Скорасць святла: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др →Гл. таксама: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| (4) using AWB |
др стылявыя змены, арфаграфія, афармленне |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Картка |
{{Картка |
||
| загаловак = |
| загаловак = Скорасць святла |
||
| выява = [[Выява:Sun to Earth.JPG|300px|alt=Азначана адлегласць ад Сонца да Зямлі, роўная 150 мільёнам кіламетраў.]] |
| выява = [[Выява:Sun to Earth.JPG|300px|alt=Азначана адлегласць ад Сонца да Зямлі, роўная 150 мільёнам кіламетраў.]] |
||
| подпіс = [[Сонечная радыяцыя|Сонечнаму святлу]] патрабуецца каля 8 хвілін 19 секунд каб дасягнуць Землі |
| подпіс = [[Сонечная радыяцыя|Сонечнаму святлу]] патрабуецца каля 8 хвілін 19 секунд каб дасягнуць Землі |
||
Радок 39: | Радок 39: | ||
| тэкст19 = 8,3 [[хвіліна|мін.]] |
| тэкст19 = 8,3 [[хвіліна|мін.]] |
||
| метка20 = ад [[Вояджэр-1|Вояджэра-1]] да Зямлі |
| метка20 = ад [[Вояджэр-1|Вояджэра-1]] да Зямлі |
||
| тэкст20 = 16,2 |
| тэкст20 = 16,2 гадзіны (на ліпень 2011 года<ref>{{cite web|title=Where Are the Voyagers - NASA Voyager|url=http://voyager.jpl.nasa.gov/where/index.html|work=Voyager - The Interstellar Mission|publisher=Jet Propulsion Laboratory, California Istitute of Technology|accessdate=2011-07-12}}</ref>) |
||
| метка21 = адзін [[парсек]] |
| метка21 = адзін [[парсек]] |
||
| тэкст21 = 3,26 гадоў |
| тэкст21 = 3,26 гадоў |
||
Радок 55: | Радок 55: | ||
| тэкст27 = 13 мільярдаў гадоў |
| тэкст27 = 13 мільярдаў гадоў |
||
}} |
}} |
||
''' |
'''Ско́расць святла́'''<ref>Вучэбныя праграмы: Фізіка VI—XI класы. Астраномія XI клас. — Мн.: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2012.</ref><ref>Скорасць святла // Беларуская энцыклапедыя т. 14, с. 468.</ref>, ці '''ху́ткасць святла́''' ў вакууме — важная фізічная канстанта, звычайна пазначаецца літарай ''c''. [[Метр]] вызначаны такім чынам, каб [[скорасць]] [[Святло|святла]] ў [[вакуум]]е была роўная дакладна 299 792 458 метраў за [[Секунда|секунду]] (м/с). |
||
Скорасць святла мае фундаментальнае значэнне ў фізіцы. Гэта не толькі скорасць бачнага святла, але і ўсіх відаў электрамагнітнага выпраменьвання, наогул, усяго, што мае нулявую масу спакою. У тэорыі адноснасці [[Альберт Эйнштэйн|Эйнштэйна]] скорасць святла адыгрывае ключавую ролю як спалучальны фактар паміж [[прастора]]й і [[час]]ам. У спалучэнні з прынцыпам прычыннасці гэтая тэорыя гаворыць, што ніякая матэрыя ці інфармацыя не можа перамяшчацца хутчэй за скорасць святла. |
|||
== Вызначэнне |
== Вызначэнне скорасці святла == |
||
У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды. |
У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды. |
||
Як |
Як вынік з такога вызначэння, ніякія эксперыментальныя вымярэнні не могуць змяніць значэнне скорасці святла. Дакладныя вымярэнні скорасці святла могуць, аднак, удакладніць даўжыню метра. |
||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
* [[Звышсветлавы рух]] |
* [[Звышсветлавы рух]] |
||
* [[ |
* [[Скорасць гуку]] |
||
* [[Пераменная |
* [[Пераменная скорасць святла]] |
||
== Зноскі == |
|||
{{зноскі}} |
|||
{{reflist}} |
|||
== Літаратура == |
|||
* Скорасць святла ў вакууме // {{Крыніцы/БелЭн|14к}} С. 467—468. |
|||
[[Катэгорыя:Фізічныя канстанты]] |
[[Катэгорыя:Фізічныя канстанты]] |
Версія ад 12:37, 16 снежня 2015
| |
Дакладныя значэнні | |
---|---|
Метраў у секунду | 299 792 458 |
Планкаўскіх адзінак | 1 |
Прыблізныя значэнні | |
кіламетраў у секунду | 300 000 |
кіламетраў у гадзіну | 1080 мільёнаў |
міль у секунду | 186 000 |
міль у гадзіну | 671 мільёнаў |
астранамічных адзінак у дзень | 173 |
Прыблізны час вандравання светлавога сігналу | |
Адлегласць | Час |
адзін фут | 1,0 нс |
адзін метр | 3,3 нс |
адзін кіламетр | 3,3 мкс |
адна статутная міля | 5,4 мкс |
ад геастацыянарнай арбіты да Зямлі | 119 мс |
даўжыня экватара Землі | 134 мс |
ад Месяца да Зямлі | 1,225 з |
ад Сонцы да Зямлі (1 а. а.) | 8,3 мін. |
ад Вояджэра-1 да Зямлі | 16,2 гадзіны (на ліпень 2011 года[1]) |
адзін парсек | 3,26 гадоў |
ад Праксімы Цэнтаўра да Зямлі | 4,24 гадоў |
ад Альфы Цэнтаўра да Зямлі | 4,37 гадоў |
ад найбліжэйшай галактыкі (Карлікавай галактыкі ў Вялікім Псу) да Зямлі | 25 000 гадоў |
праз Млечны Шлях | 100 000 гадоў |
ад Галактыкі Андрамеды да Зямлі | 2,5 мільёнаў гадоў |
ад самай аддаленай вядомай галактыкі да Зямлі | 13 мільярдаў гадоў |
Ско́расць святла́[2][3], ці ху́ткасць святла́ ў вакууме — важная фізічная канстанта, звычайна пазначаецца літарай c. Метр вызначаны такім чынам, каб скорасць святла ў вакууме была роўная дакладна 299 792 458 метраў за секунду (м/с).
Скорасць святла мае фундаментальнае значэнне ў фізіцы. Гэта не толькі скорасць бачнага святла, але і ўсіх відаў электрамагнітнага выпраменьвання, наогул, усяго, што мае нулявую масу спакою. У тэорыі адноснасці Эйнштэйна скорасць святла адыгрывае ключавую ролю як спалучальны фактар паміж прасторай і часам. У спалучэнні з прынцыпам прычыннасці гэтая тэорыя гаворыць, што ніякая матэрыя ці інфармацыя не можа перамяшчацца хутчэй за скорасць святла.
Вызначэнне скорасці святла
У 1983 годзе 17-й Генеральнай канферэнцыяй па вагах і вымярэннях метр вызначаны як адлегласць, якую праходзіць святло ў вакууме за 1/299792458 долю секунды.
Як вынік з такога вызначэння, ніякія эксперыментальныя вымярэнні не могуць змяніць значэнне скорасці святла. Дакладныя вымярэнні скорасці святла могуць, аднак, удакладніць даўжыню метра.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ Where Are the Voyagers - NASA Voyager . Voyager - The Interstellar Mission. Jet Propulsion Laboratory, California Istitute of Technology. Праверана 12 ліпеня 2011.
- ↑ Вучэбныя праграмы: Фізіка VI—XI класы. Астраномія XI клас. — Мн.: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2012.
- ↑ Скорасць святла // Беларуская энцыклапедыя т. 14, с. 468.
Літаратура
- Скорасць святла ў вакууме // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. С. 467—468.