Іван Шышман: Розніца паміж версіямі

Іван Шышман
Іван Шышман
	Иван Шишман
	; Партрэт Івана Шышмана ў дзяцінстве (гравюра).
цар Балгарыі
	1371 — 1395
Папярэднік	Іван Аляксандр
Нараджэнне	каля 1350; Вяліка-Тырнава, Другое Балгарскае царства;
Смерць	3 чэрвеня 1395; Нікопал[d], Другое Балгарскае царства;
Месца пахавання	Нікопал[d];
Род	Шышманавічы
Бацька	Іван Аляксандр
Маці	Сара (Феадора)
Жонка	Кіра-Марыя
Дзеці	Аляксандр, Фружын, Іосіф II
Веравызнанне	праваслаўе
Дзейнасць	манарх
Аўтограф
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 20:53, 10 мая 2017

Іван Шышман (балг.: Иван Шишман; пам. 3 чэрвеня 1395) — балгарскі цар у 1371—1395; разам з братам Іванам Срацімірам быў адным з двух апошніх балгарскіх цароў.

Біяграфія

Сын цара Івана Аляксандра ад яго другога шлюбу з яўрэйкай Сарай-Феадорай.

Яшчэ пры жыцці бацькі (каля 1356) быў каранаваны як суправіцель, што прывяло да пагаршэння адносін з яго братам Іванам Срацімірам, які, быўшы кіраўніком Відзінскага княства, стаў адасабляцца ад Тырнаўскага царства і ператварыўся ў незалежнага кіраўніка. Пасля смерці бацькі кіраваў Тырнаўскім царствам: адным з двух царстваў, на якія падзялілася Балгарыя. Тырнаўскае царства складалася са сталіцы Тырнава і ўсходняй Балгарыі і часткай Фракіі, якая заставалася за ёй. Яго брат, цар Іван Срацімір, валодаў Відзінскім царствам (сталіца горад Відзін і заходняя Балгарыя).

У самым пачатку яго кіравання, у 1371—1372, Балгарыя падверглася нападу турак, але Іван Шышман здолеў выратавацца саступкай часткі сваіх уладанняў. Пасля гэтага вёў амаль пастаянную вайну з туркамі: c 1371 па 1378 — у раёне Фракіі і Сафіі, c 1381 па 1386 — ізноў у вобласці Сафіі, у 1388—1389 ва ўсходняй частцы сваіх уладанняў, з 1391 па 1393 — таксама ва ўсходняй частцы ўладанняў, але ўжо разам са сваім васалам і сваяком влашскім князем Мірчам Старым. У 1393—1394 туркі ўзялі сталіцу царства, Тырнава, а затым у 1395 і апошнюю сталіцу, горад Нікопал, зрынуўшы Івана Шышмана.

Зноскі

Літаратура

Иоанн-Шишман и Иоанн-Срацимир // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Іван Шышман

Шаблон:Royal-stub

@@ Радок 31: / Радок 31: @@
 У самым пачатку яго кіравання, у [[1371]]—[[1372]], Балгарыя падверглася нападу турак, але Іван Шышман здолеў выратавацца саступкай часткі сваіх уладанняў. Пасля гэтага вёў амаль пастаянную вайну з туркамі: c [[1371]] па [[1378]] — у раёне [[Фракія|Фракіі]] і [[Сафія|Сафіі]], c [[1381]] па [[1386]] — ізноў у вобласці [[Сафія|Сафіі]], у [[1388]]—[[1389]] ва ўсходняй частцы сваіх уладанняў, з [[1391]] па [[1393]] — таксама ва ўсходняй частцы ўладанняў, але ўжо разам са сваім васалам і сваяком [[Валахія|влашскім]] князем [[Мірча I Стары|Мірчам Старым]]. У [[1393]]—[[1394]] туркі ўзялі сталіцу царства, Тырнава, а затым у [[1395]] і апошнюю сталіцу, горад [[Нікопал]], зрынуўшы Івана Шышмана.
+{{зноскі}}
 == Літаратура ==

Кіраўнікі Балгарыі
Вялікая Балгарыя (632—668)	Кубрат Батбаян
Першае Балгарскае царства (681—1018)	Аспарух Тэрвел Кармесій Севар Кармісош Вінех Тэлец Сабін Умор Такту Паган Тэлерыг Кардам Крум Амуртаг Маламір Прэсіян Барыс I Уладзімір Расатэ Сімяон I Пётр I Барыс II
Заходне-Балгарскае царства (970—1018)	Раман Самуіл Гаўрыіл Радамір Іван Уладзіслаў Прэсіян II
Другое Балгарскае царства (1186—1396)	Пётр IV Іван Асень I Іванка¹ Калаян Барыл Стрэз¹ Алексій Слаў Іван Асень II Каламан I Асень Міхаіл I Асень Каламан II Асень Міца Асень Канстанцін I Ціх Івайла Іван Асень III Георгій I Тэртэр Смілец Чака Феадор Святаслаў Тэртэр Георгій II Тэртэр Міхаіл III Шышман Іван Стэфан Іван Аляксандр Іван Шышман Іван Срацімір Канстанцін II Асень
Трэцяе Балгарскае царства (1878—1946)	Аляксандр I Фердынанд I Барыс III Сімяон II
¹ Узурпатары. Не з’яўляліся царамі афіцыйна.