Тампліеры: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Дадаў болей дакладнае слова-вызначэньне. |
др арфаграфія, афармленне, стылявыя змены |
||
Радок 14: | Радок 14: | ||
|вядомыя_камандзіры=[[Гуга дэ Пейн]]<br />[[Эўрар дэ Бар]]<br />[[Жак дэ Мале]] |
|вядомыя_камандзіры=[[Гуга дэ Пейн]]<br />[[Эўрар дэ Бар]]<br />[[Жак дэ Мале]] |
||
}} |
}} |
||
'''Тампліеры''', '''храмоўнікі, Рыцарскі Ордэн''' ( |
'''Тампліеры''', '''храмоўнікі, Рыцарскі Ордэн''' ({{lang-fr|templiers}}, ад temple — храм) — члены сярэдневяковага каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна, заснаванага ў [[Іерусалім]]е пасля [[Першы крыжовы паход|Першага крыжовага паходу]] (каля [[1118]] або [[1119]]) французскімі [[рыцар]]амі для абароны паломнікаў, умацавання і пашырэння дзяржаў крыжакоў у [[палесціна|Палесціне]] і [[сірыя|Сірыі]]. |
||
== |
== Гісторыя == |
||
Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася |
Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася каля царквы, якая, паводле падання, была ўзведзена на месцы старажытнага [[Храм Саламона|храма Саламона]]. У [[1128]] быў выпрацаваны статут ордэна, які ператварыў яго ў строга цэнтралізаваную арганізацыю. У [[1139]] [[Інакенцій II, Папа Рымскі|Папа Інакенцій II]] надаў Тампліерам шырокія прывілеі: выключэнне з юрысдыкцыі мясцовых свецкіх і царкоўных феадалаў, вызваленне ад выплаты царкоўных падаткаў, падсуднасць толькі папскай курыі і інш. Гэтыя прывілеі пасля пацвярджаліся і дапаўняліся іншымі папамі, якія імкнуліся паставіць ордэн на службу сваім палітычным мэтам. Тампліеры актыўна ўдзельнічалі ў [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходах]] 12—13 стст. З часам яны сталі найбольш арганізаванай ваенна-палітычнай сілай [[Іерусалімскае каралеўства|Іерусалімскага каралеўства]]. У [[1187]] Тампліеры пацярпелі жорсткае паражэнне ў [[Бітва пры Хаціне|бітве пры Хаціне]] ад [[Саладзін]]а. Ордэн Тампліераў дзякуючы падараванням і ахвяраванням ператварыўся ў найбуйнейшага феадальнага валадара на [[Блізкі Усход|Блізкім Усходзе]] і ў [[Еўропа|Еўропе]]. Яго «правінцыі» (мясцовыя падпадзяленні) існавалі амаль ва ўсіх дзяржавах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Сяляне, жорстка працаваўшыя ў маёнтках Тампліераў, не раз паднімалі супраць іх паўстанні. Узбагачэнню Тампліераў садзейнічалі заняткі гандлем і ліхвярствам. У 13 ст. Тампліеры — найбуйнейшыя банкіры ў Заходняй Еўропе. Да фінансавых паслуг Тампліераў звярталіся феадалы, правіцелі, рымскія папы. |
||
У [[1291]] Тампліеры аселі на [[Кіпр]]ы, затым канчаткова перабраліся ў Еўропу, пераважна ў [[Францыя|Францыю]]. |
|||
=== Спадчына === |
|||
⚫ | З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. |
||
[[Image:Templars on Stake.jpg|thumb|left|Спаленне Тампліераў за «ерась»]] |
|||
⚫ | |||
У канфлікце пачатку 14 ст. паміж французскім каралём [[Філіп Прыгожы|Філіпам IV Прыгожым]] і рымскім папам [[Баніфацый VIII, Папа Рымскі|Баніфацыем VIII]] Тампліеры падтрымлівалі папу. У перыяд Авіньёнскага паланення пап Філіп IV, баючыся росту магутнасці Тампліераў, імкнуўся авалодаць іх багаццямі, дабіўся абвінавачвання Тампліераў у ерасі. Супраць іх быў узбуджаны [[інквізіцыя|інквізіцыйны]] працэс. Восенню [[1307]] амаль усе Тампліеры ў Францыі былі арыштаваныя; пасля жорсткіх катаванняў «абвінавачаныя» у ерасі і спаленыя ([[1310]]); здабытак ордэна быў канфіскаваны каралеўскай казной. Праследаванням падвергліся таксама Тампліеры і ў іншых дзяржавах Заходняй Еўропы. У [[1312]] папа [[Клімент V, Папа Рымскі|Клімент V]] скасаваў ордэн Тампліераў. |
|||
== Спадчына == |
|||
⚫ | З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. Многія з гэтых будынкаў захаваліся. Адметныя архітэктурныя элементы гэтых будынкаў уключаюць выкарыстанне выявы «два рыцара на адным кані», сімвалізуючы беднату Тампліераў, і круглыя будынкі, распрацаваныя, каб быць падобнымі на [[Царква Краевугольнага Каменя|царкву Святога Долу]] ў [[Іерусалім]]е. |
||
⚫ | З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Партал|Крыжовыя паходы}} |
|||
== Паданні == |
|||
⚫ | |||
⚫ | З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг Запаведзей ці фрагменты крыжа, на якім быў распяты [[Ісус Хрыстос]]). Яшчэ больш легенд хадзіла пра скарбы, схованыя Тампліерамі. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* Тамплиеры. М. |
* Тамплиеры. М. А. Заборов. // БСЭ |
||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
Радок 42: | Радок 46: | ||
{{Faciens misericordiam}} |
{{Faciens misericordiam}} |
||
{{Каталіцкія ордэны}} |
{{Каталіцкія ордэны}} |
||
Версія ад 19:46, 16 чэрвеня 2017
Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici Ордэн рыцараў Хрыста, а таксама Ордэн рыцараў Саламонава Храма | |
---|---|
Гады існавання | каля 1119 – 1312 |
Краіна | |
Падпарадкаванне | Папа Рымскі |
Тып | Ваенна-рыцарскі ордэн |
Складаецца з | |
Функцыя | Абарона паломнікаў |
Колькасць | 15 000 — 20 000 у лепшыя часы, 10% з якіх былі рыцарамі |
Дыслакацыя | |
Мянушкі | Храмоўнікі |
Заступнік | Бернар Клервоскі |
Удзел у | Крыжовыя паходы |
Камандзіры | |
Вядомыя камандзіры |
Гуга дэ Пейн Эўрар дэ Бар Жак дэ Мале |
Тампліеры, храмоўнікі, Рыцарскі Ордэн (фр.: templiers, ад temple — храм) — члены сярэдневяковага каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна, заснаванага ў Іерусаліме пасля Першага крыжовага паходу (каля 1118 або 1119) французскімі рыцарамі для абароны паломнікаў, умацавання і пашырэння дзяржаў крыжакоў у Палесціне і Сірыі.
Гісторыя
Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася каля царквы, якая, паводле падання, была ўзведзена на месцы старажытнага храма Саламона. У 1128 быў выпрацаваны статут ордэна, які ператварыў яго ў строга цэнтралізаваную арганізацыю. У 1139 Папа Інакенцій II надаў Тампліерам шырокія прывілеі: выключэнне з юрысдыкцыі мясцовых свецкіх і царкоўных феадалаў, вызваленне ад выплаты царкоўных падаткаў, падсуднасць толькі папскай курыі і інш. Гэтыя прывілеі пасля пацвярджаліся і дапаўняліся іншымі папамі, якія імкнуліся паставіць ордэн на службу сваім палітычным мэтам. Тампліеры актыўна ўдзельнічалі ў крыжовых паходах 12—13 стст. З часам яны сталі найбольш арганізаванай ваенна-палітычнай сілай Іерусалімскага каралеўства. У 1187 Тампліеры пацярпелі жорсткае паражэнне ў бітве пры Хаціне ад Саладзіна. Ордэн Тампліераў дзякуючы падараванням і ахвяраванням ператварыўся ў найбуйнейшага феадальнага валадара на Блізкім Усходзе і ў Еўропе. Яго «правінцыі» (мясцовыя падпадзяленні) існавалі амаль ва ўсіх дзяржавах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Сяляне, жорстка працаваўшыя ў маёнтках Тампліераў, не раз паднімалі супраць іх паўстанні. Узбагачэнню Тампліераў садзейнічалі заняткі гандлем і ліхвярствам. У 13 ст. Тампліеры — найбуйнейшыя банкіры ў Заходняй Еўропе. Да фінансавых паслуг Тампліераў звярталіся феадалы, правіцелі, рымскія папы.
У 1291 Тампліеры аселі на Кіпры, затым канчаткова перабраліся ў Еўропу, пераважна ў Францыю.
У канфлікце пачатку 14 ст. паміж французскім каралём Філіпам IV Прыгожым і рымскім папам Баніфацыем VIII Тампліеры падтрымлівалі папу. У перыяд Авіньёнскага паланення пап Філіп IV, баючыся росту магутнасці Тампліераў, імкнуўся авалодаць іх багаццямі, дабіўся абвінавачвання Тампліераў у ерасі. Супраць іх быў узбуджаны інквізіцыйны працэс. Восенню 1307 амаль усе Тампліеры ў Францыі былі арыштаваныя; пасля жорсткіх катаванняў «абвінавачаныя» у ерасі і спаленыя (1310); здабытак ордэна быў канфіскаваны каралеўскай казной. Праследаванням падвергліся таксама Тампліеры і ў іншых дзяржавах Заходняй Еўропы. У 1312 папа Клімент V скасаваў ордэн Тампліераў.
Спадчына
З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. Многія з гэтых будынкаў захаваліся. Адметныя архітэктурныя элементы гэтых будынкаў уключаюць выкарыстанне выявы «два рыцара на адным кані», сімвалізуючы беднату Тампліераў, і круглыя будынкі, распрацаваныя, каб быць падобнымі на царкву Святога Долу ў Іерусаліме.
Сёння вялікая колькасць арганізацый заяўляе, што яны з'яўляюцца нашчадкамі традыцый тампліераў, асабліва дабрачыннасці. Некаторыя з такіх арганізацый шмат дзейнічаюць па ўсяму свету, падтрымліваюць лякарні, медыцынскія цэнтры для жабракоў і іншае.
Паданні
З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг Запаведзей ці фрагменты крыжа, на якім быў распяты Ісус Хрыстос). Яшчэ больш легенд хадзіла пра скарбы, схованыя Тампліерамі.
Гл. таксама
Літаратура
- Тамплиеры. М. А. Заборов. // БСЭ
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Тампліеры