Іаан Прадцеча

Іаан Прадцеча (Andrea Mantegna, 1459)

Іаан Прадцеча, Іаан (Ян) Хрысціцель (іўр.: יוחנן המטביל, грэч. Ιωάννης ο Βαπτιστής) — паводле Бібліі, прапаведнік, які хрысціў Ісуса Хрыста.

Бацька Іаана Хрысціцеля — Захарый, іерусалімскі свяшчэннік, паводле біблейскага падання, належаў да свяшчэннічаскага іудзейскага роду і да самай старасці быў бяздзетным. Калі ж яму ў храме было відзенне анёла, які паведаміў яму чаканае нараджэнне сына, Захарый усумніўся, за што быў пакараны нематою і пазбаўлены ад яе толькі пасля нараджэння сына. Маці — Елізавета, паводле біблейскага падання, паходзіла з роду Аарона і даводзілася сваячкай багародзіцы.

Іаан Хрысціцель незадаволены станам грамадства, яшчэ ў маладосці пасяліўся ў пустыні, дзе вырас у прапаведніка-прарока. На пятнаццатым годзе валадарства рымскага імператара Тыберыя, калі кіраўніком Іудзеі быў Понцій Пілат, ён з'явіўся ля Іардана з пропаведдзю пакаяння і паведамленнем, што набліжаецца прыход царства нябеснага. Знешнім знакам пакаяння і духоўнага абнаўлення ён абраў хрышчэнне праз абмыванне ў вадзе. Прыняць яго павучэнне прыйшоў і сам Ісус Хрыстос з Назарэта, якога і хрысціў Іаан ў Іардане. Выкрываючы ў сваіх пропаведзях аблуды і заганы людзей, Іаан не шкадаваў і зямных уладароў. Ён выклікаў незадавальненне галілейскага цара Ірада, які, не церпячы выкрыцця за незаконную пазашлюбную сувязь з жонкай свайго брата Ірадыядай, пасадзіў прапаведніка ў турму. Там ён стаў ахвярай Ірадыяды, якая патрабавала, каб ёй прынеслі на талерцы адсечаную галаву Іаана Прадцечу. Хрысціянская царква прылічыла гэтага прапаведніка да ліку сваіх святых і для ўшанавання яго памяці адвяла ў святцах шэраг дзён.

Іаан у ісламе

У ісламе Іаан лічыцца прарокам. Паводле Карану, дзе Іаан названы імем Ях'я, Бог паслаў яму мудрасць яшчэ ў дзяцінстве (19:7-12). Каран апісвае Іаана як "чыстага", "набожнага", "уважлівага да сваіх бацькоў" і "не ганарыстага" (19:7-15). Каран таксама называе Іаана "прарокам праведных", які быў пасланы, каб "пацвердзіць слова ад Алаха" (3:39).

Іаан у мандэізме

Мандэісты лічаць Іаана, якога яны, як і мусульмане, называюць Ях’яй, найвялікшым і апошнім прарокам, а таксама месіяй.

Гл. таксама

• Ірад Філіп I

Літаратура

• Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 168—169, 176. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Іаан Прадцеча
• Шаблон:Imdb character