Лівія: Розніца паміж версіямі

Сцяг Лівіі	Эмблема Лівіі
	Гімн: «ليبيا ليبيا ليبيا»
Дата незалежнасці	10 лютага 1947 (ад Італіі)
Афіцыйная мова	Арабская
Сталіца	Трыпалі
Найбуйнейшыя гарады	Трыпалі, Бенгазі, Місурата
Форма кіравання	Парламенцкая рэспубліка
Старшыня УНК ; Прэм'ер-міністр	Нуры Абусамэйні ; Алі Зейдан
Плошча; • Усяго	17-я ў свеце; 1.759.541 км²
Насельніцтва; • Ацэнка (2012); • Шчыльнасць	; 5.613.380 чал. ; 3,2 чал./км²
ВУП (ППЗ); • Разам (2012); • На душу насельніцтва	; $66,941 млрд (81-ы); $10.129
ВУП (намінал); • Разам (2012); • На душу насельніцтва	; $79,691 млрд (64-ы); $12.058
ІРЧП (2013)	▼0,769 (высокі) (64-ы)
Этнахаронім	Лівійцы
Валюта	Лівійскі дынар
Інтэрнэт-дамен	.ly
Код ISO (Alpha-2)	LY
Код ISO (Alpha-3)	LBY
Код МАК	LBA
Тэлефонны код	+218
Часавыя паясы	+1

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 15:55, 13 мая 2017

Лівія (араб. ‏ليبيا‎‎‎)— арабская дзяржава на поўначы Афрыкі. На захадзе мяжуе з Алжырам, на паўночным захадзе з Тунісам, на поўдні з Чадам і Нігерам, на ўсходзе з Егіптам. На поўначы амываецца водамі Міжземнага мора, агульная працягласць міжземнаморскага ўзбярэжжа — 1860 км. Тэрыторыя — 1,76 млн км² (85 % прыходзіцца на пустыню). Сталіца — Трыпалі.

Прырода

98% тэрыторыі краіны займаюць пустыні і паўпустыні — асобныя часткі Сахары. На паўночным захадзе і паўночным усходзе ўздоўж узбярэжжа цягнецца нізінная паласа з перарывістым поясам аазісаў (Гадамес і інш.). На захадзе — вапняковае плато Эль-Хамра (выш. да 960 м), на поўдні — адгор'і Тыбесты (г. Бетэ, 2286 м), паміж імі — шырокія пясчаныя катлавіны Ідэхан-Убары і Ідэхан-Мурзук, на ўсходзе — Лівійская пустыня, на паўночным усходзе — плато Эль-Ахдар (выш. да 878 м). У Лівіі вялікія запасы нафты (1-е месца ў Афрыцы), ёсць прыродны газ, фасфарыты, калійная соль, жалезная руда.

Клімат пустынны трапічны, на поўначы пераходны да міжземнаморскага, сухі, з рэзкімі сезоннымі і сутачнымі ваганнямі тэмпературы. Сярэдняя тэмпература студзеня на поўначы 11-12°С, на поўдні 15-18°С, ліпеня адпаведна 27-29 і 32-35°С. За год выпадае менш за 50 мм ападкаў, на плато Эль-Ахдар — каля 500 мм ападкаў, у раёне г. Трыпалі — каля 300 мм.

Рэк няма. У асобных раёнах ёсць запасы падземных і артэзіянскіх вод.

91% тэрыторыі займаюць голыя пяскі і камяністыя грунты. Месцамі сухалюбныя хмызнякі і злакі. Жывёльны свет бедны, прадстаўлены пераважна паўзунамі (змеі, яшчаркі), з млекакормячых — грызунамі, драпежнікамі (шакалы, гіены, ліс-фенек), парнакапытнымі (антылопы); шматлікія насякомыя і павукападобныя.

Нацыянальны парк Куф, некалькі прыродных паркаў.

Гісторыя

Да 1911 Лівія ўваходзіла ў склад Асманскай імперыі, з 1911 па 1942 з'яўлялася італьянскай калоніяй, у 1943 у выніку разгрому войскаў італа-германскай кааліцыі была акупіраваная Вялікабрытаніяй і Францыяй. 24 снежня 1951 у адпаведнасці з рэзалюцыяй ГА ААН (1949) Лівія абвешчаная незалежнай суверэннай дзяржавай — Злучаным Каралеўствам Лівіі на чале з каралём Ідрысам I. 1 верасня 1969 група нацыяналістычна настроеных афіцэраў лівійскага войска на чале з М. Кадафі, якія ўваходзілі ў «Рух свабодных афіцэраў юніяністаў-сацыялістаў», звергла манархічны рэжым і абвясціла Лівійскую Арабскую Рэспубліку (ЛАР). У сакавіку 1977 была прынятая «Дэкларацыя аб устанаўленні ўлады народа», якая абвясціла аб стварэнні ў краіне «джамахірыі» (дзяржава народных мас) з таго моманту афіцыйна дзяржава стала называцца Вялікая Сацыялістычная Народная Лівійская Арабская Джамахірыя. У лютым 2011 ў шэрагу гарадоў краіны прайшлі антыўрадавыя мітынгі, жорстка падаўленыя ўладамі, у Лівіі пачалася грамадзянская вайна. У канцы сакавіка 2011 пачалася санкцыянаваная ААН ваенная аперацыя пад кантролем сіл НАТА. 21 жніўня лівійскія паўстанцы ўвайшлі ў Трыпалі. 20 кастрычніка М. Кадафі быў забіты.

Насельніцтва

Насельніцтва — 6 млн чал. (арабы — 98 %, ёсць таксама берберы, тубу і хаўса). Афіцыйная мова — арабская. Дзяржаўная рэлігія — іслам суніцкага толку, аснова заканадаўства — шарыят. Нацыянальнае свята — Дзень рэвалюцыі 1 верасня (1969).

Буйныя гарады — Трыпалі (1,75 млн чал.), Бенгазі, Тобрук, Місурата, Аль-Байда.

Гл. таксама Мовы Лівіі

Эканоміка

Грашовая адзінка — лівійскі дынар (роўны 1000 дырхамам) — 0,76 дол. ЗША (сак. 2009).

Па выведаных запасах нафты (ацэньваюцца ў 39,1 млрд бар.) Лівія займае 1-е месца ў Афрыцы і 5-е сярод удзельнікаў ОПЕК (пасля Саудаўскай Аравіі, Ірака, Кувейта і ААЭ). Маюцца буйныя запасы прыроднага газу (1,43 трлн куб. м., 3-е месца ў Афрыцы).

Асноўныя галіны эканомікі — нафтагазаздабыча, нафтагазаперапрацоўчая і нафтахімічная галіны прамысловасці, на долю якіх прыходзіцца 95 % паступленняў ад экспарту. Лёгкая прамысловасць прадстаўленая ў асноўным невялікімі прадпрыемствамі па вытворчасці тканак, пашыву вопраткі і абутку, вырабу скур. Харчовая галіна развітая адносна слаба.

Па выніках 2008 ВУП вырас на 7,3 % (да 77,3 млрд дол.). Золатавалютныя рэзервы, па ацэнках экспертаў, павялічыліся да 89 млрд дол.

Па ўзроўні прыбытку на душу насельніцтва (больш 6 тыс. дол. у год) Лівія займае адно з першых месцаў у Афрыцы.

Асноўныя знешнегандлёвыя партнёры Лівіі: Італія, Германія, ЗША і Іспанія. Знешнегандлёвае абарачэнне ў 2008 склала 89,9 млрд дол. (экспарт — 69,3 млрд.). Аснову экспарту складае нафта, прадукты нафтаперапрацоўкі і нафтахіміі. Асноўныя артыкулы імпарту — легкавыя машыны, станкі, нафтаабсталяванне, трубы, электраабсталяванне, піламатэрыялы і іншыя будматэрыялы, прамысловыя і харчовыя тавары, розныя гатовыя вырабы, а таксама хімічныя і сыравінныя тавары.

Унутраная палітыка

Дзяржаўны лад Лівіі быў вызначаны артыкуламі «трэцяй сусветнай тэорыі» М. Кадафі, яе сутнасць складаецца ў рэалізацыі прынцыпу «прамога народаўладдзя», т.б. непасрэднага ўдзелу народных мас у кіраванні краінай без такіх інстытутаў, як прэзідэнт, парламент, урад і партыі, якія ў ВСНЛАД афіцыйна скасаваныя.

Лівія падзеленая на 26 буйных адміністрацыйных адзінак — шаабій (правінцый), якія ў сваю чаргу падзеленыя на 378 камун (махалі), кіраваных праз першасныя народныя зборы і народныя камітэты.

Кіраўнік дзяржавы — М. Кадафі. Фармальна ён не займае дзяржаўных пасад, застаючыся толькі Вярхоўным Галоўнакамандуючым сіламі ўзброенага народу (УС ВСНЛАД). Яго юрыдычны статус вызначаецца Хартыяй рэвалюцыйнай законнасці (зацверджаная на надзвычайнай сесіі ВНК у сакавіку 1990), паводле якой М. Кадафі — «кіраўнік рэвалюцыі» і «крыніца рэвалюцыйнай законнасці».

Функцыі ўраду выконвае Вышэйшы народны камітэт (ВНК) на чале з сакратаром (з сакавіка 2006 — Аль-Багдадзі Алі Аль-Махмудзі), а міністэрстваў — галоўныя народныя камітэты (ГНК), куды ўваходзяць прадстаўнікі мясцовых народных камітэтаў, адказныя за дадзеную галіну на ўзроўні камуны. Сакратар Галоўнага народнага камітэта па знешніх сувязях і міжнароднаму супрацоўніцтву з сакавіка 2000 — Абдурахман Мухамед Шалькам.

Заканадаўчую ўлада прадстаўляе Усеагульны Народны Кангрэс (УНК), сесіі якога склікаюцца раз у год. Стала дзеючы орган УНК — Генеральны сакратарыят (з 2000 яго сакратар — Міфтах Мухамед Куэйба).

Знешняя палітыка

Лівія з'яўляецца членам большасці буйных міжнародных арганізацый — ААН, ЛАД, Афрыканскага Саюзу, АІК, РН, а таксама старшынёй Саюзу Арабскага Магрыба і членам патраніруемай ёю Супольнасці Сахара-Сахельскіх дзяржаў. У ліпені 2004 СГА прыняла рашэнне пачаць афіцыйныя перамовы аб уступленні ў яе Лівіі.

Гл. таксама

Літаратура

Прошин Н. И., Рощин М. Ю., Смирнова, Г. И. Ливия. — В кн.: Новейшая история арабских стран Африки, 1917—1987. М., 1990

↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa

[_241093cbf957f39a-1] ttps://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa

@@ Радок 60: / Радок 60: @@
 <!-- |Без гімна=* -->
 }}
-'''Лівія''' ({{lang-ar|‏ليبيا‎}})— арабская дзяржава на поўначы [[Афрыка|Афрыкі]]. На захадзе мяжуе з [[Алжыр]]ам, на паўночным захадзе з [[Туніс]]ам, на поўдні з [[Чад]]ам і [[Нігер]]ам, на ўсходзе з [[Егіпет|Егіптам]]. На поўначы амываецца водамі [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]], агульная працягласць міжземнаморскага ўзбярэжжа — 1860 км. Тэрыторыя — 1,76 млн км² (85 % прыходзіцца на пустыню). Сталіца — Трыпалі.
+'''Лівія''' ({{lang-ar|‏ليبيا‎}})— арабская дзяржава на поўначы [[Афрыка|Афрыкі]]. На захадзе мяжуе з [[Алжыр]]ам, на паўночным захадзе з [[Туніс]]ам, на поўдні з [[Чад]]ам і [[Нігер]]ам, на ўсходзе з [[Егіпет|Егіптам]]. На поўначы амываецца водамі [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]], агульная працягласць міжземнаморскага ўзбярэжжа — 1860 км. Тэрыторыя — 1,76 млн км² (85 % прыходзіцца на пустыню). Сталіца — [[Горад Трыпалі|Трыпалі.]]
 == Прырода ==
-% тэрыторыі краіны займаюць пустыні і паўпустыні — асобныя часткі [[Сахара|Сахары]]. На паўночным захадзе і паўночным усходзе ўздоўж узбярэжжа цягнецца нізінная паласа з перарывістым поясам [[аазіс]]аў ([[Аазіс Гадамес|Гадамес]] і інш.). На захадзе — вапняковае плато Эль-Хамра (выш. да 960 м), на поўдні — адгор'і Тыбесты (г. Бетэ, 2286 м), паміж імі — шырокія пясчаныя катлавіны Ідэхан-Убары і Ідэхан-Мурзук, на ўсходзе — [[Лівійская пустыня]], на паўночным усходзе — плато Эль-Ахдар (выш. да 878 м). У Лівіі вялікія запасы [[нафта|нафты]] (1-е месца ў Афпыцы), ёсць прыродны газ, фасфарыты, калійная соль, жалезная руда.
+% тэрыторыі краіны займаюць [[Пустыня|пустыні]] і [[Паўпустыня|паўпустыні]] — асобныя часткі [[Сахара|Сахары]]. На паўночным захадзе і паўночным усходзе ўздоўж узбярэжжа цягнецца нізінная паласа з перарывістым поясам [[аазіс]]аў ([[Аазіс Гадамес|Гадамес]] і інш.). На захадзе — [[Вапняк|вапняковае]] [[плато]] Эль-Хамра (выш. да 960 м), на поўдні — адгор'і Тыбесты (г. Бетэ, 2286 м), паміж імі — шырокія пясчаныя катлавіны Ідэхан-Убары і Ідэхан-Мурзук, на ўсходзе — [[Лівійская пустыня]], на паўночным усходзе — плато Эль-Ахдар (выш. да 878 м). У Лівіі вялікія запасы [[нафта|нафты]] (1-е месца ў Афрыцы), ёсць [[прыродны газ]], [[Фасфарыт|фасфарыты]], [[Калійныя солі|калійная соль]], [[жалезная руда]].
-Клімат пустынны трапічны, на поўначы пераходны да міжземнаморскага, сухі, з рэзкімі сезоннымі і сутачнымі ваганнямі тэмпературы. Сярэдняя тэмпература студзеня на поўначы 11-12°С, на поўдні 15-18°С, ліпеня адпаведна 27-29 і 32-35°С. За год выпадае менш за 50 мм ападкаў, на плато Эль-Ахдар — каля 500 мм ападкаў, у раёне г. Трыпалі — каля 300 мм.
+[[Клімат]] пустынны трапічны, на поўначы пераходны да міжземнаморскага, сухі, з рэзкімі сезоннымі і сутачнымі ваганнямі тэмпературы. Сярэдняя тэмпература студзеня на поўначы 11-12°С, на поўдні 15-18°С, ліпеня адпаведна 27-29 і 32-35°С. За год выпадае менш за 50 мм ападкаў, на плато Эль-Ахдар — каля 500 мм ападкаў, у раёне г. Трыпалі — каля 300 мм.
-Рэк няма. У асобных раёнах ёсць запасы падземных і артэзіянскіх вод.
+Рэк няма. У асобных раёнах ёсць запасы [[Падземныя воды|падземных]] і [[Артэзіянскія воды|артэзіянскіх вод]].
-% тэрыторыі займаюць голыя пяскі і камяністыя грунты. Месцамі сухалюбныя хмызнякі і злакі. Жывёльны свет бедны, прадстаўлены пераважна паўзунамі (змеі, яшчаркі), з млекакормячых — грызунамі, драпежнікамі (шакалы, гіены, ліс-фенек), парнакапытнымі (антылопы); шматлікія насякомыя і павукападобныя.
+% тэрыторыі займаюць голыя пяскі і камяністыя грунты. Месцамі сухалюбныя [[Куст|хмызнякі]] і [[злакі]]. [[Жывёльны свет]] бедны, прадстаўлены пераважна [[Паўзуны|паўзунамі]] ([[змеі]], [[яшчаркі]]), з [[Млекакормячыя|млекакормячых]] — [[Грызуны|грызунамі]], [[Драпежныя|драпежнікамі]] ([[Шакал|шакалы]], [[Гіенавыя|гіены]], [[ліс-фенек]]), [[Парнакапытныя|парнакапытнымі]] ([[антылопы]]); шматлікія [[насякомыя]] і [[павукападобныя]].
-Нацыянальны парк Куф, некалькі прыродных паркаў.
+[[Нацыянальны парк Куф]], некалькі прыродных паркаў.
 == Гісторыя ==
-Да 1911 Лівія ўваходзіла ў склад [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]], з 1911 па 1942 з'яўлялася італьянскай калоніяй, у 1943 у выніку разгрому войскаў італа-германскай кааліцыі была акупіраваная Вялікабрытаніяй і Францыяй. 24 снежня 1951 у адпаведнасці з рэзалюцыяй ГА ААН (1949) Лівія абвешчаная незалежнай суверэннай дзяржавай — Злучаным Каралеўствам Лівіі на чале з каралём Ідрысам I. 1 верасня 1969 група нацыяналістычна настроеных афіцэраў лівійскага войска на чале з [[М. Кадафі]], якія ўваходзілі ў «Рух свабодных афіцэраў юніяністаў-сацыялістаў», звергла манархічны рэжым і абвясціла Лівійскую Арабскую Рэспубліку (ЛАР). У сакавіку 1977 была прынятая «Дэкларацыя аб устанаўленні ўлады народа», якая абвясціла аб стварэнні ў краіне «джамахірыі» (дзяржава народных мас) з таго моманту афіцыйна дзяржава стала называцца [[Вялікая Сацыялістычная Народная Лівійская Арабская Джамахірыя]]. У лютым 2011 ў шэрагу гарадоў краіны прайшлі антыўрадавыя мітынгі, жорстка падаўленыя ўладамі, у Лівіі пачалася грамадзянская вайна. У канцы сакавіка 2011 пачалася санкцыянаваная ААН ваенная аперацыя пад кантролем сіл НАТА. 21 жніўня лівійскія паўстанцы ўвайшлі ў Трыпалі. 20 кастрычніка М. Кадафі быў забіты.
+Да 1911 Лівія ўваходзіла ў склад [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]], з 1911 па 1942 з'яўлялася [[Італія ў Другой сусветнай вайне|італьянскай]] калоніяй, у [[1943]] у выніку разгрому войскаў [[Італа-германская кааліцыя|італа-германскай кааліцыі]] была акупіраваная [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніяй]] і [[Францыя|Францыяй]]. [[24 снежня]] [[1951]] у адпаведнасці з [[Рэзалюцыя ГА ААН (1949)|рэзалюцыяй ГА ААН (1949)]] Лівія абвешчаная незалежнай суверэннай дзяржавай — Злучаным Каралеўствам Лівіі на чале з каралём [[Ідрыс I|Ідрысам I]]. [[1 верасня]] [[1969]] група нацыяналістычна настроеных [[Афіцэр|афіцэраў]] [[Лівійскае войска|лівійскага войска]] на чале з [[М. Кадафі]], якія ўваходзілі ў «[[Рух свабодных афіцэраў юніяністаў-сацыялістаў]]», звергла [[Манархія|манархічны рэжым]] і абвясціла Лівійскую Арабскую Рэспубліку (ЛАР). У сакавіку 1977 была прынятая «Дэкларацыя аб устанаўленні ўлады народа», якая абвясціла аб стварэнні ў краіне «джамахірыі» (дзяржава народных мас) з таго моманту афіцыйна дзяржава стала называцца [[Вялікая Сацыялістычная Народная Лівійская Арабская Джамахірыя]]. У лютым 2011 ў шэрагу гарадоў краіны прайшлі антыўрадавыя мітынгі, жорстка падаўленыя ўладамі, у Лівіі пачалася [[Грамадзянская вайна ў Лівіі, 2011|грамадзянская вайна]]. У канцы сакавіка 2011 пачалася санкцыянаваная [[ААН]] ваенная аперацыя пад кантролем сіл [[НАТА]]. 21 жніўня лівійскія паўстанцы ўвайшлі ў Трыпалі. 20 кастрычніка М. Кадафі быў забіты.
 == Насельніцтва ==
-Насельніцтва — 6 млн чал. (арабы — 98 %, ёсць таксама берберы, тубу і хаўса). Афіцыйная мова — арабская. Дзяржаўная рэлігія — іслам суніцкага толку, аснова заканадаўства — шарыят. Нацыянальнае свята — Дзень рэвалюцыі 1 верасня (1969).
+Насельніцтва — 6 млн чал. ([[арабы]] — 98 %, ёсць таксама [[берберы]], тубу і хаўса). [[Афіцыйная мова]] — [[Арабская мова|арабская]]. Дзяржаўная рэлігія — іслам суніцкага толку, аснова [[заканадаўства]] — [[шарыят]]. Нацыянальнае свята — Дзень рэвалюцыі [[1 верасня]] (1969).
 Буйныя гарады — [[Трыпалі]] (1,75 млн чал.), [[Бенгазі]], Тобрук, Місурата, [[Горад Аль-Байда|Аль-Байда]].
@@ Радок 84: / Радок 84: @@
 == Эканоміка ==
-Грашовая адзінка — лівійскі дынар (роўны 1000 дырхамам) — 0,76 дол. ЗША (сак. 2009).
+Грашовая адзінка — [[лівійскі дынар]] (роўны 1000 дырхамам) — 0,76 [[Долар ЗША|дол. ЗША]] (сак. 2009).
-Па выведаных запасах нафты (ацэньваюцца ў 39,1 млрд бар.) Лівія займае 1-е месца ў Афрыцы і 5-е сярод удзельнікаў ОПЕК (пасля Саудаўскай Аравіі, Ірака, Кувейта і ААЭ). Маюцца буйныя запасы прыроднага газу (1,43 трлн куб. м., 3-е месца ў Афрыцы).
+Па выведаных запасах нафты (ацэньваюцца ў 39,1 млрд бар.) Лівія займае 1-е месца ў Афрыцы і 5-е сярод удзельнікаў [[ОПЕК]] (пасля [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]], [[Ірак|Ірака]], [[Кувейт|Кувейта]] і [[ААЭ]]). Маюцца буйныя запасы прыроднага газу (1,43 трлн куб. м., 3-е месца ў Афрыцы).
-Асноўныя галіны эканомікі — нафтагазаздабыча, нафтагазаперапрацоўчая і нафтахімічная галіны прамысловасці, на долю якіх прыходзіцца 95 % паступленняў ад экспарту. Лёгкая прамысловасць прадстаўленая ў асноўным невялікімі прадпрыемствамі па вытворчасці тканак, пашыву вопраткі і абутку, вырабу скур. Харчовая галіна развітая адносна слаба.
+Асноўныя галіны эканомікі — [[нафтагазаздабыча]], нафтагазаперапрацоўчая і нафтахімічная галіны прамысловасці, на долю якіх прыходзіцца 95 % паступленняў ад экспарту. Лёгкая прамысловасць прадстаўленая ў асноўным невялікімі прадпрыемствамі па вытворчасці тканак, пашыву вопраткі і абутку, вырабу скур. Харчовая галіна развітая адносна слаба.
-Па выніках 2008 ВУП вырас на 7,3 % (да 77,3 млрд дол.). Золатавалютныя рэзервы, па ацэнках экспертаў, павялічыліся да 89 млрд дол.
+Па выніках 2008 [[ВУП]] вырас на 7,3 % (да 77,3 млрд дол.). Золатавалютныя рэзервы, па ацэнках экспертаў, павялічыліся да 89 млрд дол.
 Па ўзроўні прыбытку на душу насельніцтва (больш 6 тыс. дол. у год) Лівія займае адно з першых месцаў у Афрыцы.
-Асноўныя знешнегандлёвыя партнёры Лівіі: Італія, Германія, ЗША і Іспанія. Знешнегандлёвае абарачэнне ў 2008 склала 89,9 млрд дол. (экспарт — 69,3 млрд.). Аснову экспарту складае нафта, прадукты нафтаперапрацоўкі і нафтахіміі. Асноўныя артыкулы імпарту — легкавыя машыны, станкі, нафтаабсталяванне, трубы, электраабсталяванне, піламатэрыялы і іншыя будматэрыялы, прамысловыя і харчовыя тавары, розныя гатовыя вырабы, а таксама хімічныя і сыравінныя тавары.
+Асноўныя знешнегандлёвыя партнёры Лівіі: [[Італія]], Германія, ЗША і Іспанія. Знешнегандлёвае абарачэнне ў 2008 склала 89,9 млрд дол. (экспарт — 69,3 млрд.). Аснову экспарту складае нафта, прадукты нафтаперапрацоўкі і нафтахіміі. Асноўныя артыкулы імпарту — легкавыя машыны, станкі, нафтаабсталяванне, трубы, электраабсталяванне, піламатэрыялы і іншыя будматэрыялы, прамысловыя і харчовыя тавары, розныя гатовыя вырабы, а таксама хімічныя і сыравінныя тавары.
 == Унутраная палітыка ==
 Дзяржаўны лад Лівіі быў вызначаны артыкуламі «трэцяй сусветнай тэорыі» М. Кадафі, яе сутнасць складаецца ў рэалізацыі прынцыпу «прамога народаўладдзя», т.б. непасрэднага ўдзелу народных мас у кіраванні краінай без такіх інстытутаў, як прэзідэнт, парламент, урад і партыі, якія ў ВСНЛАД афіцыйна скасаваныя.
-Лівія падзеленая на 26 буйных адміністрацыйных адзінак — шаабій (правінцый), якія ў сваю чаргу падзеленыя на 378 камун (махалі), кіраваных праз першасныя народныя зборы і народныя камітэты.
+Лівія падзеленая на 26 буйных адміністрацыйных адзінак — [[Шаабія|шаабій]] (правінцый), якія ў сваю чаргу падзеленыя на 378 камун (махалі), кіраваных праз першасныя народныя зборы і народныя камітэты.
 Кіраўнік дзяржавы — М. Кадафі. Фармальна ён не займае дзяржаўных пасад, застаючыся толькі Вярхоўным Галоўнакамандуючым сіламі ўзброенага народу (УС ВСНЛАД). Яго юрыдычны статус вызначаецца Хартыяй рэвалюцыйнай законнасці (зацверджаная на надзвычайнай сесіі ВНК у сакавіку 1990), паводле якой М. Кадафі — «кіраўнік рэвалюцыі» і «крыніца рэвалюцыйнай законнасці».
@@ Радок 108: / Радок 108: @@
 == Знешняя палітыка ==
-Лівія з'яўляецца членам большасці буйных міжнародных арганізацый — ААН, ЛАД, Афрыканскага Саюзу, АІК, РН, а таксама старшынёй Саюзу Арабскага Магрыба і членам патраніруемай ёю Супольнасці Сахара-Сахельскіх дзяржаў. У ліпені 2004 СГА прыняла рашэнне пачаць афіцыйныя перамовы аб уступленні ў яе Лівіі.
+Лівія з'яўляецца членам большасці буйных міжнародных арганізацый — ААН, [[Ліга арабскіх дзяржаў|ЛАД]], [[Афрыканскі Саюз|Афрыканскага Саюзу]], АІК, РН, а таксама старшынёй [[Саюз арабскага Магрыба|Саюзу Арабскага Магрыба]] і членам патраніруемай ёю [[Супольнасць Сахара-Сахельскіх дзяржаў|Супольнасці Сахара-Сахельскіх дзяржаў]]. У ліпені 2004 СГА прыняла рашэнне пачаць афіцыйныя перамовы аб уступленні ў яе Лівіі.
 == Гл. таксама ==
@@ Радок 123: / Радок 123: @@
 * Прошин Н. И., Рощин М. Ю., Смирнова, Г. И. Ливия. — В кн.: Новейшая история арабских стран Африки, 1917—1987. М., 1990
-{{вікіфікацыя}}
 {{краіна ў тэмах

Гісторыка-геаграфічныя вобласці Афрыкі
Паўночная Афрыка	Магрыб · Атлас · Лівія · Кардафан · Дарфур · Усходні Судан · Нубія
Заходняя Афрыка	Заходні Судан · Цэнтральны Судан · Сахель · Гвінея · Тэкрур · Атлантычнае ўзбярэжжа
Усходняя Афрыка	Афрыканскі рог: · Эфіопскае нагор’е · Усходняя прыбярэжная Афрыка · Міжазер'е
Цэнтральная Афрыка	Экватарыяльная Афрыка
Паўднёвая Афрыка	Паўднёвая Афрыка · Мадагаскар і астравы