Гродзенскае ўзвышша: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
JerzyKundrat (размовы | уклад) |
||
| Радок 4: | Радок 4: | ||
== Геаграфічнае становішча == |
== Геаграфічнае становішча == |
||
Займае частку [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]] з г. [[Гродна]]. Мяжуе на поўначы і ўсходзе з [[Нёманская нізіна|Нёманскай нізінай]], на поўдні — з [[Ваўкавыскае ўзвышша|Ваўкавыскім узвышшам]]. На захадзе адгор'і Гродзенскага ўзвышша заходзяць на тэрыторыю [[Польшча|Польшчы]], дзе вядомы пад назвай |
Займае частку [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]] з г. [[Гродна]]. Мяжуе на поўначы і ўсходзе з [[Нёманская нізіна|Нёманскай нізінай]], на поўдні — з [[Ваўкавыскае ўзвышша|Ваўкавыскім узвышшам]]. На захадзе адгор'і Гродзенскага ўзвышша заходзяць на тэрыторыю [[Польшча|Польшчы]], дзе вядомы пад назвай '''Саколкаўскае ўзвышша'''. На ўсходе мяжуе са [[Скідзельская нізіна|Скідзельскай нізінай]].<ref name="ГВ">[http://gidra1.ru/index/0-6 Гродненская краевая ледниковая возвышенность] {{ref-ru}}</ref> Плошча 1,4 тыс. км². Максімальная вышыня 247 м над узроўнем мора. Працягласць з поўначы на поўдзень 70 км, з захаду на ўсход — каля 40 км.<ref name="ГВ"/> |
||
== Рэльеф == |
== Рэльеф == |
||
Версія ад 14:55, 27 лістапада 2016
.svg)
Гродзенскае ўзвышша — заходняя частка Паўднёва-Заходняга адгалінавання Беларускай грады.
Геаграфічнае становішча
Займае частку Гродзенскай вобласці Беларусі з г. Гродна. Мяжуе на поўначы і ўсходзе з Нёманскай нізінай, на поўдні — з Ваўкавыскім узвышшам. На захадзе адгор'і Гродзенскага ўзвышша заходзяць на тэрыторыю Польшчы, дзе вядомы пад назвай Саколкаўскае ўзвышша. На ўсходе мяжуе са Скідзельскай нізінай.[1] Плошча 1,4 тыс. км². Максімальная вышыня 247 м над узроўнем мора. Працягласць з поўначы на поўдзень 70 км, з захаду на ўсход — каля 40 км.[1]
Рэльеф
У фарміраванні ўзвышша ўдзельнічалі ледавікі не менш як чатырох зледзяненняў. Вылучаюцца асобныя канцова-марэнныя грады — Капцёўская, Магілянская, Кулеўская, Дуброўская і іншыя. Сустракаюцца марэнныя раўніны (Індурская і Раціцкая, вышыня 180—210 м) і плато. На ўсходзе ўзвышша праходзіць даліна прарыву Нёмана.
Гродзенскае ўзвышша мае пераважна хвалістую паверхню з невялікімі ўзгоркамі-астанцамі. Найбольшая вышыня 247 м (за 12 км на поўдзень ад Гродна), над урэзам Нёмана прыўзнята на 157 м. На ўскраінах пашыраны буйны ўзгорыста-ўвалісты рэльеф з амплітудай вышынь да 20—25 м. Града прарэзана шырокай далінай Нёмана і яго прытока Ласосны, да якой з усходу каля Гродна падыходзіць больш вузкая даліна прарыву Нёмана (шырыня рэчышча 50—100 м), што ўтварылася на ўчастку марэннага завалу ледавіковай лагчыны і прадаліны Нёмана старажытнымі ледавікамі. Па берагах даліны глыбокія яры (равы), адзін з якіх — Калодзежны Роў аб'яўлены помнікам прыроды. Будова даліны Нёмана складаная, вылучаюцца верхняя і 8 лакальных тэрас, 3 поймавыя ўзроўні.
Уздзеянне бярэзінскага ледавіка на подсцільныя пароды прывяло да ўзнікнення каля Гродна вялікіх ледавіковых лагчын з адзнакамі днішча да -167,5 м, магутных мелавых гляцыядыяліраў і буйных адорвеняў. Канчатковае фарміраванне канцова-марэнных град (Капцёўскай, Магілянскай, Кулеўскай, Дуброўскай і інш.) адбылося ў сярэднім антрапагене ў час дняпроўскага і сожскага зледзяненняў. Паўночная і паўночна-заходняя часткі ўзвышша — маламагутныя краявыя ўтварэнні (камы) паазерскага ледавіка.
Флора
Лясы хваёвыя са значнай прымешкай дубу, клёну, ясеню, ліпы. У даліне Нёмана на схілах буйных яраў растуць барбарыс, глог, шыпшыннік, у поймах рэчак — вярба, бяроза, вольха.
Выкарыстанне
Пад раллёй каля 40 %, пад лесам 9 % тэрыторыі. Маляўнічыя ўзгоркі Гарадзенскага ўзвышша — папулярныя месцы паходаў выходнага дня.
Зноскі
- ↑ а б Гродненская краевая ледниковая возвышенность (руск.)
Літаратура
- Геаграфія Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Мн.: БелЭн, 1992. — С. 56-57.
