Папуаскія мовы: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Frantishak (размовы | уклад) |
Frantishak (размовы | уклад) |
||
| Радок 20: | Радок 20: | ||
[[File:Area of Papuan languages.svg|thumb|left|Арэал папуаскіх моў]] |
[[File:Area of Papuan languages.svg|thumb|left|Арэал папуаскіх моў]] |
||
На папуаскіх мовах размаўляюць на ўсёй тэрыторыі [[востраў Новая Гвінея|вострава Новая Гвінея]] і прылеглых астравах. На захадзе арэал распаўсюджання дасягае [[Малукскія астравы|Малукскіх астравоў]] і [[востраў Тымор|Тымора]], але ў мінулым быў значна шырэйшым. Да першай чвэрці [[19 стагоддзе|XIX]] ст. на адной з папуаскіх моў размаўлялі носьбіты [[культура Тамбора|культуры Тамбора]] на [[востраў Сумбава|востраве Сумбава]]. На ўсходзе папуаскія мовы дысперсна сустракаюцца на [[Саламонавы астравы|Саламонавых астравах]]. |
На папуаскіх мовах размаўляюць на ўсёй тэрыторыі [[востраў Новая Гвінея|вострава Новая Гвінея]] і прылеглых астравах. На захадзе арэал распаўсюджання дасягае [[Малукскія астравы|Малукскіх астравоў]] і [[востраў Тымор|Тымора]], але ў мінулым быў значна шырэйшым. Да першай чвэрці [[19 стагоддзе|XIX]] ст. на адной з папуаскіх моў размаўлялі носьбіты [[культура Тамбора|культуры Тамбора]] на [[востраў Сумбава|востраве Сумбава]]. На ўсходзе папуаскія мовы дысперсна сустракаюцца на [[Саламонавы астравы|Саламонавых астравах]]. |
||
== Класіфікацыя == |
|||
Для папуаскіх моў характэрна значная разнастайнасць пры адносна невялікай колькасці носьбітаў той ці іншай мовы. У [[гара|горнай]] ізаляванай мясцовасці [[папуасы]] кожнай [[вёска|вёскі]] могуць размаўляць на асобнай мове. Таму дакладная колькасць папуаскіх моў — даволі спрэчнае [[мовазнаўства|лінгвістычнае]] пытанне. Не існуе адзіна прынятай класіфікацыі, хаця першая спроба была прадпрынята [[Вялікабрытанія|брытанцам]] [[:en:Sidney Herbert Ray|Сідні Гербертам Рэям]] у [[1892]] г. С. Г. Рэй першым вылучыў папуаскія мовы і здолеў паказаць іх адрозненні ад [[аўстранезійскія мовы|аўстранезійскай]] групы. Прадпрымаліся спробы далучыць папуаскія мовы да інда-ціхаакіянскай буйной групы, аднак сама [[гіпотэза]] існавання інда-ціхаакіянскіх моў была абвергнута. |
|||
У наш час найбольш пашыранай з'яўляецца класіфікацыя [[Аўстралія|аўстралійскага]] лінгвіста [[:en:Malcolm Ross (linguist)|Малькальма Роса]], які карыстаўся папярэднімі спробамі класіфікацыі. Ён вылучыў 22 асобныя сям'і і надсям'і папуаскіх моў, найбольш распаўсюджанымі з якіх з'яўляюцца транс-навагвінейская (466 - 493 моў), пашыраная заходнепапуаская (каля 38 моў), тарычэлі (40 - 50 моў), сепік (51 мова), раму — ніжнія сепік (40 моў), паўднёва-цэнтральныя мовы (22 мовы) і г. д. Акрамя таго, існуюць ізаляваныя мовы, многія з якіх сустракаюцца ў горнай мясцовасці і прыбярэжных астравах. |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
Версія ад 03:21, 7 снежня 2015
| папуаскія | |
|---|---|
 | |
| Таксон | сям'я |
| Прарадзіма | востраў Новая Гвінея |
| Арэал | Папуа — Новая Гвінея, Інданезія, Саламонавы Астравы, Усходні Тымор |
| Колькасць носьбітаў | болей за 4 млн |
| Класіфікацыя | |
| Коды моўнай групы | |
| ДАСТ 7.75–97 | паа 532 |
| ISO 639-2 | map |
| ISO 639-5 | paa |
Папуа́скія мовы — агульная назва болей за 1000 моў Новай Гвінеі і суседніх астравоў, якія не ўваходзяць у склад аўстранезійскай групы моў. Папуаскія мовы не складаюць адзіную генетычную сям'ю, а арганізаваны ў некалькі дзесяткаў сем'яў моў.
Арэал
На папуаскіх мовах размаўляюць на ўсёй тэрыторыі вострава Новая Гвінея і прылеглых астравах. На захадзе арэал распаўсюджання дасягае Малукскіх астравоў і Тымора, але ў мінулым быў значна шырэйшым. Да першай чвэрці XIX ст. на адной з папуаскіх моў размаўлялі носьбіты культуры Тамбора на востраве Сумбава. На ўсходзе папуаскія мовы дысперсна сустракаюцца на Саламонавых астравах.
Класіфікацыя
Для папуаскіх моў характэрна значная разнастайнасць пры адносна невялікай колькасці носьбітаў той ці іншай мовы. У горнай ізаляванай мясцовасці папуасы кожнай вёскі могуць размаўляць на асобнай мове. Таму дакладная колькасць папуаскіх моў — даволі спрэчнае лінгвістычнае пытанне. Не існуе адзіна прынятай класіфікацыі, хаця першая спроба была прадпрынята брытанцам Сідні Гербертам Рэям у 1892 г. С. Г. Рэй першым вылучыў папуаскія мовы і здолеў паказаць іх адрозненні ад аўстранезійскай групы. Прадпрымаліся спробы далучыць папуаскія мовы да інда-ціхаакіянскай буйной групы, аднак сама гіпотэза існавання інда-ціхаакіянскіх моў была абвергнута.
У наш час найбольш пашыранай з'яўляецца класіфікацыя аўстралійскага лінгвіста Малькальма Роса, які карыстаўся папярэднімі спробамі класіфікацыі. Ён вылучыў 22 асобныя сям'і і надсям'і папуаскіх моў, найбольш распаўсюджанымі з якіх з'яўляюцца транс-навагвінейская (466 - 493 моў), пашыраная заходнепапуаская (каля 38 моў), тарычэлі (40 - 50 моў), сепік (51 мова), раму — ніжнія сепік (40 моў), паўднёва-цэнтральныя мовы (22 мовы) і г. д. Акрамя таго, існуюць ізаляваныя мовы, многія з якіх сустракаюцца ў горнай мясцовасці і прыбярэжных астравах.