Атамізм: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 17:24, 1 снежня 2015

Атамізм — натурфіласофская і фізічная тэорыя, паводле якой пачуццёва ўспрымальныя (матэрыяльныя) рэчы складаюцца з хімічна непадзельных часціц — атамаў. Узнік у старажытнагрэчаскай філасофіі, далейшае развіццё тэорыя атрымала ў філасофіі і навуцы Сярэдніх стагоддзяў і Новага часу. Больш шырока атамізм — метадалагічны падыход, заснаваны на дапушчэнні, што вывучаная з'ява ёсць мноствам адзінкавых элементаў, якія не ўтвараюць незалежнай ад іх цэласці^[1].

Гісторыя

У рабаўладальніцкім грамадстве Асірыі, Грэцыі, Рыма, Індыі, Кітая паўстала натурфіласофская атамістыка. Выбітнымі прадстаўнікамі старажытнай атамістыкі былі Леўкіп, Дэмакрыт, Лукрэцый, Канада, Ван Чун. Іхныя ідэі былі вынікам тэарэтычнага асэнсавання вынікаў назірання за такімі з'явамі прыроды, як выпарэнне, дыфузія і да гэтак далей. Прадстаўнікі натурфіласофскай атамістыкі лічылі, што атамы — маленькія непадзельныя часціцы матэрыі, з якіх пабудаваны ўсе целы прыроды.

Якасна новым этапам развіцця ведаў пра будову матэрыі была механічная атамістыка, стваральнікамі якой былі Ньютан, Гасендзі і іншыя, адраджаюцца ідэі натурфіласофскай атамістыкі на аснове дасягненняў класічнай механікі. У механічнай атамістыцы атамы таксама разглядаліся як непадзельныя, вечныя часціцы матэрыі, якія ўзаемадзейнічаюць па законах макраскапічнай механікі. Паколькі электрычныя і хімічныя з'явы цяжка растлумачыць механічным узаемадзеяннем атамаў, то ў навуку пранікаюць ідэалістычныя ўяўленні пра нематэрыяльныя вадкасці — флюіды. Адной з праяў ідэалізму ў атамістыкі было вучэнне Лейбніца пра манады — духоўныя атамы, якія з'яўляюцца цэнтрамі дзеяння духоўных сіл.

Наступным этапам развіцця атамістыкі былі працы Ламаносава, які заклаў асновы хімічнай і фізічнай атамістыкі. Ламаносаў адкрыў закон захавання масы рэчыва, які ўвайшоў у класічную хімію як закон захавання масы пры хімічных рэакцыях. Гэты закон даў хіміі слушны метад аналізу хімічных рэакцый, які стаў асновай колькаснага аналізу. Ламаносаў увёў у навуку побач з атамам паняцце малекулы. Ідэі Ламаносава аказалі вялікі ўплыў на далейшае развіццё фізічнай і хімічнай атамістыкі.

Зноскі

↑ Сўінджвуд Э. Сціслая гісторыя сацыялагічнай думкі. — Мн.: Тэхналогія, 1999. ISBN 985-6234-68-5

Спасылкі

Атамізм. Слоўнік гісторыі ідэй
Артыкул, прысвечаны традыцыйнаму грэчаскаму атамізму
Атамізм ад 17 па 20 стагоддзі. Stanford Encyclopedia of Philosophy

[1] Сўінджвуд Э. Сціслая гісторыя сацыялагічнай думкі. — Мн.: Тэхналогія, 1999. ISBN 985-6234-68-5

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Атамізм''' — [[натурфіласофія|натурфіласофская]] і фізічная тэорыя, паводле якой пачуццёва ўспрымальныя (матэрыяльныя) рэчы складаюцца з хімічна непадзельных часціц — [[атам]]аў. Узнікла ў старажытнагрэчаскай філасофіі. Далейшае развіццё атрымала ў філасофіі і навуцы Сярэдніх стагоддзяў і Новага часу.
+'''Атамізм''' — [[натурфіласофія|натурфіласофская]] і фізічная тэорыя, паводле якой пачуццёва ўспрымальныя (матэрыяльныя) рэчы складаюцца з хімічна непадзельных часціц — [[атам]]аў. Узнік у старажытнагрэчаскай філасофіі, далейшае развіццё тэорыя атрымала ў філасофіі і навуцы Сярэдніх стагоддзяў і Новага часу. Больш шырока атамізм — метадалагічны падыход, заснаваны на дапушчэнні, што вывучаная з'ява ёсць мноствам адзінкавых элементаў, якія не ўтвараюць незалежнай ад іх цэласці<ref> Сўінджвуд Э. Сціслая гісторыя сацыялагічнай думкі. — Мн.: Тэхналогія, 1999. ISBN 985-6234-68-5</ref>.
 == Гісторыя ==
-У рабаўладальніцкім грамадстве [[Асірыя|Асірыі]], [[Старажытная Грэцыя|Грэцыі]], [[Старажытны Рым|Рыма]], [[Індыя|Індыі]], [[Кітай|Кітая]] паўстала натурфіласофская атамістыка. Выбітнымі прадстаўнікамі старажытнай атамістыкі былі [[Леўкіп]], [[Дэмакрыт]], [[Лукрэцый]], [[Канада, мысляр|Канада]], [[Ван Чун]]. Іхныя ідэі былі вынікам тэарэтычнага асэнсавання вынікаў назірання за такімі з'явамі прыроды, як [[выпарэнне]], [[дыфузія]] і да гэтак далей. Прадстаўнікі натурфіласофскай атамістыкі лічылі, што атамы — маленькія непадзельныя часціцы [[матэрыя|матэрыі]], з якіх пабудаваны ўсе целы прыроды.
+У рабаўладальніцкім грамадстве [[Асірыя|Асірыі]], [[Старажытная Грэцыя|Грэцыі]], [[Старажытны Рым|Рыма]], [[Індыя|Індыі]], [[Кітай|Кітая]] паўстала натурфіласофская атамістыка. Выбітнымі прадстаўнікамі старажытнай атамістыкі былі [[Леўкіп]], [[Дэмакрыт]], [[Лукрэцый]], [[Канада, мысляр|Канада]], [[Ван Чун]]. Іхныя ідэі былі вынікам тэарэтычнага асэнсавання вынікаў назірання за такімі з'явамі прыроды, як [[выпарэнне]], [[дыфузія]] і да гэтак далей. Прадстаўнікі натурфіласофскай атамістыкі лічылі, што атамы — маленькія непадзельныя часціцы [[матэрыя|матэрыі]], з якіх пабудаваны ўсе целы прыроды.
-Якасна новым этапам развіцця ведаў пра будову матэрыі была механічная атамістыка, стваральнікамі якой былі [[Ісак Ньютан|Ньютан]], [[П'ер Гасендзі|Гасендзі]] і іншыя, адраджаюцца ідэі натурфіласофскай атамістыкі на аснове дасягненняў [[класічная механіка|класічнай механікі]]. У механічнай атамістыцы атамы таксама разглядаліся як непадзельныя, вечныя часціцы матэрыі, якія ўзаемадзейнічаюць па законах макраскапічнай механікі. Паколькі электрычныя і хімічныя з'явы цяжка растлумачыць механічным узаемадзеяннем атамаў, то ў навуку пранікаюць ідэалістычныя ўяўленні пра нематэрыяльныя вадкасці — [[флюіды]]. Адной з праяў [[ідэалізм]]у ў атамістыкі было вучэнне [[Готфрыд Лейбніц|Лейбніца]] пра манады — духоўныя атамы, якія з'яўляюцца цэнтрамі дзеяння духоўных сіл.
+Якасна новым этапам развіцця ведаў пра будову матэрыі была механічная атамістыка, стваральнікамі якой былі [[Ісак Ньютан|Ньютан]], [[П'ер Гасендзі|Гасендзі]] і іншыя, адраджаюцца ідэі натурфіласофскай атамістыкі на аснове дасягненняў [[класічная механіка|класічнай механікі]]. У механічнай атамістыцы атамы таксама разглядаліся як непадзельныя, вечныя часціцы матэрыі, якія ўзаемадзейнічаюць па законах макраскапічнай механікі. Паколькі электрычныя і хімічныя з'явы цяжка растлумачыць механічным узаемадзеяннем атамаў, то ў навуку пранікаюць ідэалістычныя ўяўленні пра нематэрыяльныя вадкасці — [[флюіды]]. Адной з праяў [[ідэалізм]]у ў атамістыкі было вучэнне [[Готфрыд Лейбніц|Лейбніца]] пра манады — духоўныя атамы, якія з'яўляюцца цэнтрамі дзеяння духоўных сіл.
 Наступным этапам развіцця атамістыкі былі працы [[Міхаіл Ламаносаў|Ламаносава]], які заклаў асновы хімічнай і фізічнай атамістыкі. Ламаносаў адкрыў закон захавання масы рэчыва, які ўвайшоў у класічную хімію як закон захавання масы пры [[хімічная рэакцыя|хімічных рэакцыях]]. Гэты закон даў [[хімія|хіміі]] слушны метад аналізу хімічных рэакцый, які стаў асновай колькаснага аналізу. Ламаносаў увёў у навуку побач з атамам паняцце [[малекула|малекулы]]. Ідэі Ламаносава аказалі вялікі ўплыў на далейшае развіццё фізічнай і хімічнай атамістыкі.
+{{зноскі}}
 == Спасылкі ==
@@ Радок 17: / Радок 20: @@
 [[Катэгорыя:Атамная фізіка]]
 [[Катэгорыя:Гісторыя хіміі]]
-[[Катэгорыя:Атамісты|*]]
+[[Катэгорыя:Атамісты| ]]