Касцёл Святога Войцеха і кляштар бенедыкцінак (Мінск): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
[[Выява:Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1871).jpg|thumb|250px|Касцёл Св. Войцеха (здымак [[1870]] года)]]
[[Выява:Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1871).jpg|thumb|250px|Касцёл Св. Войцеха (здымак [[1870]] года)]]


'''Касцёл Святога Войцеха і кляштар бенедыкцінак''' — [[Рымска-Каталіцкі Касцёл на Беларусі|рымска-каталіцкі]] кляштарны комплекс у [[Мінск]]у. Дзейнічаў з 1-й пал. [[17 стагоддзе|XVII ст]] да [[1870-я|1870-х]] гадоў. Займаў пляц на [[Высокі Рынак|Высокім Рынку]] на [[Вуліца Зборавая, Мінск|Зборавай вуліцы]] (раён [[Кінатэатр Перамога, Мінск|кінатэатра «Перамога»]]).
'''Касцёл Святога Войцеха і кляштар бенедыкцінак''' — [[Рымска-Каталіцкі Касцёл на Беларусі|рымска-каталіцкі]] кляштарны комплекс у [[Мінск]]у. Дзейнічаў з 1-й паловы [[17 стагоддзе|XVII ст.]] да [[1870-я|1870-х]] гадоў. Займаў пляц на [[Высокі Рынак|Высокім Рынку]] на [[Вуліца Зборавая, Мінск|Зборавай вуліцы]] (цяпер раён [[Кінатэатр Перамога, Мінск|кінатэатра «Перамога»]]).


Комплекс складаўся з мураваных будынкаў касцёла і 2-павярховага кляштарнага корпуса з прыбудовай, капліцы, капеланіі, 2 флігеляў, бровара, свірана, стайні і інш. пабудоў, а таксама саду. Тэрыторыю кляштара атачаў высокі мур, які меў некалькі брам. Усе кляштарныя збудаванні зруйнавалі ў [[1960-я]] гады, да нашага часу захаваліся падмуркі касцёла.<ref>[[Захар Шыбека]], [[Уладзімір Гілеп]], [[Уладзімір Дзянісаў]]. Што аднаўляць найперш? // [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]], [[2004]] — 46. С. 7 [http://kamunikat.org/download.php?item=11711-1.pdf&pubref=11711]</ref><ref>[http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=4064 Аквапарк на кляштарных могілках] // [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]], [[27 верасня]] [[2006]]</ref>
Комплекс складаўся з мураваных будынкаў касцёла і 2-павярховага кляштарнага корпуса з прыбудовай, капліцы, капеланіі, 2 флігеляў, бровара, свірана, стайні і іншых пабудоў, а таксама саду. Тэрыторыю кляштара акружаў высокі мур, які меў некалькі брам. Усе кляштарныя пабудовы зруйнавалі ў [[1960-я]] гады, да нашага часу захаваліся падмуркі касцёла.<ref>[[Захар Шыбека]], [[Уладзімір Гілеп]], [[Уладзімір Дзянісаў]]. Што аднаўляць найперш? // [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]], [[2004]] — 46. С. 7 [http://kamunikat.org/download.php?item=11711-1.pdf&pubref=11711]</ref><ref>[http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=4064 Аквапарк на кляштарных могілках] // [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]], [[27 верасня]] [[2006]]</ref>


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
[[Выява:View of Miensk, 19 century.jpg|thumb|250px|[[Высокі Рынак]] на здымку XIX ст., справа Касцёл Св. Войцеха]]
[[Выява:View of Miensk, 19 century.jpg|thumb|250px|[[Высокі Рынак]] на здымку XIX ст., справа Касцёл Св. Войцеха]]


Мінскі бенедыкцінскі кляштар заснаваў віленскі канонік [[Войцех Сялява]], які купіў у горадзе два дамы з іншымі пабудовамі ў С. Друцкага-Горскага і А. Сакалінскага і перадаў іх ордэну. Адпаведны ўклад у [[4 мая]] [[1633]] года [[14 ліпеня]] таго ж года пацвердзілі кароль [[Уладзіслаў IV|Уладзіслаў ІV]] і віленскі біскуп С. Война.<ref name="evkl">[[Уладзімір Дзянісаў]]. Менскі кляштар бенедыкцінак // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 292</ref> Першыя манашкі перасяліліся сюды з [[нясвіж]]скага бенедыкцінскага кляштара.
Мінскі бенедыкцінскі кляштар заснаваў віленскі канонік [[Войцех Сялява]], які купіў у горадзе два дамы з іншымі пабудовамі ў С. Друцкага-Горскага і А. Сакалінскага і перадаў іх ордэну. Адпаведны ўклад ад [[4 мая]] [[1633]] года пацвердзілі [[14 ліпеня]] 1633 года кароль [[Уладзіслаў IV|Уладзіслаў ІV]] і віленскі біскуп С. Война.<ref name="evkl">[[Уладзімір Дзянісаў]]. Менскі кляштар бенедыкцінак // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 292</ref> Першыя манашкі перасяліліся сюды з [[нясвіж]]скага бенедыкцінскага кляштара.


Ад пачатку комплекс быў драўляным, але ўжо ў [[1647]]—[[1649]] гадах намаганнямі віленскага ваяводы [[Крыштаф Хадкевіч|Крыштафа Хадкевіча]] і яго жонкі Соф'я, уроджанай Горскай-Друцкай, архітэктар А. Кромер узвёў мураваны касцёл у гонар Св. Войцеха, біскупа і мучаніка. Мураваны кляштарны корпус збудавалі на сродкі К. К. Свірскай.<ref name="evkl"/> Мецэнатамі кляштару былі [[Марцыбела Зянкевіч]], [[Сусанна Станкевіч|Сусанна]] і [[Алена Станкевіч]], [[Сусанна Навадворская]] і інш.
Ад пачатку комплекс быў драўляным, але ўжо ў [[1647]]—[[1649]] гадах намаганнямі віленскага ваяводы [[Крыштаф Хадкевіч|Крыштафа Хадкевіча]] і яго жонкі Соф'я, народжанай Горскай-Друцкай, архітэктар А. Кромер узвёў мураваны касцёл у гонар Св. Войцеха, біскупа і мучаніка. Мураваны кляштарны корпус збудавалі на сродкі К. К. Свірскай.<ref name="evkl"/> Мецэнатамі кляштару былі [[Марцыбела Зянкевіч]], [[Сусанна Станкевіч|Сусанна]] і [[Алена Станкевіч]], [[Сусанна Навадворская]] і інш.


⚫
У [[Крывавы патоп|вайну 1654—1667 гадоў]] усе драўляныя кляштарныя пабудовы былі спалены, значна пашкоджана і разрабавана мураваная святыня. Кляштар адбудавалі ў [[1670-я]] гады, касцёл асвяціў біскуп Мікола Слупскі.


⚫
У [[1682]] годзе ўвесь комплекс рэканструявалі, апроч таго ўзвялі новы мураваны кляштарны корпус. У [[1780-я]] гады комплекс кляштара зноў рэканструявалі паводле праекта архітэктара Т. Раманоўскага ў стылі сталага барока, але будаўніцтва вежаў-званіц завяршылася толькі ў [[1803]] годзе.


⚫
Станам на канец [[XVIII стагоддзе|XVIII]] — пачатак [[XIX стагоддзе|XIX]] стст. ва ўладанні кляштара было 3 фальваркі, 8 вёсак, 3 карчмы, млын і каля 93 валокі зямлі. У [[1799]] годзе ў ім жылі 22 манашкі. Пры кляштары дзейнічала школа, дзе, паводле [[Ян Ходзька|Яна Ходзькі]], вучылася 18 дзяўчат (толькі 6 з іх плацілі на навучанне<ref name="evkl" />).
⚫
У [[Крывавы патоп|вайну з Масковіяй 1654—1667 гадоў]] усходнія захопнікі спалілі ўсе драўляныя кляштарныя пабудовы, значна пашкодзілі і разрабавалі мураваную святыню. Кляштар адбудавалі ў [[1670-я]] гады, касцёл асвяціў біскуп Мікола Слупскі.


⚫
Па задушэнні [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] расійскія ўлады зачынілі кляштар бенедыкцінак ([[1871]]), канфіскавалі будынкі ў каталікоў і перадалі іх праваслаўнаму ведамству пад жаночы Праабражэнскі манастыр. У [[1872]] годзе пачалася перабудова барочнага комплексу ў рэтраспектыўна-рускім стылі.
⚫
У [[1682]] годзе ўвесь комплекс рэканструявалі, апроч таго ўзвялі новы мураваны кляштарны корпус. У [[1780-я]] гады комплекс кляштара зноў рэканструявалі паводле праекта архітэктара Т. Раманоўскага ў стылі сталага барока, але будаўніцтва вежаў-званіц завершылася толькі ў [[1803]] годзе.


⚫
У пачатку [[1920-я|1920-х]] гадоў савецкія ўлады ліквідавалі менскі жаночы праваслаўны манастыр. Некаторы час праваслаўная царква ў будынку былога касцёла дзейнічала, але ў [[1930-я]] гады яе прыстасавалі пад клуб. У сярэдзіне [[1960-я|1960-х]] гадоў комплекс касцёла і кляштара ўзарвалі. Пазней з левага боку ад падмуркаў касцёла збудавалі будынак гарадской пракуратуры з чырвонай цэглы.
⚫
Станам на кан. [[XVIII стагоддзе|XVIII]] — пач. [[XIX стагоддзе|XIX]] стст. ва ўладанні кляштара знаходзіліся 3 фальваркі, 8 вёсак, 3 карчмы, млын і каля 93 валок зямлі. У [[1799]] годзе ў ім жылі 22 манашкі. Пры кляштары дзейнічала школа, у якой паводле [[Ян Ходзька|Яна Ходзькі]], вучылася 18 дзяўчат (толькі 6 з іх плацілі на навучанне<ref name="evkl"/>).

⚫
Па задушэнні [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызваленчага паўстання 1863—1864 гадоў]] расійскія ўлады зачынілі кляштар бенедыкцінак ([[1871]]), канфіскавалі будынкі ў каталікоў і перадалі іх праваслаўнаму ведамству пад жаночы Праабражэнскі манастыр. У [[1872]] годзе пачалася перабудова барочнага комплексу ў стылі [[Масковія|маскоўскай сярэднявечнай]] архітэктуры.

⚫
У пачатку [[1920-я|1920-х]] гадоў савецкія ўлады ліквідавалі менскі жаночы праваслаўны манастыр. Некаторы час праваслаўная царква ў будынку былога касцёла працягвала дзейнічаць, але ў [[1930-я]] гады яе прыстасавалі пад клуб. У сярэдзіне [[1960-я|1960-х]] гадоў комплекс касцёла і кляштара ўзарвалі. Пазней з левага боку ад падмуркаў касцёла збудавалі будынак гарадской пракуратуры з чырвонай цэглы.


== Архітэктура ==
== Архітэктура ==
Радок 39: Радок 37:
Да заходняга фасада касцёла далучаўся 2-павярховы, прамавугольны ў плане, кляштарны корпус пад вальмавым дахам. Насуперак архітэктуры касцёла ён меў сціплае пластычнае вырашэнне, фасады рытмічна падзяляліся прамавугольнымі аконнымі праёмамі.<ref name="kul"/>
Да заходняга фасада касцёла далучаўся 2-павярховы, прамавугольны ў плане, кляштарны корпус пад вальмавым дахам. Насуперак архітэктуры касцёла ён меў сціплае пластычнае вырашэнне, фасады рытмічна падзяляліся прамавугольнымі аконнымі праёмамі.<ref name="kul"/>


Цікавай была сістэма ацяплення будынка — ад печак у тоўшчы сцен і пад падлогай былі пракладзены своеасаблівыя керамічныя каларыферы, якія давалі дадатковае цяпло. Корпус бенедыкцінак разлічваўся на 15 келляў, тым не менш у кляштары часам знаходзілася да 28 законніцаў, а разам з навіцыяткамі, вучаніцамі і служачымі насельніцтва дасягала 90 чалавек.
Цікавай была сістэма ацяплення будынка — ад печак у тоўшчы сцен і пад падлогай былі пракладзены своеасаблівыя керамічныя каларыферы, якія давалі дадатковае цяпло. Корпус бенедыкцінак разлічваўся на 15 келляў, тым не менш у кляштары часам знаходзілася да 28 законніц, а разам з навіцыяткамі, вучаніцамі і служачымі насельніцтва дасягала 90 чалавек.


У комплекс кляштара таксама ўваходзіў сад, які паводле інвентара [[1804]] года налічваў 150 фруктовых дрэваў і агарод.
У комплекс кляштара таксама ўваходзіў сад, які паводле інвентара [[1804]] года налічваў 150 фруктовых дрэваў і агарод.


== Цікавыя факты ==
== Цікавыя факты ==
* Мінскі кляштар бенедыкцінак быў апошнім, які царскія ўлады ліквідавалі ў месце. Пасля задушэння паўстання 1863—1864 гадоў ён яшчэ некаторы час функцыянаваў, але цярпеў пераслед. У пачатку [[1871]] года з кляштару выслалі манашак, якія знайшлі тут прытулак пасля ліквідацыі іншых каталіцкіх кляштараў. Іх накіравалі ў Кімбараўскі кляштар, што знаходзіўся каля [[Мазыр]]а.<ref>[[Сяргей Харэўскі]]. [http://baj.by/belkalehium/lekcyji/historyja/hareuski_02.htm Колькі шчыгулаў да разумення сучаснага Мінску] // «Беларускі калегіум», лекцыі</ref>
* Мінскі кляштар бенедыкцінак быў апошнім, які царскія ўлады ліквідавалі ў месце. Пасля задушэння паўстання 1863—1864 гадоў ён яшчэ некаторы час функцыянаваў, але цярпеў пераслед. У пачатку [[1871]] года з кляштара выслалі манашак, якія знайшлі тут прытулак пасля ліквідацыі іншых каталіцкіх кляштараў. Іх накіравалі ў Кімбараўскі кляштар, што знаходзіўся каля [[Мазыр]]а.<ref>[[Сяргей Харэўскі]]. [http://baj.by/belkalehium/lekcyji/historyja/hareuski_02.htm Колькі шчыгулаў да разумення сучаснага Мінску] // «Беларускі калегіум», лекцыі</ref>


{{зноскі}}
{{зноскі}}
Радок 54: Радок 52:
* {{Крыніцы/Каталіцкія храмы на Беларусі (2001)}}
* {{Крыніцы/Каталіцкія храмы на Беларусі (2001)}}
* {{Крыніцы/Рэха даўняга часу}}
* {{Крыніцы/Рэха даўняга часу}}
* [[Уладзімір Дзянісаў]]. [http://media.catholic.by/nv/n24/art18.htm Мінскія бенедыкцінкі: Гісторыя зруйнавага кляштара] // [[Наша Вера]], 2(24)/2003
* [[Уладзімір Дзянісаў]]. [http://media.catholic.by/nv/n24/art18.htm Мінскія бенедыкцінкі: Гісторыя зруйнаванага кляштара] // [[Наша Вера]], 2(24)/2003


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==

Версія ад 10:43, 27 лістапада 2016

Касцёл Св. Войцеха (здымак 1870 года)

Касцёл Святога Войцеха і кляштар бенедыкцінак — рымска-каталіцкі кляштарны комплекс у Мінску. Дзейнічаў з 1-й паловы XVII ст. да 1870-х гадоў. Займаў пляц на Высокім Рынку на Зборавай вуліцы (цяпер раён кінатэатра «Перамога»).

Комплекс складаўся з мураваных будынкаў касцёла і 2-павярховага кляштарнага корпуса з прыбудовай, капліцы, капеланіі, 2 флігеляў, бровара, свірана, стайні і іншых пабудоў, а таксама саду. Тэрыторыю кляштара акружаў высокі мур, які меў некалькі брам. Усе кляштарныя пабудовы зруйнавалі ў 1960-я гады, да нашага часу захаваліся падмуркі касцёла.[1][2]

Гісторыя

Высокі Рынак на здымку XIX ст., справа Касцёл Св. Войцеха

Мінскі бенедыкцінскі кляштар заснаваў віленскі канонік Войцех Сялява, які купіў у горадзе два дамы з іншымі пабудовамі ў С. Друцкага-Горскага і А. Сакалінскага і перадаў іх ордэну. Адпаведны ўклад ад 4 мая 1633 года пацвердзілі 14 ліпеня 1633 года кароль Уладзіслаў ІV і віленскі біскуп С. Война.[3] Першыя манашкі перасяліліся сюды з нясвіжскага бенедыкцінскага кляштара.

Ад пачатку комплекс быў драўляным, але ўжо ў 1647—1649 гадах намаганнямі віленскага ваяводы Крыштафа Хадкевіча і яго жонкі Соф'я, народжанай Горскай-Друцкай, архітэктар А. Кромер узвёў мураваны касцёл у гонар Св. Войцеха, біскупа і мучаніка. Мураваны кляштарны корпус збудавалі на сродкі К. К. Свірскай.[3] Мецэнатамі кляштару былі Марцыбела Зянкевіч, Сусанна і Алена Станкевіч, Сусанна Навадворская і інш.

У вайну 1654—1667 гадоў усе драўляныя кляштарныя пабудовы былі спалены, значна пашкоджана і разрабавана мураваная святыня. Кляштар адбудавалі ў 1670-я гады, касцёл асвяціў біскуп Мікола Слупскі.

У 1682 годзе ўвесь комплекс рэканструявалі, апроч таго ўзвялі новы мураваны кляштарны корпус. У 1780-я гады комплекс кляштара зноў рэканструявалі паводле праекта архітэктара Т. Раманоўскага ў стылі сталага барока, але будаўніцтва вежаў-званіц завяршылася толькі ў 1803 годзе.

Станам на канец XVIII — пачатак XIX стст. ва ўладанні кляштара было 3 фальваркі, 8 вёсак, 3 карчмы, млын і каля 93 валокі зямлі. У 1799 годзе ў ім жылі 22 манашкі. Пры кляштары дзейнічала школа, дзе, паводле Яна Ходзькі, вучылася 18 дзяўчат (толькі 6 з іх плацілі на навучанне[3]).

Па задушэнні паўстання 1863—1864 гадоў расійскія ўлады зачынілі кляштар бенедыкцінак (1871), канфіскавалі будынкі ў каталікоў і перадалі іх праваслаўнаму ведамству пад жаночы Праабражэнскі манастыр. У 1872 годзе пачалася перабудова барочнага комплексу ў рэтраспектыўна-рускім стылі.

У пачатку 1920-х гадоў савецкія ўлады ліквідавалі менскі жаночы праваслаўны манастыр. Некаторы час праваслаўная царква ў будынку былога касцёла дзейнічала, але ў 1930-я гады яе прыстасавалі пад клуб. У сярэдзіне 1960-х гадоў комплекс касцёла і кляштара ўзарвалі. Пазней з левага боку ад падмуркаў касцёла збудавалі будынак гарадской пракуратуры з чырвонай цэглы.

Архітэктура

Рысунак касцёла з атласа Мінскай губерні (1800)

Касцёл

Пасля рэканструкцыі 1780—1803 гадоў касцёл уяўляў сабой прамавугольны ў плане 1-нефны аб'ём з 5-граннай апсідай, памерамі 70 на 20 локцяў (каля 46×13 м). Святыня мела 2-схільны чарапічны дах, больш нізкі над прэзбітэрыем. Галоўны фасад, звернуты да вуліцы, завяршаўся франтонам крывалінейнага абрысу. Яго фланкіравалі 2 высокія 3-ярусныя вежы з купальнымі завяршэннямі. Фасад быў насычаны вытанчанай архітэктурнай пластыкай: тонкапрафіляваны раскрапаваны карнізны пас падзяляў яго на два ярусы, а пілястры — на тры часткі, аконныя праёмы мелі мяккую лучковую абмалёўку.[4]

Інтэр'ер пад цыліндрычнымі скляпеннямі ўпрыгожвалі пяць 2-ярусных алтароў: галоўны алтар Св. Войцеха, алтары Тадэвуша Апостала, Святой Сям'і, святых патрыярхаў Бенедыкта і Схаластыкі, Беззаганага Зачацця Дзевы Марыі. У галоўным драўляным алтары быў абраз Маці Божай з Дзіцяткам, напісаны на палатне, у срэбнай з пазалотай і рубінамі шаце. У 2-м ярусе быў абраз Св. Войцеха, увенчвала кампазіцыю разьбянае Укрыжаванне. Падлогу ў прэзбітэрыі касцёла пакрывалі пліткі чорнага мармуру, у санктуарыі яна была цаглянай. Сакрысція мелася адна, на хорах стаялі арганы на 10 галасоў. Побач з хорамі каля бакавой сцяны была адмысловая галерэя, дзе падчас святаў выступалі музыкі.[5]

Касцёл (злева) пасля перабудовы пад праваслаўную царкву

Пры перабудове касцёла на царкву верхнія ярусы вежаў і франтон разбурылі, замест іх паставілі 5 глухіх цыбулепадобных купалаў над асноўным аб'ёмам і драўляную абшытую жалезам 3-ярусную шатровую званіцу ў цэнтры галоўнага фасада.[3]

Кляштар

Да заходняга фасада касцёла далучаўся 2-павярховы, прамавугольны ў плане, кляштарны корпус пад вальмавым дахам. Насуперак архітэктуры касцёла ён меў сціплае пластычнае вырашэнне, фасады рытмічна падзяляліся прамавугольнымі аконнымі праёмамі.[4]

Цікавай была сістэма ацяплення будынка — ад печак у тоўшчы сцен і пад падлогай былі пракладзены своеасаблівыя керамічныя каларыферы, якія давалі дадатковае цяпло. Корпус бенедыкцінак разлічваўся на 15 келляў, тым не менш у кляштары часам знаходзілася да 28 законніц, а разам з навіцыяткамі, вучаніцамі і служачымі насельніцтва дасягала 90 чалавек.

У комплекс кляштара таксама ўваходзіў сад, які паводле інвентара 1804 года налічваў 150 фруктовых дрэваў і агарод.

Цікавыя факты

  • Мінскі кляштар бенедыкцінак быў апошнім, які царскія ўлады ліквідавалі ў месце. Пасля задушэння паўстання 1863—1864 гадоў ён яшчэ некаторы час функцыянаваў, але цярпеў пераслед. У пачатку 1871 года з кляштара выслалі манашак, якія знайшлі тут прытулак пасля ліквідацыі іншых каталіцкіх кляштараў. Іх накіравалі ў Кімбараўскі кляштар, што знаходзіўся каля Мазыра.[6]

Зноскі

  1. ↑ Захар Шыбека, Уладзімір Гілеп, Уладзімір Дзянісаў. Што аднаўляць найперш? // Наша Ніва, 2004 — 46. С. 7 [1]
  2. ↑ Аквапарк на кляштарных могілках // Наша Ніва, 27 верасня 2006
  3. ↑ а б в г Уладзімір Дзянісаў. Менскі кляштар бенедыкцінак // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 292
  4. ↑ а б Касцёл і кляштар бенедыкцінак // Кулагін А. М. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; маст. І. І. Бокі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2001. С. 188
  5. ↑ У. М. Дзянісаў. Кляштар бенедыкцінак // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска.. — Мн. С. 313
  6. ↑ Сяргей Харэўскі. Колькі шчыгулаў да разумення сучаснага Мінску // «Беларускі калегіум», лекцыі

Літаратура

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Касцёл_Святога_Войцеха_і_кляштар_бенедыкцінак_(Мінск)&oldid=2427663"