звыш 100 баявых вылетаў. Расійская гарматніца таксама бамбавала Грозны, забіўшы звыш 500 чалавек<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 29 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830998.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=29 лістапада 1999|дата доступу=16 верасня 2014}}</ref>. |
На [[4 лістапада]] чачэнскае войска налічвала каля 22 тыс. салдат і мела на ўзбраенні 28 танкаў, 60 адзінак бронетэхнікі, некалькі [[Рэактыўная сістэма залпавага агню|рэактыўных сістэм залпавага агню]] (РСЗА) [[БМ-21 Град|«Град»]] і 70 пераносных [[Зенітны ракетны комплекс|зенітных ракетных комплексаў]] (ЗРК) «[[Стынгер]]»<ref>{{Спасылка|аўтар=[[Сяргей Навумчык]]|загаловак=Навіны 04 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830821.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=4 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. [[8 лістапада]] расійскае войска выпусціла 100 [[ракета]]ў па сёлах [[Бамут]] (Ачхой-Мартанаўскі раён), Ведзяно, [[Ітум-Кале]], {{нп3|Сернаводская||ce|Эна-Хишка}} ({{нп3|Сунжанскі раён, Чачня|Сунжанскі раён|en|Sunzhensky District, Chechen Republic}}) і [[Шатой]]. Ад пачатку вайны загінулі каля 4 тыс. чалавек<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 08 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830840.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=8 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. [[11 лістапада]] расійскія войскі пачалі баі за [[Шаль]] (горада на паўднёвы-ўсход ад Грознага). Урэшце расійскія войскі пачалі здабываць гарады вакол Грознага. [[12 лістапада]] расійскае войска захапіла [[Гудэрмес]] у выніку 2-тыднёвай аблогі<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 22 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830938.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=22 лістапада 1999|дата доступу=15 верасня 2014}}</ref>. 27-[[28 лістапада]] расійскія самалёты зрабілі звыш 100 баявых вылетаў. Расійская гарматніца таксама бамбавала Грозны, забіўшы звыш 500 чалавек<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 29 лістапада 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24830998.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=29 лістапада 1999|дата доступу=16 верасня 2014}}</ref>. |
||
[[1 снежня]] расійскае войска атачыла Аргун і бамбіла каля 30 паселішчаў Ічкерыі, найбольш сяло {{нп3|Алхан-Юрт||ce|Iалхан-Юрт}} (Урус-Мартанаўскі раён) і гарады Аргун, Грозны і Урус-Мартан<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 02 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831029.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=2 снежня 1999|дата доступу=16 верасня 2014}}</ref>. Затым расійскае войска захапіла [[Урус-Мартан]] і [[Аргун, горада|Аргун]]. [[4 снежня]] расійскае войска захапіла Алхан-Юрт, дзе забіла 17 вяскоўцаў і [[Рабунак|разрабавала]] [[Хата|хаты]]<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 23 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831211.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=23 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. Тады ж расійскія ваенныя аб'явілі, што яны акружылі Грозны, але наступ углыб горада не пачыналі. [[15 снежня]] чачэнскае войска знішчыла на паўднёвым усходзе Грознага з процітанканкавай зброі 7 расійскіх танкаў і 8 [[бронетранспарцёр]]аў разам з 115 салдатамі, якія ўварваліся з прадмесця [[Ханкала]]<ref>{{Спасылка|аўтар=[[Мікола Іваноў]]|загаловак=Навіны 17 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831159.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=17 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. Таксама пры дапамозе [[гранатамёт]]аў удалося адбіць напад расійскай бранетанкавай калоны на паўднёвым захадзе сталіцы<ref>{{Спасылка|аўтар=Віталь Тарас|загаловак=Навіны 16 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831155.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=16 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. [[17 снежня]] расійскія [[парашут]]ысты захапілі памежны [[шлях]] у Грузію. [[20 снежня]] расійскае войска забіла 40 з 300 чачэнскіх салдат, якія спрабавалі прабіцца ў аточаны Грозны<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 21 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831188.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=21 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. [[28 снежня]] расійскія |
[[1 снежня]] расійскае войска атачыла Аргун і бамбіла каля 30 паселішчаў Ічкерыі, найбольш сяло {{нп3|Алхан-Юрт||ce|Iалхан-Юрт}} (Урус-Мартанаўскі раён) і гарады Аргун, Грозны і Урус-Мартан<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 02 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831029.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=2 снежня 1999|дата доступу=16 верасня 2014}}</ref>. Затым расійскае войска захапіла [[Урус-Мартан]] і [[Аргун, горада|Аргун]]. [[4 снежня]] расійскае войска захапіла Алхан-Юрт, дзе забіла 17 вяскоўцаў і [[Рабунак|разрабавала]] [[Хата|хаты]]<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 23 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831211.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=23 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. Тады ж расійскія ваенныя аб'явілі, што яны акружылі Грозны, але наступ углыб горада не пачыналі. [[15 снежня]] чачэнскае войска знішчыла на паўднёвым усходзе Грознага з процітанканкавай зброі 7 расійскіх танкаў і 8 [[бронетранспарцёр]]аў разам з 115 салдатамі, якія ўварваліся з прадмесця [[Ханкала]]<ref>{{Спасылка|аўтар=[[Мікола Іваноў]]|загаловак=Навіны 17 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831159.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=17 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. Таксама пры дапамозе [[гранатамёт]]аў удалося адбіць напад расійскай бранетанкавай калоны на паўднёвым захадзе сталіцы<ref>{{Спасылка|аўтар=Віталь Тарас|загаловак=Навіны 16 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831155.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=16 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. [[17 снежня]] расійскія [[парашут]]ысты захапілі памежны [[шлях]] у Грузію. [[20 снежня]] расійскае войска забіла 40 з 300 чачэнскіх салдат, якія спрабавалі прабіцца ў аточаны Грозны<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 21 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831188.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=21 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. [[28 снежня]] расійскія [[Бамбардзіроўшчык|бамбардзіроўшчыкі]], {{нп3|Штурмавік|штурмавікі|en|Attack aircraft}} і агнявыя [[верталёт]]ы выканалі 53 вылеты<ref>{{Спасылка|аўтар=[[Вольга Караткевіч]]|загаловак=Навіны 29 снежня 1999|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831252.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=29 снежня 2014|дата доступу=17 верасня 2014}}</ref>. На пачатак [[2000]] г. ад пачатку вайны загінулі 275 расійскіх салдат. |
||
[[9 студзеня]] {{нп3|Узброеныя сілы Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя|чачэнскае войска|en|Воружённые формирования Чеченской Республики Ичкерия}} атачыла расійскі штаб у Аргуне. Расійская авіяцыя ажыццявіла 80 бамбардзіровак у гарах. У выніку нападу расійскіх 160-га палка і {{нп3|138-ая мотастралковая брыгада|138-ай матарызаванай пяхотнай брыгады|en|138th Guards Motor Rifle Brigade}} (пас. {{нп3|Каменка, Выбаргскі раён|Каменка|en|Kamenka, Vyborgsky District, Leningrad Oblast}}, [[Выбаргскі раён, Ленінградская вобласць|Выбаргскі раён]], [[Ленінградская вобласць]]) на сяло {{нп3|Дуба-Юрт||ce|Дубин-Эвла}} ({{нп3|Шалінскі раён||en|Shalinsky District, Chechen Republic}}) страты расійскага войска дасягнулі 465 чалавек забітымі<ref>{{Спасылка|аўтар=Віталь Тарас|загаловак=Навіны 10 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831366.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=10 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. [[10 студзеня]] чачэнскае войска атачыла [[Шалі]], уступіла ў Гудэрмес і працягвала баі за [[Ачхой-Мартан]], Грозны і Урус-Мартан<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 11 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831384.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=11 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>, забіўшы за дзень 28 расійскіх салдат. [[12 студзеня]] кіраўнік расійскага войска на [[Паўночны Каўказ|Паўночным Каўказе]] [[генерал]] {{нп3|Віктар Казанцаў||en|Viktor Kazantsev}} (нар. [[1946]]; г.п. [[Коханава]], [[Талачынскі раён]], [[Віцебская вобласць]]) абвясціў аб накіраванні ўсіх чачэнскіх мужчын ва ўзросце ад 10 да 60 гадоў у [[Канцэнтрацыйны лагер|канцэнтрацыйныя лагеры]]<ref>{{Спасылка|аўтар=Мікола Іваноў|загаловак=Навіны 12 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831394.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=12 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. На [[16 студзеня]] расійскае войска страціла 741 жаўнера забітымі<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 18 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831441.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=18 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. [[24 студзеня]] выкрылася [[згвалтаванне]] расійскімі салдатамі чачэнскіх жанчын у Алхан-Юрце, Грозным і Шалі. Ад пачатку вайны загінулі звыш 10 тыс. жыхароў і 900 расійскіх салдат, у тым ліку 529 ад пачатку месяца. [[25 студзеня]] лік забітых расійскіх ваенных дасягнуў 1055, чачэнскіх — 400<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 26 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831507.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=26 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. |
[[9 студзеня]] {{нп3|Узброеныя сілы Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя|чачэнскае войска|en|Воружённые формирования Чеченской Республики Ичкерия}} атачыла расійскі штаб у Аргуне. Расійская авіяцыя ажыццявіла 80 бамбардзіровак у гарах. У выніку нападу расійскіх 160-га палка і {{нп3|138-ая мотастралковая брыгада|138-ай матарызаванай пяхотнай брыгады|en|138th Guards Motor Rifle Brigade}} (пас. {{нп3|Каменка, Выбаргскі раён|Каменка|en|Kamenka, Vyborgsky District, Leningrad Oblast}}, [[Выбаргскі раён, Ленінградская вобласць|Выбаргскі раён]], [[Ленінградская вобласць]]) на сяло {{нп3|Дуба-Юрт||ce|Дубин-Эвла}} ({{нп3|Шалінскі раён||en|Shalinsky District, Chechen Republic}}) страты расійскага войска дасягнулі 465 чалавек забітымі<ref>{{Спасылка|аўтар=Віталь Тарас|загаловак=Навіны 10 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831366.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=10 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. [[10 студзеня]] чачэнскае войска атачыла [[Шалі]], уступіла ў Гудэрмес і працягвала баі за [[Ачхой-Мартан]], Грозны і Урус-Мартан<ref>{{Спасылка|аўтар=Кастусь Бандарук|загаловак=Навіны 11 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831384.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=11 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>, забіўшы за дзень 28 расійскіх салдат. [[12 студзеня]] кіраўнік расійскага войска на [[Паўночны Каўказ|Паўночным Каўказе]] [[генерал]] {{нп3|Віктар Казанцаў||en|Viktor Kazantsev}} (нар. [[1946]]; г.п. [[Коханава]], [[Талачынскі раён]], [[Віцебская вобласць]]) абвясціў аб накіраванні ўсіх чачэнскіх мужчын ва ўзросце ад 10 да 60 гадоў у [[Канцэнтрацыйны лагер|канцэнтрацыйныя лагеры]]<ref>{{Спасылка|аўтар=Мікола Іваноў|загаловак=Навіны 12 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831394.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=12 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. На [[16 студзеня]] расійскае войска страціла 741 жаўнера забітымі<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 18 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831441.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=18 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. [[24 студзеня]] выкрылася [[згвалтаванне]] расійскімі салдатамі чачэнскіх жанчын у Алхан-Юрце, Грозным і Шалі. Ад пачатку вайны загінулі звыш 10 тыс. жыхароў і 900 расійскіх салдат, у тым ліку 529 ад пачатку месяца. [[25 студзеня]] лік забітых расійскіх ваенных дасягнуў 1055, чачэнскіх — 400<ref>{{Спасылка|аўтар=Сяржук Сокалаў-Воюш|загаловак=Навіны 26 студзеня 2000|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/24831507.html|выдавецтва=Радыё «Свабода»|год=26 студзеня 2000|дата доступу=18 верасня 2014}}</ref>. |
Версія ад 09:27, 13 кастрычніка 2015
Шаблон:Войны Постсавецкай прасторы
Другая Чачэнская вайна (афіцыйна называлася контртэрарыстычнай аперацыяй на Паўночным Каўказе (КТА)[2] — 10-гадовая вайна Расіі супраць Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя, што цягнулася са жніўня 1999 года да красавіка 2009-га і скончылася знішчэннем дэ-факта незалежнай чачэнскай дзяржаўнасці. Пачалася праз 10 дзён пасля заняцця Уладзімірам Пуціным пасады прэм'ер-міністра Расіі. Ён заявіў аб незаконнасці ўлады Аслана Масхадава (кіраўніка Ічкерыі) і чачэнскага парламента.
Паветраныя бамбаванні
6-8 верасня 1999 г. расійскія бамбардзіроўшчыкі ў ходзе паветраных налётаў на сёлы Ведзяно, Нажай-Юрт?! і Замай-Юрт (Нажай-Юртаўскі раён ) забілі 26 мірных жыхароў[3]. 10 верасня лік ахвяр расійскіх паветраных бамбардзіровак дасягнуў 128 чалавек[4]. 23 верасня расійскія самалёты нанеслі ракетныя ўдары па грозненскім лётнішчы імя шэйха Мансура і пасёлку Долінскі (Грозненскі раён)[5]. 24 верасня ахвярамі расійскага бамбарзіроўкі складоў з палівам і тэлевізійных будынкаў у ваколіцах Грознага сталі 9 чалавек[6]. Агулам 23-30 верасня расійская авіяцыя зрабіла звыш 350 баявых налётаў на Чачэнскую Рэспубліку Ічкерыю, у тым ліку 30 верасня нанесла 20 ракетна-бомбавых удараў. За час расійскіх бамбардзіровак загінула 600 жыхароў краіны[7].
Пачатак наземнага ўварвання
30 верасня 1999 г. расійская бронетанкавая калона на 10 км заглыбілася на тэрыторыю Навурскага раёна Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя[8]. 5 кастрычніка расійскае войска захапіла паўночны бераг ракі Церак[9]. Расійскае лётнае войска працягвала панаваць у паветры праз адсутнасць у чачэнскага войска самалётаў. У выніку бамбарзіроўкі працягвалі гінуць і мірныя жыхары. На 11 кастрычніка ад пачатку расійскага ўварвання чачэнскае войска страціла каля 200 салдат забітымі[10]. 12 кастрычніка расійскія войскі працягнулі наступ вакол Грознага. 29 кастрычніка расійская авіяцыя абстраляла ля вёскі Шамі-Юрт (Ачхой-Мартанаўскі раён?!) канвой Чырвонага Крыжа, забіўшы 27 чалавек[11].
На 4 лістапада чачэнскае войска налічвала каля 22 тыс. салдат і мела на ўзбраенні 28 танкаў, 60 адзінак бронетэхнікі, некалькі рэактыўных сістэм залпавага агню (РСЗА) «Град» і 70 пераносных зенітных ракетных комплексаў (ЗРК) «Стынгер»[12]. 8 лістапада расійскае войска выпусціла 100 ракетаў па сёлах Бамут (Ачхой-Мартанаўскі раён), Ведзяно, Ітум-Кале, Сернаводская (Сунжанскі раён ) і Шатой. Ад пачатку вайны загінулі каля 4 тыс. чалавек[13]. 11 лістапада расійскія войскі пачалі баі за Шаль (горада на паўднёвы-ўсход ад Грознага). Урэшце расійскія войскі пачалі здабываць гарады вакол Грознага. 12 лістапада расійскае войска захапіла Гудэрмес у выніку 2-тыднёвай аблогі[14]. 27-28 лістапада расійскія самалёты зрабілі звыш 100 баявых вылетаў. Расійская гарматніца таксама бамбавала Грозны, забіўшы звыш 500 чалавек[15].
1 снежня расійскае войска атачыла Аргун і бамбіла каля 30 паселішчаў Ічкерыі, найбольш сяло Алхан-Юрт (Урус-Мартанаўскі раён) і гарады Аргун, Грозны і Урус-Мартан[16]. Затым расійскае войска захапіла Урус-Мартан і Аргун. 4 снежня расійскае войска захапіла Алхан-Юрт, дзе забіла 17 вяскоўцаў і разрабавала хаты[17]. Тады ж расійскія ваенныя аб'явілі, што яны акружылі Грозны, але наступ углыб горада не пачыналі. 15 снежня чачэнскае войска знішчыла на паўднёвым усходзе Грознага з процітанканкавай зброі 7 расійскіх танкаў і 8 бронетранспарцёраў разам з 115 салдатамі, якія ўварваліся з прадмесця Ханкала[18]. Таксама пры дапамозе гранатамётаў удалося адбіць напад расійскай бранетанкавай калоны на паўднёвым захадзе сталіцы[19]. 17 снежня расійскія парашутысты захапілі памежны шлях у Грузію. 20 снежня расійскае войска забіла 40 з 300 чачэнскіх салдат, якія спрабавалі прабіцца ў аточаны Грозны[20]. 28 снежня расійскія бамбардзіроўшчыкі, штурмавікі і агнявыя верталёты выканалі 53 вылеты[21]. На пачатак 2000 г. ад пачатку вайны загінулі 275 расійскіх салдат.
9 студзеня чачэнскае войска атачыла расійскі штаб у Аргуне. Расійская авіяцыя ажыццявіла 80 бамбардзіровак у гарах. У выніку нападу расійскіх 160-га палка і 138-ай матарызаванай пяхотнай брыгады (пас. Каменка , Выбаргскі раён, Ленінградская вобласць) на сяло Дуба-Юрт?! (Шалінскі раён?!) страты расійскага войска дасягнулі 465 чалавек забітымі[22]. 10 студзеня чачэнскае войска атачыла Шалі, уступіла ў Гудэрмес і працягвала баі за Ачхой-Мартан, Грозны і Урус-Мартан[23], забіўшы за дзень 28 расійскіх салдат. 12 студзеня кіраўнік расійскага войска на Паўночным Каўказе генерал Віктар Казанцаў (нар. 1946; г.п. Коханава, Талачынскі раён, Віцебская вобласць) абвясціў аб накіраванні ўсіх чачэнскіх мужчын ва ўзросце ад 10 да 60 гадоў у канцэнтрацыйныя лагеры[24]. На 16 студзеня расійскае войска страціла 741 жаўнера забітымі[25]. 24 студзеня выкрылася згвалтаванне расійскімі салдатамі чачэнскіх жанчын у Алхан-Юрце, Грозным і Шалі. Ад пачатку вайны загінулі звыш 10 тыс. жыхароў і 900 расійскіх салдат, у тым ліку 529 ад пачатку месяца. 25 студзеня лік забітых расійскіх ваенных дасягнуў 1055, чачэнскіх — 400[26].
Штурм Грознага
26 снежня 1999 г. расійскае войска пачало ўварванне ў сталіцу з 4 бакоў, страціўшы 4 салдат[27]. На 2 студзеня 2000 г. за тыдзень штурму з Грознага ў шпіталь Маздоку (Паўночная Асеція) паступілі каля 200 цяжка параненых расійскіх салдат[28]. 3 студзеня чачэнскае войска выбіла расійскіх захопнікаў з заходняй часткі горада і адваявала Алхан-Юрт[29]. 5 студзеня чачэнскае войска вызваліла ўсходняе прадмесце Ханкала. На паўднёвым захадзе сталіцы паланілі 60 расійскіх салдат[30]. 6 студзеня чачэнскае войска прарвала расійскую аблогу на поўдні Грознага, утварыўшы калідор для выхаду ў горы[31]. 9 студзеня расійскае войска забіла ракетным ударам па галоўнай плошчы сталіцы 240 чалавек, якія сабраліся для атрымання грашовай дапамогі ў Рамадан[32].
18 студзеня расійскае войска аднавіла наступ з поўначы, захаду і ўсходу[33], у ходзе якога загінуў начальнік аддзела баявой падрыхтоўкі 58-ай расійскай арміі Міхаіл Малафееў[34]. 22-23 студзеня расійскае войска страціла 30 салдат забітымі. На 25 студзеня ад расійскіх бомбаў на ўсходзе сталіцы загінулі 3,5 тыс. чалавек[35]. 30 студзеня чачэнскае войска забіла 50 расійскіх салдат у цэнтры Грознага[36]. 31 студзеня расійскае войска забіла 9 чачэнскіх салдат і мера Грознага Лечу Дудаева[37]. 1 лютага загінулі кіраўнік штаба абароны Грознага Асланбек Ісмаілаў і генерал Хункарпаша Ісрапілаў[38]. Баі ў Грозным працягваліся да 2 лютага.
Баі ў гарах
Пасля заканчэння баёў за Грозны пачалося заваёўванне рускімі гор. Чачэнцы яшчэ не былі выбіты з Шатоя і Ведзено. Рускія гэта ўчынілі ў лютым 2000 года. Пасля гэтага, 29 лютага 2000 года расійскія ваенныя абвясцілі аб заканчэнні вайны. Неўзабаве чачэнскія войскі нанеслі шэраг удараў, якія сведчылі аб здольнасці да супраціву, нягледзячы на шэраг паражэнняў чачэнцаў (баі за Улускерт, Камсамольскае і да т. п.). Але з цягам часу адкрытыя баі сціхаюць. Чачэнцы ўсё больш пачынаюць займацца падрывамі і выбухамі на дарогах, дзяржаўных устаноў. Шэраг чачэнскіх сепаратыстаў, шукаючы ратунку, збягаюць у Грузію. Рускія патрабуюць ад уладаў Грузіі іх выдаць. З-за гэтага ціску чачэнскія ваенныя прарываюцца з баямі ў Чачню. Да 2009 года баявыя дзеянні паступова ў Чачні сціхаюць.
Апоўначы 16 красавіка 2009 года расійскі ўрад скасаваў на тэрыторыі Чачні надзвычайнае становішча, накіраванае супраць спробаў аднаўлення незалежнасці Ічкерыі[39]
Зноскі
- ↑ 8.12.2006, 12:29 Новыя доказы падтрымкі Аль-Каідай чачэнскіх баявікоў
- ↑ Інтэрв'ю Уладзіміра Пуціна тэлеканалу ОРТ // Сайт Прэзідэнта Расіі, 15 студзеня 2000
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Тарас. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Цыганкоў. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Тарас. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Алена Ціхановіч. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяргей Навумчык. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 15 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 16 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 16 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Мікола Іваноў. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Тарас. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Вольга Караткевіч. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Тарас. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Мікола Іваноў. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Віталь Тарас. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Вольга Караткевіч. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Вольга Караткевіч. . Радыё «Свабода». Праверана 17 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Ягор Маёрчык. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Мікола Іваноў. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяржук Сокалаў-Воюш. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Вольга Караткевіч. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Кастусь Бандарук. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Вольга Караткевіч. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. Сяргей Навумчык. . Радыё «Свабода». Праверана 18 верасня 2014.
- ↑ Неабходна задаць title= і url= для шаблона {{cite web}}. . Радыё «Свабода». Праверана 8 мая 2014.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Другая чачэнская вайна