Краснаполле: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 7: | Радок 7: | ||
|падначаленне = |
|падначаленне = |
||
|герб = Coat of Arms of Krasnapolle, Belarus.png |
|герб = Coat of Arms of Krasnapolle, Belarus.png |
||
|сцяг = |
|сцяг = Flag of Krasnapolle, Belarus.jpg |
||
|шырыня герба = |
|шырыня герба = |
||
|шырыня сцяга = |
|шырыня сцяга = |
||
Радок 39: | Радок 39: | ||
|афіцыйная мова-ref = |
|афіцыйная мова-ref = |
||
|двароў = |
|двароў = |
||
|насельніцтва = |
|насельніцтва = 5749 |
||
|крыніца насельніцтва = <ref name="2017-Estimate"/> |
|||
|крыніца насельніцтва = <ref name="2016-Estimate">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_4944/ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа.] {{ref-ru}}</ref> |
|||
|год перапісу = |
|год перапісу = 2017 |
||
|шчыльнасць = |
|шчыльнасць = |
||
|нацыянальны склад = |
|нацыянальны склад = |
||
Радок 53: | Радок 53: | ||
|від ідэнтыфікатара = |
|від ідэнтыфікатара = |
||
|лічбавы ідэнтыфікатар = |
|лічбавы ідэнтыфікатар = |
||
|катэгорыя ў Commons = |
|катэгорыя ў Commons = Krasnapollie |
||
|сайт = |
|сайт = |
||
|мова сайта = ru |
|мова сайта = ru |
||
Радок 66: | Радок 66: | ||
|add3n = |
|add3n = |
||
|add3 = |
|add3 = |
||
|OpenStreetMap = 242978987 |
|OpenStreetMap = 242978987 |
||
}} |
}} |
||
⚫ | '''Краснапо́лле'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Krasnapollie'') — гарадскі пасёлак у [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], цэнтр [[Краснапольскі раён|Краснапольскага раёна]], у вярхоўі [[рака Тур'я|ракі Тур'і]]. У 109 км ад [[Магілёў|Магілёва]], 51 км ад чыгуначнай станцыі Камунары на лініі [[Крычаў]]—[[Унеча]] ([[Расія]]). Вузел аўтадарог на Чэрыкаў, [[Касцюковічы]], [[Чачэрск]], [[Горад Слаўгарад|Слаўгарад]]. Находзіцца ў зоне, пацярпелай ад [[Аварыя на Чарнобыльскай АЭС|аварыі на Чарнобыльскай АЭС]]. Насельніцтва 5 749 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. |
||
⚫ | '''Краснапо́лле''' ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Krasnapollie'') |
||
{{змест злева}} |
{{змест злева}} |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Гісторыя Краснапольшчыны сыходзіць сваімі каранямі ў глыб стагоддзяў. У 6-8 стагоддзях пасяліліся нашы далёкія продкі |
Гісторыя Краснапольшчыны сыходзіць сваімі каранямі ў глыб стагоддзяў. У 6-8 стагоддзях пасяліліся нашы далёкія продкі — плямёны [[радзімічы|радзімічаў]]. У 885 г. край радзімічаў уваходзіў у склад [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]]. Сведчаннем таму з'яўляюцца курганныя пахаванні гэтага перыяду ў вёсках [[Вёска Князёўка|Князёўка]], [[Вёска Клясіна|Клясіна]], [[Аграгарадок Леніна, Краснапольскі раён|Леніна]] і інш. |
||
Першыя звесткі аб узнікненні гандлёва-рамеснага паселішча на месцы раённага цэнтра на падставе археалагічных дадзеных датуюцца 1707 годам. У 1773 годзе ўказам імператрыцы [[Кацярына II|Кацярыны Вялікай]] Краснапольшчына ўвайшла ў склад [[Чэрыкаўскі павет|Чэрыкаўскага павета]] [[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскага ваяводства]]. З 1774 Краснапольскія землі з 36 населенымі пунктамі належалі князям [[Аляксандр Міхайлавіч Галіцын|А. |
Першыя звесткі аб узнікненні гандлёва-рамеснага паселішча на месцы раённага цэнтра на падставе археалагічных дадзеных датуюцца 1707 годам. У 1773 годзе ўказам імператрыцы [[Кацярына II|Кацярыны Вялікай]] Краснапольшчына ўвайшла ў склад [[Чэрыкаўскі павет|Чэрыкаўскага павета]] [[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскага ваяводства]]. З 1774 Краснапольскія землі з 36 населенымі пунктамі належалі князям [[Аляксандр Міхайлавіч Галіцын|А. М. Галіцыну]], а потым — [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін|Р. А. Пацёмкіну]]. |
||
К 1846 году мястэчка Краснаполле было вядома як буйны гандлёва-рамесны цэнтр ўсходняй Магілёўшчыны, куды з'язджаліся не толькі мясцовыя, але і расійскія і ўкраінскія купцы, асабліва ў дні кірмашоў. |
К 1846 году мястэчка Краснаполле было вядома як буйны гандлёва-рамесны цэнтр ўсходняй Магілёўшчыны, куды з'язджаліся не толькі мясцовыя, але і расійскія і ўкраінскія купцы, асабліва ў дні кірмашоў. |
||
Радок 86: | Радок 85: | ||
У 1905 годзе на тэрыторыі Краснапольшчыны было 20 фальваркаў, 10 маёнткаў, 17 буйных хутарскіх гаспадарак. |
У 1905 годзе на тэрыторыі Краснапольшчыны было 20 фальваркаў, 10 маёнткаў, 17 буйных хутарскіх гаспадарак. |
||
У пачатку 20 стагоддзя уладальнікам маёнтка ў вёсцы [[Вёска Выдранка|Выдранка]] Е. |
У пачатку 20 стагоддзя уладальнікам маёнтка ў вёсцы [[Вёска Выдранка|Выдранка]] Е. І. Бараноўскім была створана адна з найбуйнейшых бібліятэк не толькі ў [[Беларусь|Беларусі]], але і ў [[Еўропа|Еўропе]], якая налічвала каля 10 тысяч рэдкіх кніжных выданняў. |
||
У лістападзе 1917 года ў Краснаполлі ствараецца валасны Савет на чале з В. |
У лістападзе 1917 года ў Краснаполлі ствараецца валасны Савет на чале з В. Н. Калеснікавым, які бярэ кіраванне Краснапольшчынай у свае рукі. |
||
17 ліпеня 1924 года быў афіцыйна ўтвораны [[Краснапольскі раён]], складаецца з 16 сельсаветаў. У раёне пражывала 52247 чалавек. |
17 ліпеня 1924 года быў афіцыйна ўтвораны [[Краснапольскі раён]], складаецца з 16 сельсаветаў. У раёне пражывала 52247 чалавек. |
||
Радок 104: | Радок 103: | ||
Вялікая Айчынная вайна перапыніла мірную працу краснапальчан. Ужо ў першыя дні вайны на фронт пайшлі тысячы жыхароў раёна. 15 жніўня 1941 Краснапольшчына была акупавана нямецкімі захопнікамі. |
Вялікая Айчынная вайна перапыніла мірную працу краснапальчан. Ужо ў першыя дні вайны на фронт пайшлі тысячы жыхароў раёна. 15 жніўня 1941 Краснапольшчына была акупавана нямецкімі захопнікамі. |
||
Але, нягледзячы на вельмі жорсткі акупацыйны рэжым, краснапальчане не скарыліся ворагу. На тэрыторыі раёна дзейнічалі партызанскія атрады № |
Але, нягледзячы на вельмі жорсткі акупацыйны рэжым, краснапальчане не скарыліся ворагу. На тэрыторыі раёна дзейнічалі партызанскія атрады № 41, № 3, № 47, «За Радзіму», адмысловы атрад «Вечеркова» і іншыя, якія ажыццявілі шэраг буйных баявых аперацый па разгрому нямецкіх гарнізонаў і разбурэнню камунікацый. |
||
Дзеянні часцей рэгулярнай арміі і партызанскіх фарміраванняў набліжалі светлую гадзіну вызвалення. Яна наступіла 1 кастрычніка 1943 года, калі начною атакай воіны Чырвонай Арміі вызвалілі раённы цэнтр. |
Дзеянні часцей рэгулярнай арміі і партызанскіх фарміраванняў набліжалі светлую гадзіну вызвалення. Яна наступіла 1 кастрычніка 1943 года, калі начною атакай воіны Чырвонай Арміі вызвалілі раённы цэнтр. |
||
Радок 116: | Радок 115: | ||
Але, на жаль, дынамічнае развіццё Краснапольскага раёна было перапынена [[аварыя на Чарнобыльскай АЭС|Чарнобыльскай катастрофай]]. У выніку пераадолення яе наступстваў раён пакінула больш за 9 тысяч жыхароў, было ліквідавана 83 населеныя пункты, 5 сельгаспрадпрыемстваў, 31 школа і дзіцячая дашкольная ўстанова, 24 установы культуры, 7 ФАПаў. Сацыяльна-эканамічнаму развіццю раёна была нанесена вялізная шкода. |
Але, на жаль, дынамічнае развіццё Краснапольскага раёна было перапынена [[аварыя на Чарнобыльскай АЭС|Чарнобыльскай катастрофай]]. У выніку пераадолення яе наступстваў раён пакінула больш за 9 тысяч жыхароў, было ліквідавана 83 населеныя пункты, 5 сельгаспрадпрыемстваў, 31 школа і дзіцячая дашкольная ўстанова, 24 установы культуры, 7 ФАПаў. Сацыяльна-эканамічнаму развіццю раёна была нанесена вялізная шкода. |
||
== Насельніцтва == |
|||
6,2 тыс. чалавек у 2006. |
|||
* [[2006]] — 6,2 тыс. чал. |
|||
* [[2016]] — 5 844 чал.<ref name="2016-Estimate"/> |
|||
== Геаграфія == |
|||
* [[2017]] — 5 749 чал.<ref name="2017-Estimate"/> |
|||
Краснапольскі раён займае паўднёвую частку [[Аршанска-Магілёўская раўніна|Аршанска-Магілёўскай раўніны]]. На ўсходзе і паўднёвым-захадзе мяжуе са [[Слаўгарадскі раён|Слаўгарадскім]], [[Чэрыкаўскі раён|Чэрыкаўскага]], [[Клімавіцкі раён|Клімавіцкім]] і [[Касцюковіцкі раён|Касцюковіцкім]] раёнамі, на поўдні — з Краснагорскім раёнам [[Бранская вобласць|Бранскай вобласці]] [[Расія|Расійскай Федэрацыі]], на паўднёвым захадзе — з [[Кармянскі раён|Кармянскім]] і [[Чачэрскі раён|Чачэрскім]] раёнамі Гомельскай вобласці. |
|||
Плошча раёна складае 122 456 га. Занята лесам 57 132 га, сельскагаспадарчыя ўгоддзі складаюць 46 705 га. |
|||
На тэрыторыі раёна працякаюць рэкі Тур'я, [[Рака Ельня, прыток Сажа|Ельня]], [[Рака Галуба|Галуба]], [[Рака Якушоўка|Якушоўка]], [[Рака Жавуніца|Жавуніца]], [[Рака Покаць|Покаць]] — прытокі ракі [[Рака Сож|Сож]]; [[Рака Палуж|Палуж]], [[Рака Каўпіта|Каўпіта]] — прытокі ракі [[Рака Беседзь|Бесядзь]]. Найбольш буйным штучным вадаёмам з'яўляецца [[Палужскае вадасховішча]] (136 га). |
|||
Краснапольскі раён складаецца з гарадскога пасёлка Краснаполле і 6 сельскіх Саветаў, якія аб'ядноўваюць 90 сельскіх населеных пунктаў. Насельніцтва раёна складае каля 11 тысяч чалавек (па стане на 1.1.2011). З іх пражывае ў г.п. Краснаполле — 6500 чалавек, у сельскай мясцовасці — больш за 5 тысяч чалавек. |
|||
== Эканоміка == |
== Эканоміка == |
||
Радок 133: | Радок 126: | ||
[[Краснапольскі гісторыка-этнаграфічны музей]]. |
[[Краснапольскі гісторыка-этнаграфічны музей]]. |
||
== Вядомыя |
== Вядомыя асобы == |
||
* [[Міхаіл Майсеевіч Антонаў]] |
* [[Міхаіл Майсеевіч Антонаў]] — [[Герой Савецкага Саюза]] |
||
* [[Ісаак Фёдаравіч Ваксман]] |
* [[Ісаак Фёдаравіч Ваксман]] — [[Герой Савецкага Саюза]] |
||
* [[Ігар Аляксандравіч Марзалюк]] |
* [[Ігар Аляксандравіч Марзалюк]] — беларускі гісторык і археолаг |
||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
Радок 143: | Радок 136: | ||
== Зноскі == |
== Зноскі == |
||
{{Reflist |
{{Reflist|refs= |
||
<ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> |
|||
<ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласць|}}</ref> |
|||
<ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> |
|||
}} |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
{{Commonscat-inline|Krasnapollie|Краснаполле}} |
{{Commonscat-inline|Krasnapollie|Краснаполле}} |
||
{{OSM relation|6722686|Краснаполле}} |
|||
{{Краснапольскі раён}} |
{{Краснапольскі раён}} |
Версія ад 18:38, 14 красавіка 2017
Гарадскі пасёлак
Краснаполле
| ||||||||||||||||||||||||||||
Краснапо́лле[3] (афіц. транс.: Krasnapollie) — гарадскі пасёлак у Магілёўскай вобласці Беларусі, цэнтр Краснапольскага раёна, у вярхоўі ракі Тур'і. У 109 км ад Магілёва, 51 км ад чыгуначнай станцыі Камунары на лініі Крычаў—Унеча (Расія). Вузел аўтадарог на Чэрыкаў, Касцюковічы, Чачэрск, Слаўгарад. Находзіцца ў зоне, пацярпелай ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Насельніцтва 5 749 чал. (2017)[2].
Гісторыя
Гісторыя Краснапольшчыны сыходзіць сваімі каранямі ў глыб стагоддзяў. У 6-8 стагоддзях пасяліліся нашы далёкія продкі — плямёны радзімічаў. У 885 г. край радзімічаў уваходзіў у склад Кіеўскай Русі. Сведчаннем таму з'яўляюцца курганныя пахаванні гэтага перыяду ў вёсках Князёўка, Клясіна, Леніна і інш.
Першыя звесткі аб узнікненні гандлёва-рамеснага паселішча на месцы раённага цэнтра на падставе археалагічных дадзеных датуюцца 1707 годам. У 1773 годзе ўказам імператрыцы Кацярыны Вялікай Краснапольшчына ўвайшла ў склад Чэрыкаўскага павета Мсціслаўскага ваяводства. З 1774 Краснапольскія землі з 36 населенымі пунктамі належалі князям А. М. Галіцыну, а потым — Р. А. Пацёмкіну.
К 1846 году мястэчка Краснаполле было вядома як буйны гандлёва-рамесны цэнтр ўсходняй Магілёўшчыны, куды з'язджаліся не толькі мясцовыя, але і расійскія і ўкраінскія купцы, асабліва ў дні кірмашоў.
У другой палове 19-га стагоддзя ў склад Краснапольскага табара ўваходзіла 8 воласцей. Тут знаходзіліся народнае вучылішча, вольная аптэка, сельская бальніца на 20 месцаў, 3 гарбарных і 9 маслабойных заводаў, вадзяны млын. У мястэчку налічвалася 412 драўляных дамоў.
Па дадзеных усеагульнага перапісу насельніцтва мястэчка Краснаполле дасягнула 3 тысяч жыхароў, у асноўным гэта было яўрэйскае насельніцтва.
У 1905 годзе на тэрыторыі Краснапольшчыны было 20 фальваркаў, 10 маёнткаў, 17 буйных хутарскіх гаспадарак.
У пачатку 20 стагоддзя уладальнікам маёнтка ў вёсцы Выдранка Е. І. Бараноўскім была створана адна з найбуйнейшых бібліятэк не толькі ў Беларусі, але і ў Еўропе, якая налічвала каля 10 тысяч рэдкіх кніжных выданняў.
У лістападзе 1917 года ў Краснаполлі ствараецца валасны Савет на чале з В. Н. Калеснікавым, які бярэ кіраванне Краснапольшчынай у свае рукі.
17 ліпеня 1924 года быў афіцыйна ўтвораны Краснапольскі раён, складаецца з 16 сельсаветаў. У раёне пражывала 52247 чалавек.
У 20-30-я гады Краснапольшчына знаходзілася ў віхуры падзей, якія ахапілі ўсю краіну. 8297 гаспадарак раёна аб'ядналіся ў 97 калгасаў, у якіх былі 31 свінагадоўчая ферма, 10 малочна-таварных ферм. У 1934 створана Краснапольская машынна-трактарная станцыя. Пры Краснапольскай МТС была створана жаночая брыгада. Трактарыстка гэтай брыгады Марыя Саўчанка за ўдарную працу была абрана дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР першага склікання.
У гэтым годзе цалкам завяршылася калектывізацыя сялянскіх гаспадарак.
У раёне былі ўтвораны Выдранскі спіртзавод, ільнозавод і завод па вытворчасці цэглы ў г.п. Краснаполле, на якіх працавалі 94 рабочыя.
У 1935 годзе ў раёне дзейнічалі 7 сямігадовых, 60 пачатковых школ, школа калгаснай моладзі. У 1936 годзе пачаў дзейнічаць радыёвузел.
У гэты перыяд у раёне працавалі 2 бальніцы на 79 ложкаў, 3 фельчарска-акушэрскія пункты, 5 акушэрскіх і 1 калгасны медпункт.
Вялікая Айчынная вайна перапыніла мірную працу краснапальчан. Ужо ў першыя дні вайны на фронт пайшлі тысячы жыхароў раёна. 15 жніўня 1941 Краснапольшчына была акупавана нямецкімі захопнікамі.
Але, нягледзячы на вельмі жорсткі акупацыйны рэжым, краснапальчане не скарыліся ворагу. На тэрыторыі раёна дзейнічалі партызанскія атрады № 41, № 3, № 47, «За Радзіму», адмысловы атрад «Вечеркова» і іншыя, якія ажыццявілі шэраг буйных баявых аперацый па разгрому нямецкіх гарнізонаў і разбурэнню камунікацый.
Дзеянні часцей рэгулярнай арміі і партызанскіх фарміраванняў набліжалі светлую гадзіну вызвалення. Яна наступіла 1 кастрычніка 1943 года, калі начною атакай воіны Чырвонай Арміі вызвалілі раённы цэнтр.
Але свабода дасталася вельмі дарагой цаной. На франтах і ў партызанскіх атрадах загінулі 5697 нашых землякоў, гітлераўцы знішчылі 1714 мірных жыхароў.
Мужнасць і гераізм краснапальчан ў гады Вялікай Айчыннай вайны былі адзначаны высокімі ўрадавымі ўзнагародамі. Каля паўтары тысячы нашых землякоў былі ўзнагароджаны баявымі ордэнамі і медалямі. Сямёра найбольш праслаўленых краснапальчан былі ўдастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза.
Ужо адразу пасля вызвалення пачаліся работы па аднаўленні разбуранай вайной народнай гаспадаркі раёна. Нямала працаўнікоў Краснапольшчыны ў пасляваенныя гады было ўдастоена дзяржаўных узнагарод за высокія паказчыкі ў працы. 17 лепшых льнаводаў калгаса «Камінтэрн» сталі ўдзельнікамі Усесаюзнай выстаўкі дасягненняў народнай гаспадаркі ў Маскве, кіраўніку дэлегацыі была ўручаны залаты медаль за якасць вырабленай прадукцыі. Ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга, Кастрычніцкай Рэвалюцыі, «Знак Пашаны» па праву заззялі на грудзях многіх нашых землякоў за поспехі ў сельскагаспадарчай вытворчасці, прамысловасці і сферы абслугоўвання. Найвышэйшыя дасягненні пяці ураджэнцаў Краснапольшчыны былі ўдастоены высокага звання Героя Сацыялістычнай Працы.
Але, на жаль, дынамічнае развіццё Краснапольскага раёна было перапынена Чарнобыльскай катастрофай. У выніку пераадолення яе наступстваў раён пакінула больш за 9 тысяч жыхароў, было ліквідавана 83 населеныя пункты, 5 сельгаспрадпрыемстваў, 31 школа і дзіцячая дашкольная ўстанова, 24 установы культуры, 7 ФАПаў. Сацыяльна-эканамічнаму развіццю раёна была нанесена вялізная шкода.
Насельніцтва
Эканоміка
Прадпрыемствы харчовай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініца «Краснаполле».
Культура
Краснапольскі гісторыка-этнаграфічны музей.
Вядомыя асобы
- Міхаіл Майсеевіч Антонаў — Герой Савецкага Саюза
- Ісаак Фёдаравіч Ваксман — Герой Савецкага Саюза
- Ігар Аляксандравіч Марзалюк — беларускі гісторык і археолаг
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
- ↑ а б в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. — ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
- ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Краснаполле
- Геаграфічныя звесткі па тэме Краснаполле на OpenStreetMap