Арапеш: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Dziva4ok (размовы | уклад)
Радок 13: Радок 13:
== Рассяленне ==
== Рассяленне ==
Арапеш жывуць уздоўж [[рака Сепік|ракі Сепік]] і [[Навагвінейскае мора|марскога]] ўзбярэжжа на тэрыторыі дзяржавы [[Папуа — Новая Гвінея]]. Вылучаюцца тры асноўныя моўныя групы — ''абу'', ''урыта'' і горныя арапеш (''каву''). Найбольшай па колькасцю групай з'яўляюцца горныя арапеш.
Арапеш жывуць уздоўж [[рака Сепік|ракі Сепік]] і [[Навагвінейскае мора|марскога]] ўзбярэжжа на тэрыторыі дзяржавы [[Папуа — Новая Гвінея]]. Вылучаюцца тры асноўныя моўныя групы — ''абу'', ''урыта'' і горныя арапеш (''каву''). Найбольшай па колькасцю групай з'яўляюцца горныя арапеш.

== Гісторыя ==
Сталыя кантакты арапеш з вонкавым светам пачаліся толькі ў [[19 стагоддзе|XIX]] ст., прычым яны тычыліся пераважна насельнікаў прыморскіх раёнаў. У [[1885]] г. землі, населеныя арапеш, увайшлі ў склад [[Германія|германскіх]] каланіяльных валоданняў, у [[1921]] г. — пад кіраванне [[Аўстралія|Аўстраліі]]. З пачатку [[20 стагоддзе|XX]] ст. тут актыўна працавалі [[хрысціянства|хрысціянскія]] місіянеры.

Арапеш сталі шырока вядомы дзякуючы атраполагам [[Маргарэт Мід]] і [[:en:Reo Fortune|Рэа Фортуну]], якія ў [[1932]] г. праводзілі сярод іх даследаванні<ref>[http://www.loc.gov/exhibits/mead/field-sepik.html Margaret Mead: Human Nature and the Power of Culture]</ref><ref>[Ira Bashkow and Lise M. Dobrin, The Historical Study of Ethnographic Fieldwork: Margaret Mead and Reo Fortune among the Mountain Arapesh // HISTORY OF ANTHROPOLOGY NEWSLETTER. Volume 34:1, June 2007.] P. 9 - 16</ref>. Хаця большасць апісанняў двух даследчыкаў супадалі, яны прыйшлі да розных высноў. Так, Маргарэт Мід апісвала горных арапеш як надзвычай мірных людзей, але Рэа Фортун апублікаваў працу, прысвечаную ваеннай справе гэтага народа.


{{зноскі}}
{{зноскі}}

Версія ад 23:47, 11 снежня 2015

Арапеш
(Arapesh)
Здабыча сага
Агульная колькасць 31600 (2015)
Рэгіёны пражывання Папуа — Новая Гвінея
Мова арапеш, мовы
Рэлігія магія, анімізм, культ продкаў, культ карга, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы астатнія папуасы

Арапе́ш (саманазва: Arapesh, літаральна "чалавек") — група малых папуаскіх народаў, што насяляюць паўночны ўсход Новай Гвінеі. Агульная колькасць (2015 г.) - 31 600 чал.[1][2][3]

Рассяленне

Арапеш жывуць уздоўж ракі Сепік і марскога ўзбярэжжа на тэрыторыі дзяржавы Папуа — Новая Гвінея. Вылучаюцца тры асноўныя моўныя групы — абу, урыта і горныя арапеш (каву). Найбольшай па колькасцю групай з'яўляюцца горныя арапеш.

Гісторыя

Сталыя кантакты арапеш з вонкавым светам пачаліся толькі ў XIX ст., прычым яны тычыліся пераважна насельнікаў прыморскіх раёнаў. У 1885 г. землі, населеныя арапеш, увайшлі ў склад германскіх каланіяльных валоданняў, у 1921 г. — пад кіраванне Аўстраліі. З пачатку XX ст. тут актыўна працавалі хрысціянскія місіянеры.

Арапеш сталі шырока вядомы дзякуючы атраполагам Маргарэт Мід і Рэа Фортуну, якія ў 1932 г. праводзілі сярод іх даследаванні[4][5]. Хаця большасць апісанняў двух даследчыкаў супадалі, яны прыйшлі да розных высноў. Так, Маргарэт Мід апісвала горных арапеш як надзвычай мірных людзей, але Рэа Фортун апублікаваў працу, прысвечаную ваеннай справе гэтага народа.

Зноскі

  1. Arapesh, Abu' in Papua New Guinea
  2. Bumbita Arapesh, Urita in Papua New Guinea
  3. Mountain Arapesh, Kavu in Papua New Guinea
  4. Margaret Mead: Human Nature and the Power of Culture
  5. [Ira Bashkow and Lise M. Dobrin, The Historical Study of Ethnographic Fieldwork: Margaret Mead and Reo Fortune among the Mountain Arapesh // HISTORY OF ANTHROPOLOGY NEWSLETTER. Volume 34:1, June 2007.] P. 9 - 16