Скорасць святла: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
M.L.Bot (размовы | уклад)
др →‎Гл. таксама: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| (4) using AWB
др стылявыя змены, арфаграфія, афармленне
Радок 1: Радок 1:
{{Картка
{{Картка
| загаловак = Хуткасць святла
| загаловак = Скорасць святла
| выява = [[Выява:Sun to Earth.JPG|300px|alt=Азначана адлегласць ад Сонца да Зямлі, роўная 150 мільёнам кіламетраў.]]
| выява = [[Выява:Sun to Earth.JPG|300px|alt=Азначана адлегласць ад Сонца да Зямлі, роўная 150 мільёнам кіламетраў.]]
| подпіс = [[Сонечная радыяцыя|Сонечнаму святлу]] патрабуецца каля 8 хвілін 19 секунд каб дасягнуць Землі
| подпіс = [[Сонечная радыяцыя|Сонечнаму святлу]] патрабуецца каля 8 хвілін 19 секунд каб дасягнуць Землі
Радок 39: Радок 39:
| тэкст19 = 8,3 [[хвіліна|мін.]]
| тэкст19 = 8,3 [[хвіліна|мін.]]
| метка20 = ад [[Вояджэр-1|Вояджэра-1]] да Зямлі
| метка20 = ад [[Вояджэр-1|Вояджэра-1]] да Зямлі
| тэкст20 = 16,2 гадзінн{{#tag:ref|{{as of|2011|07}}.<ref>{{cite web|title=Where Are the Voyagers - NASA Voyager|url=http://voyager.jpl.nasa.gov/where/index.html|work=Voyager - The Interstellar Mission|publisher=Jet Propulsion Laboratory, California Istitute of Technology|accessdate=2011-07-12}}</ref>}}
| тэкст20 = 16,2 гадзіны (на ліпень 2011 года<ref>{{cite web|title=Where Are the Voyagers - NASA Voyager|url=http://voyager.jpl.nasa.gov/where/index.html|work=Voyager - The Interstellar Mission|publisher=Jet Propulsion Laboratory, California Istitute of Technology|accessdate=2011-07-12}}</ref>)
| метка21 = адзін [[парсек]]
| метка21 = адзін [[парсек]]
| тэкст21 = 3,26 гадоў
| тэкст21 = 3,26 гадоў
Радок 55: Радок 55:
| тэкст27 = 13 мільярдаў гадоў
| тэкст27 = 13 мільярдаў гадоў
}}
}}
'''Хуткасць святла''' ў вакууме — важная фізічная канстанта, звычайна пазначаецца літарай ''c''. [[Метр]] вызначаны такім чынам, каб [[хуткасць]] [[Святло|святла]] ў [[вакуум]]е была роўная дакладна 299 792 458 метраў за [[Секунда|секунду]] (м/с).
'''Ско́расць святла́'''<ref>Вучэбныя праграмы: Фізіка VI—XI класы. Астраномія XI клас. — Мн.: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2012.</ref><ref>Скорасць святла // Беларуская энцыклапедыя т. 14, с. 468.</ref>, ці '''ху́ткасць святла́''' ў вакууме — важная фізічная канстанта, звычайна пазначаецца літарай ''c''. [[Метр]] вызначаны такім чынам, каб [[скорасць]] [[Святло|святла]] ў [[вакуум]]е была роўная дакладна 299 792 458 метраў за [[Секунда|секунду]] (м/с).


Хуткасць святла мае фундаментальнае значэнне ў фізіцы. Гэта не толькі хуткасць бачнага святла, але і ўсіх відаў электрамагнітнага выпраменьвання, наогул, усяго, што мае нулявую масу спакою. У тэорыі адноснасці [[Альберт Эйнштэйн|Эйнштэйна]] хуткасць святла адыгрывае ключавую ролю як спалучальны фактар паміж [[прастора]]й і [[час]]ам. У спалучэнні з прынцыпам прычыннасці гэтая тэорыя гаворыць, што ніякая матэрыя ці інфармацыя не можа перамяшчацца хутчэй за хуткасць святла.
Скорасць святла мае фундаментальнае значэнне ў фізіцы. Гэта не толькі скорасць бачнага святла, але і ўсіх відаў электрамагнітнага выпраменьвання, наогул, усяго, што мае нулявую масу спакою. У тэорыі адноснасці [[Альберт Эйнштэйн|Эйнштэйна]] скорасць святла адыгрывае ключавую ролю як спалучальны фактар паміж [[прастора]]й і [[час]]ам. У спалучэнні з прынцыпам прычыннасці гэтая тэорыя гаворыць, што ніякая матэрыя ці інфармацыя не можа перамяшчацца хутчэй за скорасць святла.


== Вызначэнне хуткасці святла ==
== Вызначэнне скорасці святла ==


У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды.
У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды.


Як следства з такога вызначэння, ніякія эксперыментальныя вымярэнні не могуць змяніць значэнне хуткасці святла. Дакладныя вымярэнні хуткасці святла могуць, аднак, удакладніць даўжыню метра.
Як вынік з такога вызначэння, ніякія эксперыментальныя вымярэнні не могуць змяніць значэнне скорасці святла. Дакладныя вымярэнні скорасці святла могуць, аднак, удакладніць даўжыню метра.


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
* [[Звышсветлавы рух]]
* [[Звышсветлавы рух]]
* [[Хуткасць гуку]]
* [[Скорасць гуку]]
* [[Пераменная хуткасць святла]]
* [[Пераменная скорасць святла]]


== Зноскі ==
{{зноскі}}
{{reflist}}

== Літаратура ==
* Скорасць святла ў вакууме // {{Крыніцы/БелЭн|14к}} С. 467—468.


[[Катэгорыя:Фізічныя канстанты]]
[[Катэгорыя:Фізічныя канстанты]]

Версія ад 12:37, 16 снежня 2015

Азначана адлегласць ад Сонца да Зямлі, роўная 150 мільёнам кіламетраў.
Сонечнаму святлу патрабуецца каля 8 хвілін 19 секунд каб дасягнуць Землі
Дакладныя значэнні
Метраў у секунду 299 792 458
Планкаўскіх адзінак 1
Прыблізныя значэнні
кіламетраў у секунду 300 000
кіламетраў у гадзіну 1080 мільёнаў
міль у секунду 186 000
міль у гадзіну 671 мільёнаў
астранамічных адзінак у дзень 173
Прыблізны час вандравання светлавога сігналу
Адлегласць Час
адзін фут 1,0 нс
адзін метр 3,3 нс
адзін кіламетр 3,3 мкс
адна статутная міля 5,4 мкс
ад геастацыянарнай арбіты да Зямлі 119 мс
даўжыня экватара Землі 134 мс
ад Месяца да Зямлі 1,225 з
ад Сонцы да Зямлі (1 а. а.) 8,3 мін.
ад Вояджэра-1 да Зямлі 16,2 гадзіны (на ліпень 2011 года[1])
адзін парсек 3,26 гадоў
ад Праксімы Цэнтаўра да Зямлі 4,24 гадоў
ад Альфы Цэнтаўра да Зямлі 4,37 гадоў
ад найбліжэйшай галактыкі (Карлікавай галактыкі ў Вялікім Псу) да Зямлі 25 000 гадоў
праз Млечны Шлях 100 000 гадоў
ад Галактыкі Андрамеды да Зямлі 2,5 мільёнаў гадоў
ад самай аддаленай вядомай галактыкі да Зямлі 13 мільярдаў гадоў

Ско́расць святла́[2][3], ці ху́ткасць святла́ ў вакууме — важная фізічная канстанта, звычайна пазначаецца літарай c. Метр вызначаны такім чынам, каб скорасць святла ў вакууме была роўная дакладна 299 792 458 метраў за секунду (м/с).

Скорасць святла мае фундаментальнае значэнне ў фізіцы. Гэта не толькі скорасць бачнага святла, але і ўсіх відаў электрамагнітнага выпраменьвання, наогул, усяго, што мае нулявую масу спакою. У тэорыі адноснасці Эйнштэйна скорасць святла адыгрывае ключавую ролю як спалучальны фактар паміж прасторай і часам. У спалучэнні з прынцыпам прычыннасці гэтая тэорыя гаворыць, што ніякая матэрыя ці інфармацыя не можа перамяшчацца хутчэй за скорасць святла.

Вызначэнне скорасці святла

У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды.

Як вынік з такога вызначэння, ніякія эксперыментальныя вымярэнні не могуць змяніць значэнне скорасці святла. Дакладныя вымярэнні скорасці святла могуць, аднак, удакладніць даўжыню метра.

Гл. таксама

Зноскі

  1. Where Are the Voyagers - NASA Voyager. Voyager - The Interstellar Mission. Jet Propulsion Laboratory, California Istitute of Technology. Праверана 12 ліпеня 2011.
  2. Вучэбныя праграмы: Фізіка VI—XI класы. Астраномія XI клас. — Мн.: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2012.
  3. Скорасць святла // Беларуская энцыклапедыя т. 14, с. 468.

Літаратура