Пётр Міронавіч Машэраў

Пётр Міронавіч Машэраў
Пётр Міронавіч Машэраў на паштовай марцы Беларусі
Кандыдат у члены Палітбюро ЦК КПСС 1966 — 1980
14-ы Першы сакратар ЦК КП Беларусі 30 сакавіка 1965 — 4 кастрычніка 1980
Папярэднік	Кірыл Трафімавіч Мазураў
Пераемнік	Ціхан Якаўлевіч Кісялёў
Нараджэнне	26 лютага 1918(1918-02-26) в. Шыркі
Смерць	4 красавіка 1980(1980-04-04) (62 гады) Смалявіцкі раён, Мінская вобласць, БССР, СССР
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Імя пры нараджэнні	Машэра Петр
Жонка	Паліна Андрэеўна
Дзеці	дочкі: Наталля і Алёна
Партыя	УКП(б)
Адукацыя	Віцебскі дзяржаўны педагагічны інстытут (1939)
Дзейнасць	палітык
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера	палітыка
Бітвы	Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды	Герой СССР
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пётр Міронавіч Машэраў, сапраўднае прозвішча Машэра (13 (26) лютага 1918, в. Шыркі, Сенненскі раён — 4 кастрычніка 1980) — беларускі партыйны і савецкі дзеяч, адзін з арганізатараў і кіраўнікоў падполля і партызанскага руху ў часы Вялікай Айчыннай вайны.

Гады дзяцінства. У партызанах

Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Скончыў Віцебскі педагагічны інстытут імя С. М. Кірава (1939). З 15 жніўня 1939 па 22 чэрвеня 1941 працаваў настаўнікам фізікі і матэматыкі ў Расонскай сярэдняй школе Віцебскай вобласці. У пачатку Вялікай Айчыннай вайны П. М. Машэраў стварыў і ўзначаліў падпольную камсамольскую арганізацыю ў Рассонскім раёне. З красавіка 1942 камандзір партызанскага атрада імя Н. А. Шчорса, з сакавіка 1943 — камісар партызанскай брыгады імя К. К. Ракасоўскага, адначасова з ліст. 1943 — першы сакратар Вілейскага падпольнага абкама ЛКСМБ. П. М. Машэраў прымаў непасрэдны ўдзел у распрацоўцы і правядзенні баявых аперацый. Пад яго кіраўніцтвам партызаны наносілі ўдары па камунікацыях, органам кіравання і забеспячэння нямецкіх войск у Віцебскай і Калінінскай абласцях, Латвійскай ССР. Двойчы паранены.

Партыйны дзеяч

• 1944—1946: 1-ы сакратар Маладзечанскага абкама;
• 1946—1947: сакратар ЦК ЛКСМБ;
• 1947—1954: 1-ы сакратар ЦК ЛКСМБ;
• 1954—1955: 2-і сакратар Мінскага абкама;
• 1955—1959: 1-ы сакратар Брэсцкага абкама КПБ;
• 1959: сакратар, 2-і сакратар ЦК КПБ;
• 1961: кандыдат у члены ЦК КПСС, з 1964 член ЦК КПСС;
• 1965—1980: 1-ы сакратар ЦК КПБ.

Кандыдат у члены Палітбюро ЦК КПСС з 1966. Дэпутат ВС СССР 3-5-га і 7-8-га скліканняў, з 1966 член Прэзідыўма Вярхоўнага Савета СССР.

Ніхто ні да, ні пасля яго так доўга не ўзначальваў беларускую партыйную арганізацыю — 15,5 года. Гісторыкі адзначаюць, што ў перыяд яго дзейнасці Беларусь дасягнула значных поспехаў у развіцці эканомікі, навукі і культуры, стала адной з высокаразвітых рэспублік былога СССР.

Пасля смерці, ушанаванне памяці

Бюст П. М. Машэрава ў Віцебску

Загінуў у аўтамабільнай катастрофе на трасе Брэст-Масква, каля паварота на Смалявіцкую птушкафабрыку. Аўтамабіль «Чайка», у якім ехаў П. М. Машэраў, урэзаўся ў грузавік. Пахаваны 7 кастрычніка 1980 на Усходніх (Маскоўскіх) могілках (участак № 18) у Мінску.

Герой Савецкага Саюза (15 жніўня 1944) «за гераізм і адвагу, праяўленыя ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў» з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка» (№ 4376). Герой Сацыялістычнай Працы (10 лютага 1978) «за вялікія заслугі перад Камуністычнай партыяй і Савецкай дзяржавай і ў сувязі з 60-годдзем са дня нараджэння» з уручэннем ордэна Леніна і залатога медаля «Серп і Молат». Узнагароджаны сям'ю ордэнамі Леніна, медалямі.

Бронзавы бюст П. М. Машэрава ўстаноўлены ў Віцебску. У Мінску імем П. М. Машэрава названыя: праспект (колішняя Паркавая магістраль, цяпер пр-т Пераможцаў) з мемарыяльнай дошкай на доме № 1; завод аўтаматычных ліній; сярэдняя школа № 137 Першамайскага раёна. На доме № 13 на вул. Чырвонаармейскай, дзе жыў П. М. Машэраў, мемарыяльная дошка.

Літаратура

• Партийное подполье в Белоруссии, 1941—1944. — Мн., 1984.
• Э.Іофэ, доктар гістарычных навук. Артыкул «Хто кіраваў Беларуссю»; газета «Обозреватель», 2007 г.
• Антонович, С. В. Петр Машеров: жизнь, судьба, память… : документальная повесть / С. В. Антонович. — Мн., 1998—351 с. Буракова, Т. Гонар і слава нашай зямлі / Т. Буракова // Голас Сенненшчыны. — 2008. — 22 студз. — С. 2.
• Величко, В. Товарищ первый секретарь / В. Величко // Рэспублiка. — 2008. — 12 лют. — С. 4.
• Гарэлікава, М. Доўгія вёрсты вайны Пятра Машэрава / М. Гарэлікава // Звязда. — 2008. — 13 лют. — С. 2.
• Гілеп, У. Ён быў сваім…/ У. Гілеп // Краязнаўчая газета. — 2008. — № 7 (люты). — С. 1, 6.
• Голомако, А. Машеров: светлая правда и чёрные мифы / А. Голомако // Белорусская нива. — 2008. — 12 февр. — С. 3.
• Егорычев, В. Вся жизнь — служение народу : (к 90-летию со дня рождения П. М. Машерова) / В. Егорычев // Нёман. — 2008. — № 2. — С. 183—187.
• Машэраў Пётр Mipонавіч // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Сенненскага раёна / уклад. С. В. Шайко; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мн., 2003. — С. 543—545.
• Навіцкі, У. І. Жыццё, аддадзенае Беларусі / У. І. Навіцкі // Беларускi гiстарычны часопiс. — 2008. — № 2. — С. 40-48.
• Не говори с тоской, их нет… / сост. М. П. Кузьмич [и др.]. — Витебск, 2003—232 с.
• Пронько, О. М. Семья Машеровых : биографическая повесть / О. М. Пронько. — Гродно, 2000. — 292 с.
• Русецкий, А. В. Верность педагогическому призванию : к 90 летию со дня рождения П. М. Машерова / А. В. Русецкий, А. П. Орлова // Веснік Віцебскага дзяржаўнага універсітэта. — 2008. — № 2. — С. 3-9.
• Якутов, В. Д. Петр Машеров : художественно-документальная повесть / В. Д. Якутов. — Мн., 1992—270 с.